"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
(Tüketici Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2022/274 E., 2022/129 K.
DAVACILAR : 1-..., 2-..., 3-...,
DAVA TARİHİ : 17.07.2007
Taraflar arasındaki malın ayıplı olmasından kaynaklanan manevi tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, Mahkemece bozmaya uyularak davanın reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar; davacı ...'ün davalının ticaretini yaptığı ... ... Jeep model,... plakalı aracı satın aldığını, davacı ...'ün bu aracı satın almasındaki amacının bu marka araçların tüm dünyada bilinen üstün nitelikleri, dayanıklılığı, sağlamlığı ve güvenilirliği olduğunu, ancak 28.08.2006 günü emniyet kemerleri takılı, normal hızda ve güvenli bir şekilde seyir halinde iken araca sağ arka kapı kısmından bir aracın hızlı bir şekilde çarpması sonucu davaya konu aracın 3 takla atmasına rağmen araçta bulunan 8 hava yastığından hiçbirinin açılmadığını, ağır şekilde yaralandıklarını, yaşanan bu kazadan dolayı maddi ve manevi anlamda telafisi imkansız acıların yaşamasına sebep olduğunu, araçtan beklenen koruyuculuğun gerçekleşmediğini belirterek davacı ... için 20.000,00 TL, davacı ... için 30.000,00 TL, davacı ... için 10.000,00 TL, davacı ... için 10.000,00 TL manevi tazminatın davalıdan tahsilini talep etmişlerdir.
II. CEVAP
Davalı; davaya konu araçta ... sisteminin mevcut olduğunu, bu sistemin bir darbe alındığı anda öncelikle emniyet kemerlerinin takılı olup olmadığını denetlediğini ve kemerlerin takılı olması halinde emniyet kemerlerini kilitleyerek sürücüye ve yolcuya koruma sağladığını, dava konusu aracın yasal mevzuata ve yönetmelikleri uygun üretildiğini, davacıların uğradıkları zarar ile dava konusu aracın üretimi arasında uygun illiyet bağının bulunmadığını, aracın emniyet kemeri ve hava yastığı sisteminde hata ve kusurun bulunmadığını, nedensellik bağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemece, her kaza sonucunda hava yastıklarının açılmasının mümkün bulunmadığı, hava yastıklarının açılması ve bağlı sensörün tetiklenmesi için belli bir açı ve ivme şiddetinin gerekli olduğu, dosya kapsamı itibarı ile aracın bu tetiklemeyi gerektirecek şekilde darbe gördüğünün ve ayıplı imalat bulunduğunun davacı tarafından ispatlanamadığı gerekçesiyle; davanın reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkeme kararına karşı, süresi içinde davacılar temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 13. Hukuk Dairesinin 28.02.2018 tarihli ve 2015/38989 E., 2018/2596 K. sayılı ilamıyla; davacıların sair temyiz itirazları incelenmeksizin aracın hususi araç vasfında olduğu, davacılardan araç sahibinin daha önce bu aracı ikinci el olarak satın almış olmasının davacıların tüketici vasfını ortadan kaldırmadığı, davacıların üretim nedeni ile ayıp iddiasına dayanarak tazminat isteminde bulunduğu ve uyuşmazlığın çözümünün 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında kaldığı gerekçesiyle mahkemece müstakil tüketici mahkemesi varsa görevsizlik kararı verilmesi, müstakil tüketici mahkemesi yoksa Tüketici Mahkemesi sıfatıyla yargılama yapılması gerekirken, yazılı şekilde karar verilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İkinci Bozma Kararı
1. Bozmaya uyan Mahkemece hava yastıklarının açılmamasına sebebiyet verecek bir imalat hatasının olmadığı, dolayısıyla davalının kusuru ve davalının eylemi ile zarar arasındaki illiyet bağı ispat edilemediği gerekçesiyle davanın reddine dair verilen karara karşı, süresi içinde davacılar temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 25.11.2020 tarihli ve 2020/4233 E., 2020/7033 K. sayılı ilamıyla; dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle kanuni gerektirici sebeplere göre, yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan hükmün onanmasına dair verilen karara karşı davacılar tarafından karar düzeltme yoluna başvurulmuştur.
3. Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 07.10.2021 tarihli ve 2021/872 E., 2021/9675 K. sayılı ilamı ile onama ilamının kaldırılmasına karar verilerek mahkemece üniversiteden temin edilecek konusunda uzman akademik kariyere sahip 3 kişilik yeni bilirkişi kurulundan, tüm dosya kapsamı değerlendirilmek suretiyle, teknik verileri gösterir, bu verileri yorumlar mahiyette ve bu yorumların nedenlerini açıklayıcı, taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine elverişli, taraf itirazlarını karşılar nitelikte aracın takla atması, kaza sonrasında pert olması hususları da dikkate alınarak ve üretici firmanın aracın üretimiyle ilgili kusurunun bulunup bulunmadığını da belirtir rapor alınarak sonucuna göre hüküm tesisi gerekirken, bu yön göz ardı edilerek, yetersiz bilirkişi raporuna dayalı ve bu nedenle eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulmuş olmasının usul ve yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına oyçokluğu ile karar verilmiştir.
C. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla,Yargıtay kararı uyarınca alanında uzman bilirkişilerden hava yastıklarının açılmama sebebinin ayıptan kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususunda rapor alındığı, alınan raporun bozma öncesi raporla aynı doğrultuda olduğu, Yargıtay ilamında belirtilen hususlara açıklık getirdiği, rapora ve tüm dosya kapsamına göre kazanın oluş şekline, çarpma noktasına, aracın takla atmasına, gerekli yavaşlama ve hızlanma eşik değerlerinin oluşmamasına bağlı olarak ... sisteminin normal fonksiyonları dahilinde hava yastıklarını açmadığı, kazada hava yastıklarının açılmasını gerektirecek teknik ve fiziki şartların oluşmadığı, bu nedenlerle hava yastıklarının kaza esnasında açılmamasında bir imalat hatasından söz edilmesinin mümkün olmadığı, dolayısıyla davalının sorumluluğuna gidilemeyeceği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuran
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde davacılar temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacılar; bozma kararında istenen özelliklerden uzak, kendi içerisinde çelişkili ifadeler içeren, hüküm kurmaya elverişli olmayan bilirkişi raporuna dayalı hatalı hüküm kurulduğunu, bilirkişi raporunda aracın takla atması ve pert olmasına rağmen hava yastıklarının açılmama hususunun irdelenmediğini, bilirkişilerin çarpışma noktası arka tarafta da olsa aracın takla atması, takla atarken ön kısımlarının da darbe alması gerçeğini görmezden geldiğini, araç kaportasının dışardan gelen darbeyi sönümlemesi ve hava yastıklarının açılmasına engel olması hususunun anlaşılamadığını, varsayımsal tespitler içerdiğini, araç sürüşü sırasında ... takmanın bilincinde olan biri ODTÜ, diğeri İTÜ mezunu iki makina mühendisi olduklarını, kaza sonrası ambulansla hastaneye götürülürken kemerleri takıldıkları yerden sökülerek bulundukları yerlerden çıkarılabildiklerini, hastaneye gittikten çok sonra polislerin gelmiş olabileceğini, yastıklarda arıza olup olmadığını bilmelerinin kendilerinden bekleneyemeyeceğini, aracın her tarafı pert olacak şekilde eğilip büküldüğünü, ağır bir kaza geçirildiğini ileri sürerek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, aracın ayıplı olması nedeniyle manevi tazminat istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. ''Bir mahkemenin Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak yine o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince karar verme mükellefiyeti meydana gelir ve bu itibarla mahkemenin sonraki hükmünün bozmada gösterilen esaslara aykırı bulunması, usule uygun sayılmaz, bozma sebebidir. Mahkemenin bozma kararına uymasıyla meydana gelen bozma gereğince muamele yapma ve hüküm verme durumu, taraflardan birisi lehine ve diğeri aleyhine hüküm verme neticesini doğuracak bir durum olup, buna" usuli müktesep hak" denilmektedir. Gerçekten, mahkemenin doğru bularak uyduğu veyahut uymak zorunda olduğu bozma kararı ile dava, usul ve kanuna uygun bir çığıra sokulmuş demektir." (09.05.1960 tarihli ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı).
2. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Bilirkişiye başvurulmasını gerektiren haller başlıklı 266 ncı maddesi "Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir. (Değişik cümle: 3/11/2016-6754/49 md.) Ancak genel bilgi veya tecrübeyle ya da hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukukî bilgiyle çözümlenmesi mümkün olan konularda bilirkişiye başvurulamaz. (Ek cümle: 3/11/2016-6754/49 md.) Hukuk öğrenimi görmüş kişiler, hukuk alanı dışında ayrı bir uzmanlığa sahip olduğunu belgelendirmedikçe, bilirkişi olarak görevlendirilemez." şeklinde düzenlenmiştir.
3. Yasa Koyucu tarafından HMK'nın 266 ıncı ve devamı maddeleri uyarınca çözümü özel ve teknik bilgiyi gerektiren hallerde hakimin, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar vereceği düzenlenmiştir. Bilirkişi raporunu hazırlarken, raporun dayanağı olan somut ve özel nedenleri bilimsel verilere uygun olarak göstermek zorundadır. Bilirkişi raporu Yargıtay denetimine elverişli olacak şekilde bilgi ve belgelere dayanan gerekçe ihtiva etmelidir. Ancak bu şekilde hazırlanmış raporun denetimi mümkün olup, hükme dayanak yapılabileceğinin gözden uzak tutulmaması gerekir.
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle dava dosyasının incelenmesinde; kaza tespit tutanağında emniyet kemerinin takılı olup olmadığı konusunda tespite yer verilmediği, bozma ilamına uyulmakla bozma ilamında belirtilen hususlarda işlem yapılmasının gerektiği, bozma doğrultusunda aldırılan 26.06.2022 tarihli bilirkişi raporunda genel açıklamalara yer verildikten sonra araçta çarpışma noktasının sağ arka tekerlek ve çamurluk kesiminde meydana gelmesinden dolayı ön hava yastıklarının açılmadığı, araçta meydana gelen hasarın esas olarak dış kaporta ve kısmen mekanik aksamla sınırlı kaldığı, özellikle ilk çarpışmanın yaşandığı sağ arka kısmın tekerlek, çamurluk ve aks ile bunların civarında bağlı komponentler üzerinden devrilme olduğunu ve takla esnasında da tavan, sol yan ve sağ yan dış kaporta aksamları ile alınan darbe şiddetleri sönümlendiği için yan hava yastıklarının açılmadığı, aracın takla atması halinde emniyet kemerine ilave bir koruma potansiyeli olarak pencere hava yastıklarının yolcular için koruyucu unsur teşkil edebileceği öngörürse açılacağı, fakat sistem hava yastıklarının yolcular için koruyucu unsur teşkil etmediğini hesaplayarak hava yastıklarını açmadığını, kazanın oluş şekline, çarpma noktasına, atacın takla atmasına, gerekli yavaşlama ve hızlanma eşik değerlerinin oluşmamasına bağlı olarak ... sisteminin normal fonksiyonları dahilinde hava yastıklarını açmadığı, dosya içerisinde bulunan belge ve tüm bilgilere dayanılarak söz konusu kazada hava yastıklarının açılmasını gerektirecek teknik ve fiziki şartlar oluşmadığı, hava yastığı kapalı kontrol sistemiyle sürekli elektronik olarak her çalıştırmada ve sürüş esnasında kendisini test etmekte olduğu, herhangi bir arıza ya da bakım ihtiyacı olursa sesli ya da görüntülü uyarı verdiği, hava yastıklarının kaza esnasında açılmamasında bir imalat hatasından söz edilmesinin mümkün olmadığı ifade edildiği, söz konusu raporun taraf, mahkeme ve Yargıtay denetimine açık olduğu anlaşılmakla davacıların tüm temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
İlk Derece Mahkemesi kararında hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik olmamasına göre davacıların yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz harcının istek halinde temyiz edenlere iadesine,
6100 sayılı Kanun'un Geçici 3 üncü maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanun'un 440 ıncı maddesi gereğince karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
16.10.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.