"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2022/836 D.İş, 2022/913 K.
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU İTİRAZ HAKEM HEYETİ
SAYISI : KIT/2018-110-2
HÜKÜM/KARAR : Kısmen kabul
SİGORTA TAHKİM KOMİSYONU UYUŞMAZLIK HAKEM HEYETİ
SAYISI : K-2017-6531
Taraflar arasında sigorta tahkim yargılaması sonucunda verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İtiraz Hakem Heyeti kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İtiraz Hakem Heyetince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İtiraz Hakem Heyeti kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; dava dışı sürücü tarafından çalınan aracın 01.05.2016 tarihinde karıştığı tek taraflı trafik kazası sonucunda araçta yolcu olan müvekkilinin eşinin vefat ettiğini ve müvekkilinin eşinin desteğinden yoksun kaldığını, davalının çalınmış veya gasp edilmiş araçların karıştığı kazadan dolayı meydana gelen zararlardan sorumlu olduğunu, ceza dosyası kapsamından anlaşılacağı üzere desteğin aracın çalıntı olduğunu bilmediğini belirterek fazlaya ilişkin talep hakkı saklı kalmak üzere 40.050,00 TL destekten yoksun kalma tazminatının temerrüt tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir. Davacı vekili ıslah dilekçesi ile dava değerini 210.243,64 TL'ye yükseltmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müteveffanın aracın çalıntı olduğunu bildiğinden talebin teminat dışında olduğunu, müterafik kusur ve hatır taşıması nedeniyle indirim yapılması gerektiğini, temerrüdün gerçekleşmediğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. UYUŞMAZLIK HAKEM HEYETİ KARARI
Uyuşmazlık Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; dosya kapsamında mevcut belgelerden desteğin aracın çalıntı olduğunu bildiğine dair beyan bulunmadığı, bu nedenle davalının zarardan sorumlu olduğu gerekçesiyle başvurunun kabulüne, 210.243,64 TL destekten yoksun kalma tazminatın 05.09.2016 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
IV. İTİRAZ
A. İtiraz Yoluna Başvuranlar
Uyuşmazlık Hakem Heyetinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili itiraz başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
İtiraz Hakem Heyetinin 16.03.2020 tarihli ve KIT/2019-83-2 Karar sayılı kararıyla; 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendinde bedensel zararlar için Güvence Hesabına başvurulabileceğinin düzenlendiği, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun 54 üncü maddesine göre bedensel zararın tedavi giderleri, kazanç kaybı, çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar, ekonomik geleceğin sarsılmadan doğan kayıplar olarak düzenlendiği, destekten yoksun kalma tazminatının ise ölüm halinde uğranılan zararların içinde aynı Kanun'un 53 üncü maddesinde düzenlendiği, bu durumda destekten yoksun kalma zararlarının bedensel zarar olarak nitelendirilemeyeceği ve talebin Güvence Hesabının sorumluluğu kapsamında değerlendirilemeyeceği gerekçesiyle başvurunun reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairenin 27.09.2021 tarihli, 2021/4160 Esas ve 2021/5508 Karar sayılı ilamıyla; "...Tüm bu açıklamalar ışığında somut olay değerlendirildiğinde; bir motorlu aracın işletilmesi sırasında bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olunması durumunda, poliçe limiti dahilinde işletenin sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere, mali sorumluluk sigortası yaptırılmasının zorunlu olduğu, rizikonun meydana geldiği tarihte zorunlu sigortasını yaptırmamış olanların sebep oldukları bedensel zararların veya çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada işletenin sorumlu tutulamadığı hallerde kişiye gelen bedensel zararların karşılanması için ise Güvence Hesabının kurulduğu, yani Güvence Hesabının sorumluluğunun temelinde işletenin hukuki sorumluluğunun yattığı ve esasen üçüncü kişilerin haklarının zarar görmesini engellemek amacıyla Güvence Hesabının kurulduğu, bu durumda destekten yoksun kalma tazminatının da Sigortacılık Kanunu’nun 14 üncü maddesinde belirtilen bedensel zarar kavramı kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, aksi kabulün Güvence Hesabının kuruluş amacına da aykırı olacağı, ... Yönetmeliği’nin 16 ncı maddesi ile de üçüncü kişilere yapılan ödeme nedeniyle zarardan sorumlu kişilere rücu hakkı tanındığı hususları gözetildiğinde davalı ... destekten yoksun kalma tazminatından da sorumludur.
Şu durumda İtiraz Hakem Heyetince davalının destekten yoksun kalma tazminatından sorumlu olduğunun kabulü ile davalının itirazları doğrultusunda inceleme yapılması ve sonucuna göre karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçeyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru değildir. Kararın açıklanan nedenle bozulması gerekmiştir." gerekçesiyle İtiraz Hakem Heyeti kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. İtiraz Hakem Heyetince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; kazaya karışan aracın çalındığı, müteveffa ...’nın aralarında hırsızlığın da bulunduğu suçlardan aranmakta olduğu, Sincan Devlet Hastanesinde birlikte geceleyen sürücü ile müteveffanın arkadaş oldukları, bu durumda müteveffanın aracın çalıntı olduğunu bilmediğinin hayatının olağan akışına aykırı olduğu, ancak bu hususta dosyada somut delil bulunmadığı, aracın destek tarafından çalındığına dair davalı vekili tarafından somut delil sunulmadığı, %25 oranında müterafik kusur indirimi yapıldığı gerekçesiyle başvurunun kısmen kabulüne, 157.682,73 TL destekten yoksun kalma tazminatının 05.09.2016 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İtiraz Hakem Heyetinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; sigortasız araçta yolcu olan ve olayın oluşunda hiçbir kusuru olmayan desteğin, araç sürücüsünün ehliyetsiz olduğunu bildiğine dair dosyada delil bulunmadığını, aksi halde indirim oranının yüksek olduğunu ileri sürerek İtiraz Hakem Heyeti kararının bozulmasını talep etmiştir.
Davalı vekili temyiz dilekçesinde; desteğin aracın çalındığını bilerek kazaya karışan araca binmesi nedeniyle talebin teminat dışı olduğunu, aracın destek tarafından çalınmadığı ispatlanmadan hüküm kurulmasının hatalı olduğunu, davacının zararının TRH 2010 Yaşam Tablosu ve %1,8 teknik faiz esas alınarak belirlenmesi gerektiğini, müterafik kusur ve hatır taşıması indirimi yapılması gerektiğini, fazla vekalet ücretine hükmedildiğini, temerrüt gerçekleşmediğinden faiz başlangıcının başvuru tarihi olması gerektiğini ileri sürerek İtiraz Hakem Heyeti kararının bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, çalıntı aracın karıştığı tek taraflı trafik kazası sonucunda araçta yolcu olan davacının eşinin ölmesi nedeniyle destekten yoksun kalma tazminatı istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 49, 51 ve 53 üncü maddeleri, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu'nun (2918 sayılı Kanun'un) 85, 90 ve 91 inci maddeleri, 5684 sayılı Sigortacılık Kanunu'nun (5684 sayılı Kanun) 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendi ile 30 uncu maddesi, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları.
3. Değerlendirme
1. Zorunlu mali sorumluluk sigortası; motorlu bir aracın karayolunda işletilmesi sırasında, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına veya bir şeyin zarara uğramasına neden olması halinde, o aracı işletenin zarara uğrayan 3 üncü kişilere karşı olan sorumluluğunu belli limitler dahilinde karşılamayı amaçlayan ve yasaca yapılması zorunlu kılınan bir zarar sigortası türüdür.
2918 sayılı Kanunu’nun 91 inci maddesi gereğince aynı Kanun’un 85 inci maddesinde belirtilen, bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olması durumunda, poliçe limiti dahilinde işletenin sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere, mali sorumluluk sigortası yaptırılması zorunludur. Bu düzenleme ile işletenin aynı Kanun’un 85 inci maddesinin birinci fıkrasına göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası (Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası) yaptırma zorunluluğunu getirmiştir.
5684 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesinin birinci fıkrasına göre; 2918 sayılı Kanun çerçevesinde ihdas edilmiş olan zorunlu sigortalara ilişkin olarak aynı maddenin ikinci fıkrasında sayılan koşulların oluşması halinde ortaya çıkan zararların, bu sigortalarla saptanan geçerli teminat miktarlarına kadar karşılanması amacıyla Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği nezdinde ... oluşturulmuştur. 5684 sayılı Kanun'un 14 üncü maddesinin ikinci fıkrasının (ç) bendine göre de çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada, 2918 sayılı Kanun uyarınca işletenin sorumlu tutulmadığı hallerde, kişiye gelen bedensel zararların ... tarafından karşılanacağı hüküm altına alınmıştır.
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları'nın "Teminat Dışında Kalan Haller" başlıklı A.6 ncı maddesinin (h) bendinde "Çalınan veya gasp edilen araçların sebep oldukları ve Karayolları Trafik Kanununa göre sigortalının sorumlu olmadığı zararlar, aracın çalındığını veya gasp edildiğini bilerek binen kişilerin zarara uğramaları nedeniyle ileri sürülecek talepler ile çalan ve gasp eden kişilerin talepleri," şeklinde düzenleme mevcuttur. Bu düzenlemelerden çalınmış veya gasp edilmiş araçlara, aracın çalındığını veya gasp edildiğini bilerek binen kişilerin zarara uğramaları nedeniyle ileri sürülecek taleplerin teminat dışı olduğu anlaşılmaktadır.
Dosyanın incelenmesinde; davacının eşi ...'nın yolcu olarak bulunduğu aracın, dava dışı ...'in sevk ve idaresinde olduğu sırada 01.05.2016 tarihinde tek taraflı trafik kazasına karıştığı ve davacının eşi ...'nın kazada vefat ettiği, ceza yargılaması sürecinde kazaya karışan aracın, sürücü ... tarafından çalındığının anlaşıldığı ve ...'in Ankara Batı 6. Asliye Ceza Mahkemesinin 2016/485 Esas sayılı dosyasında yargılandığı, mahkemenin 12.12.2017 tarihli 2017/1068 Karar sayılı kararıyla hırsızlık suçundan cezalandırılmasına karar verildiği, kararın 22.01.2019 tarihinde kesinleştiği, sürücü ...'in ceza dosyası kapsamında alınan ifadesinde destek ... ile arkadaş olduklarını, olay günü kızını görmek amacıyla Bursa'ya gideceğini, ehliyeti olmadığı için de arkadaşı olan ...'yı yanına aldığını beyan ettiği, olay yeri inceleme ekipleri tarafından kaza mahallinde bulunun ameliyat eldiveni ve inşaat eldiveni hususunda sorulan soruya ise ...'in, eldivenlerin kendisine ait olduğunu, araçta parmak izi çıkmaması amacıyla eldivenleri kullandığını, destek ...'nın da parmak izi çıkmaması için eldiven taktığını beyan ettiği, kolluk kuvvetleri tarafından tutulan 02.05.2016 tanzim tarihli olay yeri inceleme raporunda destek ...'nın kaza sonrası araçtan fırladığı ve cesedi bulunduğu sırada elinde beyaz ameliyat eldivenin takılı olduğunun tutanak altına alındığı görülmektedir.
Şu durumda; kazaya karışan aracı çalan ve kaza sırasında aracı sevk ve idare eden ...'in kolluk kuvvetlerince alınan beyanında hem kendisinin hem de desteğin araçta parmak izlerinin çıkmaması amacıyla beyaz ameliyat eldiveni kullandıklarını ifade ettiği, olay yeri inceleme tutanağına göre de desteğin cesedi bulunduğu sırada elinde beyaz ameliyat eldiveninin takılı olduğu, bu hali ile desteğin aracın çalıntı olduğunu bilerek araca bindiğinin kabulü gerektiği, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları'nın A.6 ncı maddesinin (h) bendine göre talebin teminat dışı olduğu gözetilerek başvurunun tümden reddine karar verilmesi gerekirken yanılgılı gerekçeyle yazılı şekilde hüküm tesisi doğru görülmemiştir. Kararın açıklanan nedenle bozulması gerekmiştir.
2. Bozma nedenine göre davacı vekilinin temyiz itirazları incelenmemiştir.
VI. KARAR
1. Değerlendirme bölümünün (1) numaralı bendinde açıklanan nedenlerle davalı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile temyiz olunan İtiraz Hakem Heyeti kararının BOZULMASINA,
2. Değerlendirme bölümünün (2) numaralı bendinde açıklanan nedenlerle bozma nedenine göre davacı vekilinin temyiz itirazlarının incelenmesine yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde davacı ve davalıya iadesine,
Dosyanın mahkemeye gönderilmesine,
13.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.