"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/632 E., 2023/3019 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 21. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2022/333 E., 2022/608 K.
Taraflar arasındaki menfi tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda;
Dosya içeriğine göre hüküm altına alınan ve davalı vekili tarafından temyize konu edilen toplam miktar 71.450,83 TL olup, Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibari ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesi uyarınca kesinlik sınırı olarak belirlenen 238.730,00 TL’nin altında kaldığı anlaşılmakla; davalı vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı vekilinin gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili; müvekkili şirket tarafından ... Premium Projesinin inşa edildiği alanda abonelik sözleşmesi yapıldığını, müvekkili şirketin su kullanımları nedeniyle 08.08.2017 tarihinden 12.01.2019 tarihine kadar davalı İSKİ tarafından 14 adet fatura tanzim edildiğini, bu süre içerisinde yapılmış olan su sarfiyatı bedellerinin hiçbir zaman 49.703,00 TL üzerine çıkmadığını, davalı tarafından 12.01.2019-14.02.2019 tarihli 1.142.632,00 TL bedelli fahiş fatura tanzimi üzerine itiraz edildiğini, itiraz üzerine 14.03.2019 tarihli tutanak ile 18060229 no.lu sayacın arızalı olduğunun davalı yetkilileri tarafından tespit edildiğini ve sayacın sökülüp yerine yeni sayaç monte edildiğini, davalı tarafından davacıya gönderilmiş olan 16.03.2019 tarihli yazıda da arızalı sayacın Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Ölçü Ayarlar Müdürlüğüne gönderileceği ve gelen ölçü raporuna göre tahaakkuların değerlendirileceğinin bildirildiğini, ardından İSKİ'nin 1.142.632,00 TL bedelli faturayı iptal ettiğini ve yerine 2337140529 nolu, 308.709,00 TL bedelli ilk okuma tarihli 28.09.2018, son okuma tarihli 10.05.2019 olan fahiş bedelli ve hatalı faturayı tanzim ettiğini, devamında da 308.709,00 TL tutarı ödenmemiş tutar olarak gösterip üzerine 73.276,00 TL bedelli ve 2340560853 nolu, ilk okuma tarihi 10.05.2019, son okuma tarihi 19.06.2019 olan ikinci bir hatalı fatura tanzim edildiğini, davalı tarafından takılan sayaçlarda devamlı surette arızalar meydana geldiğini, bu nedenle hatalı ve fahiş faturalar tahakkuk ettirildiğini, inşaat yapılan bölgede yer alan su basıncının standartların üstünde olduğunun tespit edildiğini, bu basınç nedeni ile sayaçların ve vanaların arızlandığının davalının kendi yazışmalarından anlaşıldığını ileri sürerek; müvekkilinin 308.709.00 TL ve 73.276,00 TL bedelli faturalarda yer alan bedeller bakımından davalı tarafa borcunun olmadığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili; sayacın arızalı olduğundan incelemeye gönderildiğini, sayacın ters takılmış olabileceğini, olaydan sonraki dönem kullanımlarına bakılarak arızalı dönem için hesaplama yapıldığını, davanın kötü niyetli olduğunu, davacının abonelik yaptığı dönemden sonra Esenyurt birimince abonelik sayaç okumalarının zaman zaman kapalı olması nedeniyle kıyas okumalar yapıldığını, tahakkukun itiraz üzerine düzeltildiğini, daha sonra sayaç değişikliğinin yapıldığını, arızalı sayacın sarfiyat kaydetmediğini, yapılan hesaplamanın doğru olduğunu savunarak, davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
1. İlk Derece Mahkemesinin 30.12.2020 tarihli ve 2019/607 E., 2020/699 K. sayılı kararıyla; davacının kullandığı 18060229 nolu sayacın ölçü kaydetmediği, bu durumda diğer dönemlerde yapılan harcama ile kıyas yoluyla yapmış olabileceği tüketimin bilirkişi ek raporu ile tespit edildiği, bu miktarların davacı tarafça ödenmesi gerektiği, su tüketen davacının maliyetine de tarifeye göre katlanma yükümlülüğü olduğu, bilirkişi raporu ile tespit edildiği üzere 73.276,00 TL'lik faturanın tamamının usulüne uygun hesaplandığı ve bu fatura yönünden talebin haksız olduğu, 308.709,00 TL'lik faturanın ise 237.258,17 TL olması gerektiği, davacı tarafın 71.450,83 TL fazla hesap çıkardığı, bu nedenle davacı talebinin bu fazla kısım yönünden haklı olduğu gerekçesiyle; dava konusu 308.709,00 TL bedelli faturanın 71.450,83 TL'lik kısmı yönünden davanın kabulüne ve bu miktar yönünden davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine, geri kalan kısma ilişkin talebin reddine karar verilmiş, kararın davacı ve davalı vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine Bölge Adliye Mahkemesince; "... Dava ve uyuşmazlığın niteliğine göre, mahkemece seçilen ve rapor alınan bilirkişi bu konunun uzmanı olarak kabul edilemez.Uyuşmazlık ağırlıklı olarak teknik yönlerin aydınlatılması ile çözülebilecektir. Bu sebeple, Mahkemece makine mühendisi, su ve tesisat konularında uzman bilirkişi heyetinden rapor alınması gerekli olmakla, tarafların istinaf taleplerinin kabulü ile .." gerekçesiyle, kararının kaldırılmasına karar verilmiştir.
2. İlk Derece Mahkemesinin ilam başlığında tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosyaya sunulan bilirkişi raporları ve belgelerden, 26.07.2017 tarihinden itibaren 22.08.2019 tarihine kadar davacıya ait inşaat şantiyesinde kullanılmak üzere yapılan abone tesisatında 3 sayaç değiştiği ve dördüncü sayacın 22.08.2019 tarihinde takıldığı, önceki üç sayacın da arıza verdiği ve fenni muayenesinde; kanatları hasarlanan sayacın ters takılmış olabileceğine dair kanaat bildirildiği, gerçekten de yapılan sayaç okumalarında anormal bir endeks farkı çıktığı, bütün sayaçların arızalanmasının şebeke basıncının yüksekliği ile olduğuna dair bir delil sunulmadığı, çevrede bu şekilde başka ve çok sayıda sayaç arızasının da rapor edilmediği, bu durumda davacı tarafça sayaca müdahalede bulunulduğuna dair kanaat oluştuğu, davacı tarafın müdahale ettiği sayaçların okuma dönemlerine bakıldığında; 11.09.2017-06.12.2017 arası günlük tüketimin 77,86 m³, 28.09.2018-07.12.2018 arası günlük 29,29 m³ (bunun bir kısmı arızalı sayaç dönemine denk gelmektedir), 07.12.2018-12.01.2019 arası günlük 4,44 m³ (bunun tamamı arızalı sayaç dönemine denk gelmektedir) ve 29.07.2019-10.09.2019 arası günlük 253,21 m³ (tamamı yeni sayaç dönemine denk gelmektedir) tüketim olduğu görüldüğü, bilirkişi tarafından da ortalamalar alınarak usulüne uygun yaptığı hesaplama ve oranlama ile 28.09.2018 ile 10.05.2019 tarihleri arasını kapsayan fatura bedelinin 30.779 m³ üzerinden 237.258,17 TL olarak hesaplandığı, 10.05.2019 ile 19.06.2019 tarihleri arasını kapsayan faturanın da doğru bir şekilde 10.469 m³ kullanım üzerinden 73.276,00 TL olarak hesaplanmış olduğu, raporun denetime elverişli, gerekçeli ve dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle; dava konusu 308.709,00 TL bedelli faturanın 71.450,83 TL'lik kısmı yönünden davanın kabulüne ve bu miktar yönünden davacının davalıya borçlu olmadığının tespitine, geri kalan kısma ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; Mahkemece şebeke basıncının yüksek olduğuna ilişkin iddiaların incelenmediğini, kaldırma kararına aykırı şekilde tek bir bilirkişiye inceleme yaptırıldığını, önceki 3 sayaçta arıza olduğunu kabul eden Mahkemece arızalı sayaçların verileri dikkate alınarak hazırlanan bilirkişi raporuna göre karar verildiğini, sayaçlara müvekkili tarafından müdahale edilmiş olduğuna ilişkin bir tespit ve delil olmadığını, bilirkişi tarafından yeterli inceleme yapılmaksızın, davalı İdare tarafından yaptırılmış olan incelemeye itibar edilerek arızalı olduğu belirlenmiş olan sayaçların ortalaması alınarak hatalı hesaplama yapıldığını, 19010396 numaralı üçüncü sayaç üzerinde bilimsel inceleme yapılması gerektiğini, su sarfiyatının bir kaç ay içerisinde 3 kat artmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu, müvekkilinin önceki dönem fatura ve harcama tutarlarının dikkate alınmadığını ileri sürerek; kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı vekili; Mahkemenin eksik incelemeye dayalı olarak hazırlanmış bilirkişi raporunu esas alarak karar verdiğini, müvekkili İdare tarafından tahakkuk ettirilen dava konusu fatura bedellerinin usul ve yasaya uygun olduğunu ileri sürülerek; kararın kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; "...Dairemizin kaldırma kararında incelenmesi gerektiği belirtilen su basınca ile ilgili hususta bilirkişi tarafından " Mekanik su sayacının bozulmasının başlıca sebepleri dış şebekeden gelen suyun çok basınçlı gelerek su saatinin içerisindeki pimi kırması olup normalde her tesisatta basınç düşürücü regülatörün takılması gerekmektedir. Basınç düşürücü regülatör, hem sayacın bozulmasını hem de sayaç sonrası tesisata bağlı ekipmanlara zarar vermesini engellemektedir. Su saatinin bozulmasının diğer nedeni ise; boruların zamanla içerisinde oluşan tortu ve kireçlenmeden dolayı su saatinin içerisindeki çarkın bozulmasıdır. Dava konusu inşatta bu tip bir uygulamanın yapılmadığı belirgin olup sorumluluk abone/davacı taraftadır." şeklinde görüş bildirilmiştir.
Diğer yandan; 39571949-5 no'lu mukavele ile ... Yapı San. ve Tic. A.Ş adına kayıtlı 22.08.2019 tarihinde 33085 m³'te sökülen 1901010396 nolu sayacın atölye analiz sorgu sonucunun "sayaç doğru çalışıyor" olarak rapor edildiği anlaşılmakla, 3. sayacın üzerinde inceleme yapılması gerektiğine ilişkin istinaf sebepleri yerinde görülmemiştir. Bu bağlamda; 73.276,00 TL bedelli faturanın 10.05.2019 ile 19.06.2019 tarihleri arası için tahakkuk ettirildiği, 10.05.2019 ile 19.06.2019 tarihleri arasında 19010396 seri numaralı sayaç kullanılmış olup analiz sonucunda sayacın doğru çalıştığı belirtildiğini, 10.05.2019 ile 19.06.2019 tarihleri arasındaki kullanımın 21.016 m³ (19.06.2019 sayaç değeri)-10.547 m³ (10.05.2019 sayaç değeri) 10.469 m³ olarak hesaplandığı tesbiti de yerinde görülmüştür.
Alınan bilirkişi raporunun; bilirkişinin, konusunda uzman olduğu, raporunun denetime elverişli, gerekçeli ve dosya kapsamına uygun olduğu, bu raporun da, önceki hükme esas alınan bilirkişi raporu ile aynı sonucu verdiği, yeterli inceleme ve değerlendirmeyi içerdiği, Mahkemece hükme esas alınmasında isabetsizlik bulunmamaktadır." gerekçesiyle başvuruların reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı, süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; istinaf sebeplerini tekrar ederek, kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, abonelik sözleşmesinden kaynaklanan menfi tespit istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
İSKİ Tarifeler Yönetmeliğinin 42 nci maddesi
3. Değerlendirme
Temyizen incelenen kararda belirtilen gerekçeye ve özellikle hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli, gerekçeli ve dosya kapsamına uygun olduğunun anlaşılmasına göre, davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun bulunan kararın onanması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
2. Davacı vekili tarafından temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı bakiye temyiz harcının temyiz eden davacıya yükletilmesine,
Peşin temyiz harcının istek halinde temyiz eden davalıya iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.11.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.