"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/160 E., 2023/238 K.
Taraflar arasındaki asıl ve birleştirilerek görülen sözleşmenin geçersizliğinin tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı asıl dosya davalısı ... Teknik İnşaat ve İnşaat Malzemeleri Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. (... Ltd. Şti.) vekili, davalı asıl ..., dahili davalılar ... ve ... tarafından duruşma istemli, birleşen dosyada davalı Noter tarafından duruşmasız temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, 10.12.2024 tarihinde duruşma yapılmasına ve duruşma gününün taraflara davetiye ile bildirilmesine karar verilmiştir.
Belli edilen günde gelen asıl ve birleşen davada davacı vekili Avukat Şeyma Önder ile davalı şirket vekili Avukat Ömer Nazlım ve davalı asıl ...'nun sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra işin incelenerek karara bağlanması için uygun görülen saat 14.00'te Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlenerek dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacı vekili asıl davada; Maltepe İlçesi, ... Mahallesi, 263 Ada, 29 Parsel sayılı müvekkilinin hissedar olduğu taşınmaza ilişkin olarak davalı şirket ile 17.01.2005 tarihinde Düzenleme Şeklinde Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi imzalandığını, taraflar arasındaki paylaşımın %50 oranında eşit olacağının kararlaştırıldığını, Kartal 3. Noterliğinde 24.03.2006 tarihli kat irtifakı kurulmak üzere bağımsız bölüm listesi hazırlandığını, .... Noterliğinin 18.05.2006 tarihli istifanamesi ile vekil davalı ...'nin müvekkili ... adına bundan böyle adına hiçbir işlem yapmayacağını belirterek istifaname gönderdiğini, ancak müvekkilinin rızası olmaksızın 21.11.2007 tarihinde .... Noterliğinde 41982 yevmiye sayısı ile mal sahiplerinin yetkisiz vekili ile paylaşım sözleşmesi yapıldığını, paylaşım sözleşmesine dayanak alınan davalı ... adına düzenlenen .... Noterliğinin 03.02.2005 tarih, 05027 yevmiye nolu düzenleme şeklinde vekaletnamesi incelendiğinde, vekil tayin edilen davalı ...'ye kat irtifakı kurma ve tesis etme yetkisi verilmediği gibi kurulmuş olan kat irtifakını bozma ve yeniden kurma yetkisi de verilmediğinin görüleceğini, davalı ...'nun dayanak vekaletnamede bulunmayan yetkilere rağmen usul ve kanuna aykırı olarak ve görevini kötüye kullanarak, paylaşım sözleşmesini bağımsız bölümleri tayin ve tespite yetkisi var diyerek onayladığını beyan ederek, .... Noterliğinde düzenlenen 21.11.2007 tarih ve 41982 yevmiye nolu paylaşım sözleşmesinin geçersizliğinin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleşen dosyada davacı vekili; .... Noterliğinde 21.11.2007 tarihinde düzenlenen, 41982 yevmiye sayılı paylaşım sözleşmesinin geçersiz olduğunun tespiti için İstanbul Anadolu 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/214 Esas sayılı davasının açıldığını, dosyada başkatip ...'nun davalı olduğunu, davalı başkatibin vefat ettiğini, yerine kamu kurumu ve kusursuz sorumlu olması nedeniyle ....Noteri Halil Köse'nin davalı taraf olarak eklenilmesini talep ettiklerini fakat mahkemece bu talebin reddedildiğini beyan ederek; davanın kabulü ile davaların birleştirilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı şirket vekili; kat karşılığı inşat sözleşmelerinde taleplerin teslimden itibaren 5 yıllık zamanaşımı süresine tabi olup 11.06.2007 tarihinden itibaren 5 yıllık zamanaşımı süresinin geçtiğini, taraflar arasında imzalanan kat karşılığı inşaat sözleşmesinde paylaşımın %50, %50 olarak kararlaştırıldığını ancak bu sözleşmenin tarafların karşılıklı rızası ile ve değişen imar durumları da dikkate alınarak tadil edildiğini ve neticeten dava konusu paylaşım sözleşmesi ile son şeklini aldığını, bu sözleşmede davacı ile diğer arsa maliklerinin daireleri önceki sözleşmedeki gibi aynı kalarak dükkanlar arasındaki paylaşımın değiştirildiğini, hatta dükkanların dağıtımında tam eşitlik sağlanamadığından şirketin toplam 50.000 USD tutarındaki 4 adet çeki de davacı ile birlikte diğer mal sahiplerine verdiğini, davacının iddiasının aksine vekilin paylaşım sözleşmesini yapmaya yetkili olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2.Davalı ... ve ... usulüne uygun tebligata rağmen süresi içinde cevap dilekçesi sunmamışlardır.
3.Birleşen dosyada davalı; ....Noterliğinde 01.08.2008 tarihinde göreve başladığını, dava konusu ihtilafın ise 21.11.2007 tarihinde gerçekleştiğini savunarak davanın husumet yokluğundan reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
1.İstanbul Anadolu 1. Asliye Ticaret Mahkemesinin 09.04.2014 tarihli, 2014/159 Esas, 2014/114 Karar sayılı kararıyla davaya bakmakla Asliye Hukuk Mahkemelerinin görevli olduğu gerekçesiyle görevsizlik kararı verilmiş ve karar kesinleşmiştir.
2.İstanbul Anadolu 5. Asliye Hukuk Mahkemesinin 29.01.2016 tarihli, 2014/214 Esas, 2016/36 Karar sayılı kararıyla; asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 22.01.2020 tarihli, 2018/6655E., 2020/430 K. Sayılı kararıyla; 'mahkemece asıl ve birleşen davalar yönünden ayrı ayrı hüküm kurulmamış olması ve ayrıca birleşen davanın hem esastan, hem de usulden reddedilmesi gerekçesiyle kararın bozulmasına, bozma şekil ve sebeplerine göre davacının temyiz itirazlarının incelenmesine bu aşamada gerek görülmediğine karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, paylaşım sözleşmesinin dayanağı olan vekaletnamede paylaşıma ait açıkça yetkiler olmadığı, tapu müdürlüğünde kurulmuş olan kat irtifakını bozma ve yeniden tesis etme yetkisi olmadığı gibi paylaşım için özel yetki gerektiğinin anlaşıldığı, Noterin ve çalışanlarının da özel yetki olmaması sebebiyle yaptığı işlemden sorumluluğu bulunduğu, ayrıca paylaşım sözleşmesine göre tutanak gereğince vekil davalı ...'ye verilen çeklerin ikisinde işlem yapılmadığı tespit edilmiş olmakla davacının bu yönüyle paylaşım sözleşmesi gereğince de ödemesini almadığı gerekçesiyle; asıl ve birleşen davanın kabulü ile Beşikteş 7. Noterliğinin 21.11.2007 tarih ve 41982 yevmiye paylaşım sözleşmesinin geçersizliğinin tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl dosya davalısı şirket vekili, davalı asıl ..., dahili davalılar ... ve ... ve birleşen dosya davalısı temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı şirket vekili; dosya daha önce usulden bozulduğu için mahkemece tekrar esasa yönelik inceleme yapılmasının mümkün olmadığını, müvekkili şirket tarafından bu davada önce aralarında davacının da bulunduğu arsa sahipleri aleyhine 21.11.2007 tarihli paylaşım sözleşmesinin ifası için tapu iptali ve tescil istemiyle açılan davanın halen derdest olup, eldeki tespit davasında davacının hukuki yararı bulunmadığından davanın usulden reddi gerektiğini, sözleşmenin ifası için açılan eda davasından 5 yıl sonra açılan eldeki tespit davasının dürüstlük kuralına aykırılık teşkil ettiğini, arsa sahiplerinin müvekkil yükleniciyi imar artışından faydalandırma borcu olup 21.11.2007 tarihli paylaşım sözleşmesinin de bu borcun ifası nedeniyle imzalandığını, davalı ...'in davacıya göndermiş olduğu istifanamesinde belirtilen vekaletnamenin, 03.04.2001 tarihli 7215 yevmiye nolu vekaletname olup dava konusu vekaletnameden istifa edilmediğini, istifa ve azlin söz konusu olmadığı vekaletnamede vekile bağımsız bölümleri dilediği gibi tayin ve tespit yetkisinin verilmiş olması nedeniyle paylaşım sözleşmesi yapma yetkisini de kapsadığının açık olduğunu, ayrıca dava konusu olmamakla birlikte davacı tarafından davalı ...'e verilen ve paylaşım sözleşmesinin yapıldığı tarihte de geçerli olan .... Noterliğince düzenlenen 18.04.2005 tarihli, 14991 yevmiyeli vekaletnamede kat irtifakı tesisi için açıkça yetki verildiğini, dava konusu paylaşım sözleşmesinin yapıldığı tarihte her iki vekaletname de geçerli olup Noterliğini yeterli bulması nedeniyle dava konusu vekaletnamenin kullanıldığını, 18.04.2005 tarihli vekaletnamede açıkça yetkiler olmasına rağmen davacının kötüniyetli olarak bu davayı açtığını beyan ederek kararın bozulmasını istemiştir.
2.Davalı ... ve ... ; davanın husumet yokluğundan reddi gerektiğini, murisleri ...'nin ....Noter başkatibi iken, Noterin vefatı nedeni ile vekili olarak kısa süre görev yaptığını, davanın ayrıca zamanaşımı nedeniyle de reddi gerektiğini beyan ederek kararın bozulmasını istemişlerdir.
3. Davalı ...; kararın usul ve kanuna aykırı olduğunu beyan ederek bozulmasını istemiştir.
4. Birleşen dosyada davalı; dava konusu sözleşmenin imzalandığı tarihte henüz ....Noteri olarak atanmamış olduğundan davanın husumet yokluğundan reddi gerektiğini beyan ederek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, yetkisiz vekil ile imzalandığı iddia edilen paylaşım sözleşmesinin geçersizliğinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. Sözleşme tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunu'nun 386 vd maddeleri.
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 114/1-d maddesi.
3. Değerlendirme
1. Davacı ve dava dışı arsa sahipleri ile davalı şirket arasında .... Noterliğinin 17.01.2005 tarih ve 01283 yevmiye numarasıyla “Düzenleme Şeklinde Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi” imzalanmıştır. Sözleşmede arsa üzerinde toplam 34 bağımsız bölümden oluşan bir A1 ve A2 Bloklar şeklinde konutlar ile B1 Blokta işyeri inşaa etmek koşuluyla (sözleşme ve sonrası doğabilecek imar şartları dahilinde) %50 müteahhit şirkete, %50 mal sahibine ait olmak üzere satmayı vaad ve taahhüt ettikleri anlaşılmıştır.
Davacı ve dava dışı arsa sahipleri ile davalı şirket arasında imzalanan 04.04.2005 tarihli adi yazılı “Düzenleme Şeklinde Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi Ek Protokolü”nde; Noter işlemlerinin arsa sahiplerinin vekili olan Avukat ... tarafından ....Noterliğinin 05027 yevmiye numaralı 03.02.2005 tarihli vekalete dayalı olarak takibinin kabul edildiği belirtilmiştir.
.... Noterliğinin 03.02.2005 tarihli ve 05027 yevmiye numaralı vekaletnamesinin incelenmesinde; vekalet verenlerin arsa sahipleri; ..., ... ve ..., vekilin ... olduğu, .... Noterliğinin 17.01.2005 tarih ve 01283 yevmiye numarasıyla “Düzenleme Şeklinde Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi'' ile satış vaadinde bulunulan taşınmaz ile ilgili olarak bir kısım işlemlerin, özellikle; ''bağımsız bölümleri dilediği gibi tayin ve tespite, bütün bunları ilgili makamlara, tapu sicil müdürlüklerine tescil ettirmeye'' yapılması hususunda vekilin yetkilendirildiği anlaşılmıştır.
Dava konusu geçersizliğinin tespiti istenen paylaşım sözleşmesinde; taraflar arasında 12.06.2006 tarihinde kat irtifakı kurulduğu, ancak bölgede yeniden imar düzenlemesi yapılması sonucu emsal artışı gerçekleşmesi üzerine, yeniden tadilat projesi yapılarak 09.11.2007 tarihinde ilaveli yeni inşaat ruhsatı alındığı, ilave alanların dükkanlarda kullanıldığı, ayrıca yola terkten dolayı gelecek emsalin 1 nolu dükkanda kullanılacağı, bu doğrultuda 12.06.2006 tarihinde kurulmuş olan kat irtifakının bozularak (.... Noterliğinin 03.02.2005 tarihli ve 05027 yevmiye numaralı vekaletnamesi ile davacı ... ve diğer arsa malikleri adına vekaleten ...) .... Noterliğinde 21.11.2007 tarihli 41982 yevmiye numarası ile yeni bir paylaşım sözleşmesi daha akdedilerek daireler aynı kalmak üzere dükkânlarda 1 numaralı dükkân %50 yüklenici- %50 arsa sahipleri şeklinde, 8-9-10 numaralı dükkanlar yükleniciye, 2-3-4-5-6-7 numaralı dükkânlar ise arsa sahiplerine olacak şekilde paylaşım yapılmasına karar verildiği, devamında kat irtifakı yeniden kurulurken arsa paylarının paylaşımının %50 oranında eşit olacağı, ancak dükkanların m2 olarak eşit olarak dağıtılamadığı, 09.11.2007 tarihinde alınan tasdikli projede dükkanların konum, derinlik, cephe, bağımsız bölüm sayısı ve lokasyon vs dikkate alınarak ancak bu şekilde paylaşılabildiği, taraflar yukarıdaki bölüşümü kabul ettiklerinden geriye dönmemek üzere bölüşümle ilgili tüm itirazlardan feragat ettiklerini, bu paylaşım sözleşmesinin gayrikabili rücu olup kat irtifakının bu paylaşım sözleşmesine göre yapılacağının kararlaştırıldığı anlaşılmıştır.
Tüm bu açıklamalar ışığında; her ne kadar davacı tarafından davalı ...'in istifanamesine ve vekaletnamede yetkisi olmamasına rağmen düzenlenen paylaşım sözleşmesinin geçersizliğinin tespiti istenmişse de; .... Noterliğinin 18.05.2009 tarihli ve 25194 yevmiye numaralı ''İstifaname''sinin ....Noterliğinin 03.04.2001 tarih ve 7215 yevmiye numaralı vekaletnamesine ilişkin olduğu, istifa edilen vekaletnamenin dava konusu paylaşım sözleşmesinin dayanağı olan vekaletname olmadığı, sözleşme tarihi itibariyle 03.02.2005 tarihli vekaletnamenin geçerli durumda olduğu, yukarıda yer verilen ek protokolde; Noter işlemlerinin arsa sahiplerinin vekili olan Avukat ... tarafından ....Noterliğinin 05027 yevmiye numaralı 03.02.2005 tarihli vekalete dayalı olarak takibinin kabul edildiği ve ayrıca 03.02.2005 tarihli vekaletnamede vekilin özellikle; ''bağımsız bölümleri dilediği gibi tayin ve tespite'' yetkisinin bulunduğu ve geçersizliğinin tespiti istenen paylaşım sözleşmesinde dükkanların paylaşımının taraflar arasındaki Düzenleme Şeklinde Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesine aykırı olarak %50-%50 oranını davacı ve dava dışı arsa sahipleri aleyhine bozacak şekilde bir paylaşıma sebep olmadığı anlaşılmakla asıl davanın reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçeyle kabulüne karar verilmiş olması usul ve kanuna aykırı olup kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
2.Birleşen davada davalı Halil Köse işlemin yapıldığı tarihte henüz ....Noteri olarak görev yapmadığından ve Noterliğin de kurum olarak pasif husumet ehliyeti bulunmadığından bu davalı yönünden davanın husumet yokluğundan reddine karar verilmesi gerekirken kabulüne karar verilmiş olması usul ve kanuna aykırı olup birleşen davaya yönelik kararın bozulmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Mahkeme kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) Geçici 3'üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 sayılı Kanun) 428 inci maddesi gereğince davalılar yararına BOZULMASINA,
28.000,00 TL Yargıtay vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı ... Ltd.Şti'ye verilmesine,
Peşin alınan temyiz harçlarının istek halinde temyiz edenlere iadesine,
6100 sayılı Kanun'a eklenen Geçici 3 üncü maddesi atfıyla uygulanmakta olan 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi uyarınca karar düzeltme yolu açık olmak üzere,
10.12.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.