"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2266 E., 2022/2466 K.
DAVA TARİHİ : 19.10.2020 - 02.02.2021
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... 21. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/308 E., 2022/311 K.
Taraflar arasında birleştirilerek görülen tanıma ve tenfiz davalarından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın asıl ve birleşen davada davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı asıl ve birleşen davada davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı, davalıya karşı ...'da ... 10 Nolu İlk Derece Mahkemesi 12040-420102019-0005846 dava numaralı dosya ile açmış olduğu, ödünç paranın kendisine faizi ile birlikte ödenmesine ilişkin davayı kazandığını, davada her iki tarafı da avukatlarının temsil ettiğini ve taraflarca temyiz edilmeyen kararın ... hukukuna göre kesinleştiğini ve kesinleşme şerhine havi karar apostille şerhli olup yeminli mütercim tarafından Türkçeye çevrilerek tasdik edildiğini, fazlaya ilişkin her türlü hakkı saklı kalmak kaydı ile; yabancı mahkeme tarafından usulüne uygun olarak yapılan yargılama sonucunda 87.000 Euro'nun (809.091,30 TL) faizi ile birlikte davalıdan tahsili ile kendisine ödenmesine ilişkin ... 10 Nolu kesinleşmiş olan İlk Derece Mahkemesi 12040-420102019-0005846 dava numaralı, 15.07.2020 tarihli kararının tanınması ile tenfizine karar verilmesini, birleşen davada ise tanıma ve tenfizi istenen kararın yargılama giderlerinin de davalı tarafından ödenmesine ilişkin kısmına ise 12.01.2021 tarihinde hazırlanan 12040-42-1-2019-0005846 dava numaralı karar ile hükmedildiğini ve 12.404,1 Euro'nun ödenmesine ilişkin bu yabancı mahkeme kararının da tanınması ve tenfizini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı, dava konusu yabancı mahkeme kararındaki hükmün Türk kamu düzenine aykırı olduğunu, dava konusu yabancı mahkeme tarafından usulüne uygun tebligat yapılmadığı gibi, kararın tebliğinin de usulüne uygun olmadığını, bu şekilde savunma hakkının ihlal edildiğini, söz konusu karara itirazının mümkün olmadığını, kararın itiraz edilmeden kesinleştiğini, kararın Türkiye'de yerleştiği ve kanuni ikametgahına tebliğ edilmediğini, yabancı mahkemede davacı tanık dinletmiş olmasına rağmen kendisinin tanık dinletme talebinin dikkate alınmadığını, yabancı mahkeme kararının kesinleşmesi işleminin usulsüz olduğunu, davanın reddini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; asıl ve birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili, davacının sunduğu karar tercümesi arasında farklılıklar bulunduğunu, bu nedenle kararın ve tebligatların ne şekilde yapıldığı hususlarının incelenmesi için ... Adli makamlarına istinabe yazısı gönderilmesi gerektiğini talep etmesi ile mahkemece, ... Adli makamlarına istinabe yoluyla müzekkere gönderildiğini, ancak müzekkere cevabı ...'dan dönmediği halde, beklenmesinden vazgeçilerek hüküm kurulduğunu, ... Adli makamının, ülkeler arasındaki karşılıklı Adli Yardım sözleşmesinde öngörülen tebligatı usulüne uygun olarak yapmadığını, bu tebligatın MÖHUK madde 54/ç'ye aykırı olduğunu, bu konuda mahkemece itirazları doğrultusunda istinabe evraklarının beklenmek suretiyle ayrıntılı bir inceleme yaparak sonuca ulaşması gerekir iken aksine davanın kabulü yönünde hüküm kurulmasının usul ve yasaya aykırı olduğunu, yabancı mahkeme kararının boşanma anlaşmasındaki mal rejimine değindiğini ancak, davaya konu uyuşmazlığın mal rejimi içerisinde tasfiyesi konusunda hüküm kurmadığını, bu nedenle yabancı mahkeme kararının kesin hüküm oluşturmayacağını, yabancı mahkeme kararına dayanak davanın taraflar arasındaki mal rejiminin tasfiyesi tamamlandıktan sonra açıldığını, dava konusu yabancı mahkeme kararındaki hükmün Türk kamu düzenine aykırı olduğunu, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; İlk Derece Mahkemesince hukuki nitelendirmenin davadaki ileri sürülüş ve dosya kapsamına uygun olarak belirlenmesine, taraflarca ileri sürülen delillerin toplanarak usulüne uygun olarak değerlendirilmesine, delillerin değerlendirilmesinin dosya kapsamına uygun bulunmasına, taraflarca ileri sürülen iddia ve savunmaların tartışılarak gerekçeli kararın oluşturulmasına, ihtilafa uygulanması gereken yasal mevzuatın doğru olarak tespit edilmesine, mahkemenin karar gerekçesiyle hüküm fıkrasının birbiriyle uyumlu olmasına, mahkeme hükmünün yasal unsurları taşıdığı gerekçesiyle davalının istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, istinaf dilekçesindeki husuları tekrar ederek dava konusu mahkeme kararının açıkça kamu düzenine aykırı olduğunu belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık yabancı mahkeme ilamının tenfizi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un (5718 sayılı Kanun) Tenfiz İstemi başlıklı 52 nci maddesi şöyledir:
"Kararın tenfiz edilmesinde hukukî yararı bulunan herkes tenfiz isteminde bulunabilir. Tenfiz istemi dilekçe ile olur. Dilekçeye karşı tarafın sayısı kadar örnek eklenir. Dilekçede aşağıdaki hususlar yer alır:
a) Tenfiz isteyenle, karşı tarafın ve varsa kanunî temsilci ve vekillerinin ad, soyad ve adresleri.
b) Tenfiz konusu hükmün hangi devlet mahkemesinden verilmiş olduğu ve mahkemenin adı ile ilâmın tarih ve numarası ve hükmün özeti.
c) Tenfiz, hükmün bir kısmı hakkında isteniyorsa bunun hangi kısım olduğu."
2. 5718 sayılı Kanun'un Dilekçeye Eklenecek Belgeler başlıklı 53 üncü maddesi şöyledir:
"Tenfiz dilekçesine aşağıdaki belgeler eklenir:
a) Yabancı mahkeme ilâmının o ülke makamlarınca usulen onanmış aslı veya ilâmı veren yargı organı tarafından onanmış örneği ve onanmış tercümesi.
b) İlâmın kesinleştiğini gösteren ve o ülke makamlarınca usulen onanmış yazı veya belge ile onanmış tercümesi."
3. 5718 sayılı Kanun'un Tenfiz Şartları başlıklı 54 üncü maddesi şöyledir:
"Yetkili mahkeme tenfiz kararını aşağıdaki şartlar dâhilinde verir:
a) Türkiye Cumhuriyeti ile ilâmın verildiği devlet arasında karşılıklılık esasına dayanan bir anlaşma yahut o devlette Türk mahkemelerinden verilmiş ilâmların tenfizini mümkün kılan bir kanun hükmünün veya fiilî uygulamanın bulunması.
b) İlâmın, Türk mahkemelerinin münhasır yetkisine girmeyen bir konuda verilmiş olması veya davalının itiraz etmesi şartıyla ilâmın, dava konusu veya taraflarla gerçek bir ilişkisi bulunmadığı hâlde kendisine yetki tanıyan bir devlet mahkemesince verilmiş olmaması.
c) Hükmün kamu düzenine açıkça aykırı bulunmaması.
ç) O yer kanunları uyarınca, kendisine karşı tenfiz istenen kişinin hükmü veren mahkemeye usulüne uygun bir şekilde çağrılmamış veya o mahkemede temsil edilmemiş yahut bu kanunlara aykırı bir şekilde gıyabında veya yokluğunda hüküm verilmiş ve bu kişinin yukarıdaki hususlardan birine dayanarak tenfiz istemine karşı Türk mahkemesine itiraz etmemiş olması."
4. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 30.03.2016 tarihli ve 2015/4460 E., 2016/9068 K. sayılı ilamının ilgili kısmı "...Yabancı devletin usul hukukuna tabi olarak verilmiş olan bir mahkeme kararının mahkeme ilamı niteliğinde olup olmadığı, taraf teşkili ve kesinleşme şartları, münhasıran kararın verildiği ülkenin usul hukukuna göre tayin olunur..." şeklindedir.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle tenfizine kara verilen yabancı mahkeme kararının yargılama aşamasında tarafların vekil ile temsil edilip yabancı mevzuata göre kararın vekile tebliğ edilerek kesinleştiğinin anlaşılmasına göre temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın onanmasına karar vermek gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
19.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.