"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 46. Hukuk Dairesi (İlk Derece)
SAYISI : 2022/2 E., 2022/7 K.
DAVA TARİHİ : 12.04.2022
KARAR : Davanın reddi
Taraflar arasındaki Hakem Heyeti kararının iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili; taraflar arasında imzalanan avukatlık ücret sözleşmesi uyarınca davalıların vekilliğini üstlendiklerini, sözleşmeden kaynaklı vekalet ücretine yönelik uyuşmazlığın çözümü için tahkim yoluna başvurduklarını, tahkim yargılaması neticesinde hakem heyeti üyeleri için belirlenen ücret avansının ödenmemesi sebebiyle tahkim yargılamasının sona erdirilmesine karar verildiğini ancak 22.03.2021 tarihli Hakem Heyeti ilk toplantı tutanağında tavsiye edilen hakem heyeti üyeleri için 100.000 TL baş hakem için 110.000 TL olmak üzere toplam 310.000 TL ücret konusunda karşı taraf ile anlaşılamadığını, bu durumda Hakem Kuruluna ödenecek ücretin 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunun Hakem Heyeti Ücret Tarifesi uyarınca kademeli olarak hesaplanacağını, ilk gelen 500.000 TL için % 8, sonra gelen 500.000 TL için %7, sonra gelen 1.000.000 TL için % 6, sonra gelen 3.000.000 TL için % 4 ten fazla olamayacakken bu usule aykırı şekilde ücret belirlendiğini ileri sürerek ücret avansı yatırılmadığından bahisle yargılamanın sona erdirilmesi şeklindeki tahkim kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar vekili; hakem heyeti ücretinin tahkim yargılaması öncesi hazırlık evraklarında hakem heyeti ücreti ve sekreterya masraflarının belirlenip taraflara tebliğ edildiğini, tarafların bu ücret ve masraflara itiraz etmeyerek tahkim sürecinin başladığını, davacının 12.04.2021 tarihli dilekçesi ile teklif edilen ücretlerin kabul edildiğinin beyan edildiği, yargılama sürecinde tarafların kabulünde olan ücretlerin ödenmesi için yasa çerçevesinde verilen tüm sürelere karşılık gerekli ücret ödenmediğinden yargılamaya son verildiğini savunarak davanın reddini dilemişlerdir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin yukarıdaki tarih ve esası belirtilen kararıyla; uyuşmazlığın tahkime elverişli olduğu, hakem heyetinin yasaya uygun şekilde teşekkül ettiği, HMK'nın 439/2 nci maddesinde belirtilen tahkim sözleşmesinin taraflarından birinin ehliyetsiz ya da tahkim sözleşmesinin geçersiz olduğu, hakem veya hakem kurulunun seçiminde sözleşmede belirtilen veya kanunda öngörülen usule uyulmadığı yönünde herhangi bir iptal sebebinin bulunmadığının tespit edildiği, Hakem Kurulu ücretlerinin usule uygun olarak tespit edilmediği itirazı yönünden yapılan incelemede; tahkim üyelerinin ücretlerinin üyeler tarafından belirlenemeyeceği uyuşmazlık halinde hakem kuruluna ödenecek ücretin hakkaniyete göre yasa ve usule göre belirleneceği tartışma konusu olmamakla birlikte, somut olayda hakem kurulu ücretlerinin üyeler için 100.000 TL, baş hakem için 110.000 TL olmak üzere 310.000 TL olarak taraflara teklif edildiği, anılan bu teklife davacıların 12.04.2021 tarihli dilekçesi ile "ücretin uygun olduğu" şeklinde cevap verilip yine davaya beyanlarını sunan davalıların da aynı tarihli dilekçesinde "hakem heyetince belirlenen 5.000 TL avansa hakemlere ödenecek 310.000 TL hakem ücretine ve 30.000 TL sekretarya ücreti miktarına itirazımız yoktur" şeklinde beyanda bulunup tarafların heyetçe teklif edilen ücret miktarı konusunda uzlaştıkları bu haliyle tarafların uzlaşamaması halinde uygulanacak Hakem Ücret Tarifesinin 1 inci maddesinin dışlandığı, uyuşmazlığın davalı payına düşen ücret avansının yargılama sonunda haksız çıkan taraftan alınacak olmakla birlikte bu aşamada davalı yanca ödenmek istememesinden kaynaklı olup ücretin usule aykırı olarak belirlendiği yönündeki dayanak iptal sebebinin dosya içeriği ile uyuşmadığı, yargılama sürecinde yine davacının davalı payına düşen ücret avansının kendilerince yatırılması için süre talep edip Hakem Heyetinin ilk toplantı tutanağı M.VI.H.5 hükmü uyarınca verilen 15 günlük süre, 4 numaralı ara karar uyarınca verilen ikinci 15 günlük süre ve HMK'nın 442/f. 2 nci maddesi uyarınca verilen 1 aylık sürelere rağmen kendi payına düşen dahil ücret avansları ödenmediğinden tahkim yargılamasına son verilmesinde bir isabetsizlik bulunmadığının anlaşıldığı, tahkim protokolünün geçerli olduğu, tahkim yargılamasının HMK'nın 407 ve 444 üncü maddelerine uygun olarak yapıldığı, tarafların eşitliği ilkesine ve hukuki dinlenilme hakkına riayet edildiği, savunma hakkının kısıtlanmadığı, kararın tahkim süresi içerisinde verildiği, kararda ve tahkim yargılamasında kamu düzenine aykırı bir durumun bulunmadığı, davacıların uyuşmazlığın esasına yönelik itirazlarının HMK'nın 439 uncu maddesinde belirtilen iptal sebeplerinden olmadığı, dolayısıyla davacıların Hakem Kurulu Kararına yönelik iptal taleplerinin yerinde olmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyizinde; Hakem Heyetince, heyet üyeleri için hukuka ve usule aykırı olarak ücret belirlendiğini, Hakem Heyeti için toplam 310.000 TL ücret tavsiye edildiğini, 12.04.2021 tarihli dilekçelerinde karşı taraf ile tavsiye edilen hakem ücreti hususunda anlaşamadıklarının tahkim heyetine bildirildiğini, tahkim heyetine sunulan 21.09.2021 tarihli dilekçe ile dava dilekçesinde mevcut talepler somutlaştırılarak ve fazlaya ilişkin haklar saklı kalmak kaydıyla hesaplanacak vekalet ücretinin şimdilik 5.000.000 TL'nin 25.12.2017 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsilinin talep edildiğini, dolayısıyla ücretin, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hakem Ücret Tarifesi uyarınca kademeli olarak hesaplanması gerektiğini, buna karşın Hakem Heyetince hüküm kurulurken buna aykırı davranıldığını, talep edilen ücretin yasal düzenlemelere ve hakkaniyete aykırı şekilde belirlendiğini belirterek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; Hakem Heyeti Kararının iptali istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 439 uncu maddesi:
"a) Tahkim sözleşmesinin taraflarından birinin ehliyetsiz ya da tahkim sözleşmesinin geçersiz olduğu,
b) Hakem veya hakem kurulunun seçiminde sözleşmede belirlenen veya bu kısımda öngörülen usule uyulmadığı,
c) Kararın tahkim süresi içinde verilmediği,
ç) Hakem veya hakem kurulunun hukuka aykırı olarak yetkili veya yetkisiz olduğuna karar verdiği,
d) Hakem veya hakem kurulunun tahkim sözleşmesi dışında kalan bir konuda karar verdiği veya talebin tamamı hakkında karar vermediği ya da yetkisini aştığı,
e) Tahkim yargılamasının usul açısından sözleşmede veya bu yönde bir sözleşme bulunmaması hâlinde Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun tahkim'e ilişkin on birinci kısmında yer alan hükümlere uygun olarak yürütülmediği ve bu durumun kararın esasına etkili olduğu,
f) Tarafların eşitliği ilkesi ve hukuki dinlenilme hakkına riayet edilmediği,
g)Hakem veya hakem kurulu kararına konu uyuşmazlığın Türk hukukuna göre tahkime elverişli olmadığı,
ğ) Kararın kamu düzenine aykırı olduğu, tespit edilirse, hakem kararları iptal edilebilir." denilmektedir.
3. Aynı Kanunun 442 nci maddesi: (Avans Yatırılması ve Giderlerin Ödenmesi)
(1) Hakem veya hakem kurulu, tarafların her birinden yargılama giderleri için gereken hâllerde avans yatırılmasını isteyebilir. Aksi kararlaştırılmadıkça, bu avans taraflarca eşit miktarda ödenir.
(2) Avans, hakem veya hakem kurulu kararında öngörülen süre içinde ödenmemişse hakem veya hakem kurulu yargılamayı durdurabilir. Yargılamanın durdurulduğunun taraflara bildirilmesinden itibaren bir ay içinde avans ödenirse yargılamaya devam olunur; aksi hâlde tahkim yargılaması sona erer.
(3) Hakem veya hakem kurulu, kararını verdikten sonra taraflara, yatırılmış olan avansların harcama yerlerini ve miktarlarını gösterir bir belge verir ve varsa kalan avansı ödeyene iade eder.
(4) Taraflar aksini kararlaştırmadıkça yargılama giderleri haksız çıkan tarafa yüklenir. Davada her iki taraf da kısmen haklı çıkarsa, yargılama giderleri haklılık durumuna göre taraflar arasında paylaştırılır.
(5) Hakem veya hakem kurulunun yargılamayı sona erdiren veya taraflar arasındaki sulhü tespit eden kararında da yargılama giderleri gösterilir.
2. 02.10.2021 tarih ve 31616 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Hukuk Muhakemeleri Kanunu Hakem Ücret Tarifesinin 1 inci maddesinde "Tarifenin amacı, 12.1.2011 tarihli ve 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre tahkim yoluyla görülen dava ve işlerde, taraflarla hakem veya hakem kurulları arasında ücretin belirlenmesi konusunda anlaşmaya varılamaması veya tahkim anlaşmasında bir hüküm bulunmaması ya da taraflarca bu konuda yerleşmiş kurallara veya kurumsal tahkim kurallarına yollama yapılmaması hallerinde hakem veya hakem kuruluna ödenecek ücretin miktarı ile ödenmesine ilişkin usul ve esasları belirlemektir." şeklinde düzenlemeler yer almaktadır.
3. Değerlendirme
1. Davacılar vekilinin Tahkim yargılaması sırasında ibraz ettiği 12.04.2021 tarihli dilekçesinde; "sayın başkanlığınızca taraflara tavsiye edilen hakem heyeti üyeleri için 100.000 TL, başhakem için 110.000 TL ücretin uygun olduğu tarafımızca değerlendirilmesine rağmen karşı tarafla bu hususta henüz bir anlaşma sağlanamadığından taraflara 15 gün ek süre verilmesini talep ederiz. Ek süreye ilişkin talebimiz ret edilmesi halinde tarafımaza ödeme için verilecek süre içerisinde müvekkillerce karşılanacak ücret bildirilecek hesaplara yatırılacaktır ", davalılar vekili 12.04.2021 tarihli dilekçesinde; " hakem ücretine ve sekreterya ücretine itirazımız yoktur, normal adil yargılamada davacı tarafın ilk dava masraflaını karşılaması gerekliliği nedeniyle yukarıda kabul ettiğimiz tüm ödemelerin davacılar tarafından karşılanmasını talep ediyoruz. Zira davacılar haklı çıktığında yargılama giderleri müvekkiller tarafından mutlaka ödenecektir. Bu ödemeler şimdilik kaydıyla müvekkiller tarafından ödenmeyecektir.", 03.05.2021 tarihli davacılar vekili beyan dilekçesinde; "...davalılar tarafından ödenmeyeceği açıkça beyan edilen yargılama giderlerinin ödenmesi için tarafımaza süre verilmesini talep ederiz." şeklinde beyanlarda bulunmuşlardır.
2. 24.08.2021 tarihli ara kararı ile Hakem Heyetince; davacılara ücret avanslarını yatırması için 15 günlük süre verilmesine karar verilmiştir.
3. 21.09.2021 tarihinde davacılar vekili tarafından tahkim dosyasına ibraz edilen dilekçede; fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak üzere şimdilik 5.000.000 TL vekalet ücretinin davalılardan tahsilini talep etmiştir.
4. Davacılar vekili 21.09.2021 tarihli hakem heyeti üyeleri ve sekretarya ücretinin ödenmesine ilişkin sürenin uzatılmasına ilişkin beyan dilekçesi ibraz ederek, hakem heyeti üyeleri ve sekretarya için ödenecek toplam 68.000 TL nin ödenmesi için ek süre verilmesini talep etmiştir.
5. Hakem Heyetince 24.09.2021 tarihli ara kararı ile ücretlerin yatırılması için 15 günlük ek süre verilmesine karar verilmiştir.
6. Hakem Heyeti 28.10.2021 tarihli ara karar ile; tahkim yargılamasının hakem ve sekretarya ücretlerinin avanslarının yatırılmaması sebebiyle ara karar tarihi itibariyle durdurulmasına, ara kararın tebliğinden itibaren bir ay içinde ücret avansı ödenmediği takdirde, tahkim yargılamasının sona ereceğinin taraflara bildirilmesine karar verilmiştir.
7. 04.02.2022 tarihli Hakem Heyeti kararı ile; taraflar arasındaki tahkim yargılamasının, ücret avansının ödenmemesi nedeniyle sona erdirilmesine karar verilmiştir.
8. Davacılar vekili temyiz itirazlarında her ne kadar davalı taraf ile Hakem Heyeti tarafından tavsiye edilen ücret konusunda anlaşamadıklarını beyan etmiş ise de; yukarıda ayrıntılı olarak yazılan taraf vekilleri tarafından dosyaya ibraz edilen dilekçeler incelendiğinde bu konuda tarafların anlaşmaya vardıkları ve önerilen ücreti kabul ettikleri davalı tarafın yatırması gereken ücreti de davacının yatırmayı kabul ettiği, ancak verilen ek süreye rağmen ücretin yatırılmadığı anlaşılmıştır. Bu durumda Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararında; hukuki ilişkinin ve bu ilişki nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarının doğru şekilde belirlendiği anlaşıldığından davacılar vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
16.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.