"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1019 E., 2023/1664 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Erzincan 2. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/273 E., 2023/100 K.
Taraflar arasında birleştirilerek görülen kurum işleminin iptali davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince; davacı vekilinin başvurusunun reddine, davalı vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmünün kaldırılmasına, yeniden asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili asıl davada; müvekkilinin sahibi ve mesul müdürü olduğu ... Eczanesinde 12.10.2009 tarihinde yapılan denetim üzerine davalı Kurum tarafından 31.05.2010 tarihli ve 8.477.197 sayılı fesih konulu yazı ile bildirilen Protokolün (6.3.2) ve (6.3.7) maddelerine göre eczanede tespit edilen küpür bedeli 5.195,05 TL ile küpürü kesilmiş ilaç bedelinin 5 katı olan 25.975,25 TL ile küpür bedeli 5.195.05 TL toplamı 31.170,30 TL cezai şart ödenmesine ve sözleşmenin 6 ay süre ile feshine dair işlem tesis edildiğini, yapılan işlemin sözleşmeye ve hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek; söz konusu işlemin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Birleşen davada davacı vekili; 12.10.2009 tarihinde yapılan denetim üzerine davalı Kurum tarafından 30.11.2011 tarihli ve 01/21.030.655 sayılı fesih konulu yazı ile denetimde ele geçirilen 47 adet sağlık karnesi ve 130 adet ilaç kullanım ve muafiyet raporu nedeniyle cezai şart ve 2 yıl süreyle haksız ve mükerrer olarak sözleşmenin feshine karar verildiğini beyan ederek; cezai şart ve 2 yıl süreyle sözleşmenin feshine ilişkin işlemin hukuka aykırılığının tespiti ile iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; davacı ile yapılan protokol çerçevesinde davalının sahibi olduğu ... Eczanesinde 12.10.2009 tarihinde yapılan denetimde çok sayıda küpürü kesilmiş ilaçlar, ilaç küpürleri ile 47 adet sağlık karnesi, 130 adet sağlık raporu ve 11 adet nüfus cüzdanının bulunması üzerine aynı denetime ilişkin olarak kurum müfettişleri tarafından başlatılan inceleme sonucu iki ayrı işlem uygulanarak düzenlenen rapor sonucunda hukuka aykırılığın tespit edilmesi üzerine Protokolün (6.3.2), (6.3.3.), (6.3.10), (6.3.16) maddeleri gereğince cezai şart uygulanarak sözleşmenin feshedildiğini, ayrıca ilgili kişiler yönünden zincirleme şekilde kamu kurum zararına neden olmak üzere dolandırıcılık suçundan soruşturma dosyasının açıldığını beyan ederek, davaların reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davalı Kurum tarafından 12.10.2009 tarihinde davacının sahibi ve mesul müdürü olduğu ... Eczanesinde yapılan denetim sırasında 47 adet sağlık karnesi ve 130 adet ilaç kullanım ve muafiyat raporu, ilaç küpürleri ve küpürü kesilmiş ilaçların ele geçirildiği, bunların davacı eczacının da bulunduğu ekip tarafından sayılıp davacı eczacı tarafından da imzalanmak sureti ile kabul edildiği ve tutanak ile kayıt altına alındığı, davacının eczanede küpür, rapor veya sağlık karnesi bulundurmasının Protokol hükümlerine göre usulsüz ve ayrıca cezai işlem sebebi olduğu, bu nedenle davalı Kurum müfettişleri tarafından başlatılan inceleme sonucu protokol hükümlerine göre işlem yapıldığı, davacı ve eczane çalışanları hakkında zincirleme şekilde kamu kurum zararına neden olacak dolandırıcılık ve görevi kötüye kullanmaya azmettirme suçundan yapılan kovuşturma sonucunda kesinleşen ceza mahkemesi kararı ile davacının eylemlerini değişik tarihlerde birden fazla kez gerçekleştirdiği ve kamu zararını soruşturma aşamasında gidermelerine rağmen cezalandırılmalarına karar verildiği, davacının eczanesinde usulsüz olarak dava dışı birçok kişinin sağlık karnesi ile ilaç kullanımı ve muafiyet raporu, ilaç küpürleri ve küpürü kesilmiş ilaçları bulundurması nedeniyle Protokol hükümlerine aykırı davrandığı ve kusurlu olduğu, alınan 28.11.2022 tarihli bilirkişi raporunun hüküm kurmaya elverişli bulunduğu, davalı Kurumca yapılan iş ve işlem ile bu kapsamdaki kesintilerin mevzuata uygun olduğu gerekçesiyle, asıl ve birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili, bilirkişi raporlarına itirazlarının karşılanmadığını, kamunun zarara uğratıldığına dair bir tespitin söz konusu olmadığını, dosya kapsamında müvekkiline isnat edilebilecek herhangi bir suistimal, sahtecilik veya kamuyu zarara uğratma kastı olmadığını, tanık beyanlarından da müvekkilinin protokole aykırı bir eylemi olmadığının anlaşıldığını, Mahkemece ceza yargılamasında müvekkili hakkında verilen cezanın işbu dosya için bağlayıcı kabul edildiğini, oysa sözleşme feshi ve idari para cezası uygulanması yönündeki idari işlem ile ceza yargılamasındaki suç iddiaları arasında hukuki bağlantı bulunmadığını, sözleşme feshinin Borçlar Hukuku ilkeleri kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
2. Davalı vekili; ödenecek vekalet ücretinin nispi olması gerekirken maktu olarak hüküm kurulduğunu belirterek, kararın bu yönüyle düzeltilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla, kararda reddedilen miktar üzerinden davalı lehine nispi vekalet ücretine karar verilmesi gerekirken maktu vekalet ücretine karar verilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle; davacı vekilinin başvurusunun reddine, davalı vekilinin başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, yeniden usul ve birleşen davanın reddi ile asıl ve birleşen davalarda davalı lehine ayrı ayrı 17.900,00 TL vekalet ücretine hükmetmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek kararın bozulmasını istemiştir.
2. Davalı vekili; Bölge Adliye Mahkemesi kararında harç ve masrafların davacı üzerinde bırakılması gerekirken davalıdan alınmasına karar verilmesinin hatalı olduğunu, 5502 sayılı Kanun uyarınca davalı Kurumun harçtan muaf bulunduğunu ileri sürerek; kararın bu yönüyle bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık SGK Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin 2009 Yılı Protokolünün 6.3.2. ve 6.3.7. maddeleri uyarınca Kurumca davacı hakkında uygulanan cezai şart, 2 yıl süreyle sözleşmenin feshi ve cezai şartın tahsili işleminin iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 5510 sayılı Kanunun "Sağlık hizmetlerinin sağlanma yöntemi ve sağlık giderlerinin ödenmesi" başlıklı 73 ncü maddesi,
2. 6643 sayılı Türk Eczacılar Birliği Kanunu'nun merkez heyetinin görevlerini düzenleyen 39 uncu maddesinin birinci fıkrası,
3. Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin 2009 Yılı Protokolü (Protokol),
3. Değerlendirme
1. Davalı Kurumun 31.05.2010 tarihli yazısı ile davacının sahibi ve mesul müdürü olduğu eczanede yapılan denetimde ele geçirilen kurum mensuplarına ait 20 adet sağlık karnesi ve kullanılabilir durumdaki 98 adet ilaç kullanım ve muafiyet raporu nedeniyle, Protokolün (6.3.2), (6.3.7) ve (6.9) maddeleri gereği sözleşmenin 6 (altı) ay süreyle feshi ve ilaç küpürü olan 5.195,05 TL ile küpürü kesilmiş ilaç bedelinin 5 katı olan 25.975,25 TL'nin toplamı olan 31.170.30 TL cezai şartın tahakkuk edeceği bildirilmiştir.
2. Davalı Kurumun 30.11.2011 tarihli yazısı ile 12.10.2009 tarihinde davacının sahibi ve mesul müdürü olduğu eczanede yapılan denetimde ele geçirilen 47 adet sağlık karnesi ve 130 adet ilaç kullanım ve muafiyet raporu nedeniyle Protokolün (6.3.2) maddesine göre 250,00 TL, reçete muhteviyatı ilaçların reçete sahibine ya da yakınına teslim edildiğine ilişkin imzanın reçete sahibine ya da ilaçların teslim edildiği yakınına ait olmadığı tespit edilen 185 adet reçete nedeniyle (6.3.3) maddesine göre reçete bedellerinin 5 katı olan 72.757,50 TL, hasta ve hasta yakınına teslim edilmeyen ilaçlara ait küpürlerin yer aldığı 4 adet reçete için reçete bedellerinin 5 katı olan 290,65 TL, sonradan ilaç küpürü eklenerek fatura edilen ilaçlar için (6.3.14) maddesine göre 155,00 TL, denetim sırasında eczanede bulunan sağlık karnelerinin kullanılarak kurumu zarar uğratmak amacıyla düzenlendiği tespit edilen 10 adet 319.08 TL tutarındaki reçete bedeli ile (6.3.16) maddesine göre 146,00 TL muayene ücreti tutarları toplamının 10 katı 4.650,00 TL, (6.3.19) maddesine göre hak sahiplerinin bilgileri dışında düzenlenen 45 adet 2.636,80 TL tutarındaki sahte reçete için reçete bedellerinin 10 katı tutarında olan 26.368,00 TL (4.3.6) maddesi gereği reçete bedellerinin yasal faizi ile mahsup edilmesine ve (6.9) maddesi gereği 2 yıl sözleşme feshi cezası uygulanmasına karar verildiği bildirilmiştir.
3. Mahkemece hükme esas alınan 28.11.2022 tarihli bilirkişi raporunda; aynı denetimin farklı zamanlarda iki ayrı kurum müfettişi tarafından iki ayrı şekilde değerlendirildiği, bu nedenle düzenlenen raporların dosyaya kazandırılmasının gerektiği belirtilmiştir. Bilirkişi raporu ve davacının aynı denetime ilişkin farklı zamanlarda tekerrür oluşturacak şekilde yeniden yaptırım belirlendiğine ilişkin itirazı nedeniyle Bölge Adliye Mahkemesinin 23.09.2011 tarihli ve 108489/SRŞ/02 sayılı ve 30.04.2010-46 sayılı raporlarının dosyaya celbi ile ek rapor tanzimi ile sonucuna göre karar verilmesi gerekmekteyken, yazılı şekilde eksik inceleme ile karar verilmiş olması bozmayı gerektirmiştir.
4. Bozma sebebine göre, davacının sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik gerek görülmemiştir.
5. Kabule göre de; davalı Kurumun, 492 sayılı Harçlar Kanunu'nun 13 üncü ve 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu'nun 36 ncı maddeleri uyarınca harçtan muaf olup davacı tarafından asıl dosyada yatırılan 492,00 TL başvuru harcı, birleşen dosyada yatırılan 492,00 TL başvuru harcının davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine hükmedilmesi doğru değildir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1.Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 371 inci maddesi uyarınca BOZULMASINA,
2. Bozma sebebine göre, davacının sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz eden davacıya iadesine,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.11.2024 tarihinde oybirliği ile karar verildi.