"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/45 Esas, 2023/40 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davacı idare vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, Büyükçekmece ilçesi, ... Mahallesi 475 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ile kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalılar ... ve ... vekili cevap dilekçesinde özetle; söz konusu 475 parsel sayılı taşınmazın bakımlı, sulak ve oldukça verimli bir bahçe olduğunu, birinci sınıf işçilik ve malzeme ile yapılmış bir ev bulunduğunu, tüm parselin duvar, tel örgü, dikenli tel ve aydınlatma direkleri ile çevrili olduğunu, parsel içinde müştemilat, ahır, depo, tavuk kümesi, 2 adet su kuyusu, 1 adet havuzun mevcut olduğunu, parseldeki taşınmazın taban arazi ve alüvyon toprak olduğu için verim miktarının çok yüksek olduğu, işbu sebepler ve resen dikkate alınacak nedenlerle kamulaştırma bedelinin talepleri doğrultusunda 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 107 nci maddesi uyarınca toplanacak delillere göre tespit edilerek ödenmesi gereken tarihten itibaren, işlenmiş ve işleyecek yasal faizi ile birlikte ödenmesine karar verilmesi, yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin davacı idareye bırakılmasını talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmaza biçilen değerin düşük olduğunu, bölünmüş yollarla tali yolların ve kavşak geçişlerinin tamamlanmış olması bölgeye çok büyük oranda değer kattığını, taşınmaz üzerindeki ağaçlarda müvekkilinin de hakkı olduğunu, taşınmaz üzerinde yer alan taşınmaz üzerinde mevcut olduğu belirtilen bir katlı ve iki katlı yapı olarak tespit edilen ve tarif edilen binalarda müvekkilinin mülkiyet hakkı olmadığını; ancak diğer yapılarda müvekkilinin pay sahibi olduğunu, işbu sebeplerle yeniden bedel belirlenmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 02.10.2017 tarihli ve 2016/183 Esas, 2017/496 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare ve bir kısım davalı vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 27.11.2019 tarihli ve 2019/320 Esas, 2019/450 Karar sayılı kararı ile arsa niteliğindeki taşınmaza emsal karşılaştırması yapılarak zeminine 170 TL/m² üzerinden değer biçilmesiyle; dava tarihindeki bayındırlık resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı da düşülerek taşınmaz üzerindeki yapılara değer biçilmesi ve ayrıca taşınmaz üzerindeki muhtelif ağaçlara maktuen değer biçilmesinin 2942 sayılı Kanun'un değerlendirmeye ilişkin hükümlerine aykırılık teşkil etmediği, dava konusu taşınmazın konum ve niteliğine göre belirlenen bedelin adil ve hakkaniyete uygun olduğu, böylece mahkeme kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, davacı idare vekili ile bir kısım davalılar vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan temyiz incelemesi sonucunda; arsa niteliğindeki ... mahallesi 475 parsel sayılı taşınmazın zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsalin üstün ve eksik yönleri belirlenip kıyaslaması yapılarak; üzerindeki yapıya aynı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (h) bendi uyarınca resmi birim fiyatları esas alınıp yıpranma payı düşülerek değer biçilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir. Ancak; dava konusu taşınmazın yüzölçümü ve üzerinde bulunan ağaç sayısı dikkate alındığında taşınmazın kapama karışık meyve bahçesi niteliğinde olduğu anlaşıldığından, zemine ekilebilir ürün gelirine göre belirlenecek değerin kapama bahçe değerinden mahsubu ile ağaç bedellerinin tespiti gerekirken, usule uygun olmayan yöntemle ağaçlara değer biçilmesi doğru görülmediğinden kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalı tarafa ödenmesine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen değer ile kıymet takdir raporu arasında fahiş fark olduğunu, metrekare değerinin tespiti konusunda yeniden rapor alınmışsa da bu sadece meyve bahçesinin hesaplanması ile ilgili olup diğer hususlar ilk karardaki gibi tespit edildiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, ... olarak davacı idare ile davalı tapu maliki arasındaki kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci maddesinin birinci ve ikinci fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Yapılan incelemede, Mahkemece bozma ilamına uyulmuşsa da, bozma gerekleri tam olarak yerine getirilmemiştir. Şöyle ki; Dairemizin bozma ilamına göre, dava konusu taşınmazın yüzölçümü ve üzerinde bulunan ağaç sayısı dikkate alındığında taşınmazın kapama karışık meyve bahçesi niteliğinde olduğu anlaşıldığından, zemine ekilebilir ürün gelirine göre belirlenecek değerin kapama bahçe değerinden mahsubu ile ağaç bedellerinin tespiti edilmesi gerekirken, hükme esas alınan bilirkişi raporunda bozma öncesi hesaplanan ağaç bedelinden arazi değerinin düşülmesi suretiyle hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı idare vekilinin temyiz itirazının kabulüne,
2. Temyiz olunan İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine, alınması gereken 2.107,84 TL temyize başvurma harcından peşin alınan 738,00 TL harcın mahsubu ile kalan 1.364,84 TL harcın alınarak hazineye irat kaydına,
20.03.2024. tarihinde oy birliğiyle karar verildi.