"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı ve dahili davalı idareler vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf istemlerinin kabul ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın dahili davalı ... Belediye Başkanlığı yönünden husumet yokluğundan reddine, davalı ... yönünden esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacılar vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Miktar veya her paydaş için değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın her paydaş için değeri kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun'un 366 ncı maddesi atfıyla aynı Kanun'un 352 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
Davacı ... yönünden İlk Derece Mahkemesince hüküm altına alınan ve Bölge Adliye Mahkemesince reddedilen bedel Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 107.090,00 TL nin altında kaldığı anlaşılmakla, işbu davacı yönünden davacılar vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacılar vekilinin davacı ... yönünden gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dava dilekçesinde özetle; ... ili, ... ilçesi, .../... Mahallesi 1199 ada 1 parsel sayılı taşınmazın sosyo-kültürel tesis alanı olarak belirlendiğini ve fiilen el atıldığını belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; idari yargının görevli olduğunu, uzlaşma başvurusunda bulunulmadığını, taşınmazın maliklerince kullanılabileceğini, kamulaştırmasız el atma olgusunun gerçekleşmediğini, sorumluluğun idarelerine ait olmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Dahili davalı ... Belediye Başkanlığı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacılar tarafından idare mahkemesinde dava açıldığını, karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurulduğunu, istinaf edilmesi üzerine satıştan itibaren sürenin dolmaması nedeniyle davanın reddine karar verildiğini, verilen kararın onanarak kesinleştiğini ileri sürerek kesin hüküm itirazlarının bulunduğunu, kamulaştırmasız el atmadan sözedilemeyeceğini, fiilen el atılmadığını, ileri sürerek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı idareler vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; idari yargının görevli olduğunu, fiilen el atılmadığını, özel sosyal tesis alanı olması nedeniyle, özel amaçlı kullanılabileceğini, mülkiyet hakkının ihlal edilmediğini, yapılan hesaplamanın hatalı ve fahiş olduğunu ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
2.Davalı ... Belediye Başkanlığı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kesin hüküm itirazının değerlendirilmediğini, özel sosyal tesis alanı olması nedeniyle maliklerince özel amaçlı olarak kulllanılabileceğini, kamulaştırmasız el atma durumunun sözkonusu olmadığını ileri sürerek kararın kaldırılmasını talep etmiştir.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın mülga ... Belediyesi Meclisinin 10.04.2003 tarihli ve 38 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar planında “sosyal kültürel tesis alanı” olarak ayrıldığı, daha sonra ... Büyükşehir Belediye Meclisinin 15.01.2016 tarihli ve 122 sayılı kararı ile onaylanan revizyon imar planında “özel sosyal kültürel tesis alanı” olarak düzenlendiği, taşınmaza fiilen el atılmadığı anlaşılmış, mahkeme tarafından yazılı gerekçe ile davanın kabulüne karar verildiğinin anlaşıldığını, taşınmazın imar planındaki konumu dikkate alınarak maliklerin bireysel yapılaşma imkanı olup olmadığı, imar planına göre taşınmazın minimum ifraz büyüklüğünün ne kadar olması gerektiği davalı idarelerden ayrı ayrı sorulduğunu, dosya içerisine sunulan 08.07.2022 tarihli cevabi yazıda “İmar plan notlarında ve 3194 sayılı İmar Kanunu ve bağlı yönetmelik hükümlerinde donatı alanlarıyla ilgili herhangi bir ifraz şartının belirtilmediği ve hissedarların payları oranında taşınmazın 6’ya ifrazı halinde tapu maliklerine bireysel yapılaşma hakkının verilebileceği” hususunun belirtildiğini, maliklerin tapudaki paylarına isabet eden alanlar dikkate alındığında yapılaşma haklarının bulunduğu, bu durumda hukuki el atmadan bahsedilemeyeceği, taşınmazın alanı dikkate alındığında sorumlu idarenin ... Belediye Başkanlığı olduğu anlaşılmış olup davalı ... Belediye Başkanlığı yönünden açılan davanın husumet yokluğundan, ... Belediye Başkanlığı yönünden açılan davanın ise esastan reddine karar verilmesi gerekirken her iki idare yönünden de davanın kabulüne karar verildiğinden, istinaf itirazlarının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, davanın, davalı ... Belediye Başkanlığı yönünden husumet yokluğundan, davalı ... yönünden esastan reddine karar verilmiştir.
V.TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B.Temyiz Sebepleri
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu alanın kamu hizmeti verilecek olan donatı alanı yani kamu hizmeti alanı olduğunu, kamu hizmeti verilmek üzere 5 yıl içinde idare tarafından kamulaştırılması gereken yer olduğunu, özel mülkiyete konu, tasarruf hakkı kısıtlanmamış herhangi bir tesis yapılmasının mümkün olmadığını, kamu hizmeti verilmesinin mecburi olduğunu, idarenin soyut, kaçamak ve davanın reddini sağlamaya yönelik yazısına itibar edilemeyeceğini, idare lehine vekâlet ücretine hükmedilemeyeceğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Kanun’un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2.Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1956/1 Esas, 1956/6 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şöyledir: “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, esas itibarıyla, gayrimenkulünü yola kalbeden amme hükmi şahsiyeti aleyhine meni müdahale davası açmağa hakkı olduğuna, ancak dilerse bu fiili duruma razı olarak, mülkiyet hakkının amme hükmü şahsiyetine devrine karşılık gayrimenkulünün bedelinin tahsilini de dava edebileceğine ve isteyebileceği bedelin de mülkiyet hakkının devrine razı olduğu tarih olan dava tarihindeki bedel olduğuna 16.05.1956 tarihinde ilk toplantıda ittifakla karar verildi.”
3.Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulunun, 16.05.1956 tarihli ve 1954/1 Esas, 1956/7 Karar sayılı kararı ile “... Usulü dairesinde istimlak muamelesine tevessül edilmeksizin gayrimenkulü yola kalbedilen şahsın, gayrimenkulünün bedelinin tahsiline ilişkin olarak, gayrimenkulünü yola kalbeden hükmü şahsiyeti aleyhine açacağı bedel davasında müruruzamanın mevzuubahis olamayacağına ve bu itibarla da, hadisede Borçlar Kanunu'nun 66. maddesinin tatbik kabiliyeti bulunmadığına ...” karar verilmiştir.
4.2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’nun( 2942 sayılı Kanun) Ek Madde-1 inci maddesi.
5. 6100 sayılı Kanun'un 125 inci maddesinin ikinci fıkrası.
6. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi.
3.Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Dosya kapsamına göre davacılardan ...’un hissesini 19.11.2021 tarihinde Hacımer Tarım Gıda Hayvancılık Nakliyat Petrol Otomotiv Enerji Sağlık Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited şirketine sattığı, şirketin vekâlet vermiş olduğu Avukat Yakup Demir’in müvekkili şirketin davacı olarak kaydının yapılmasına ilişkin dilekçesinin 23.06.2022 tarihinde, Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihinden önce havale edilerek dosya içerisine alınmış olduğu ve vekâletnamenin ise UYAP sisteminde dosya içerisinde olduğu, 6100 sayılı Kanun'un 125 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre, davanın açılmasından sonra, dava konusunun davacı tarafından devredilecek olması halinde, devralmış olan kişinin, görülmekte olan davada davacı yerine geçeceği ve davanın kaldığı yerden itibaren devam edeceği düzenlendiğinden, mahkemece davacı sıfatıyla yeni malik davaya dahil edilip sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden bu husus bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacılar vekilinin temyiz dilekçesinin davacılardan ... yönünden miktar itibarıyla REDDİNE,
2.Davacılar vekilinin davacı ... yönünden temyiz itirazının kamu düzenine ilişkin olarak kabulü ile şimdilik sair hususlar incelenmeksizin temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı idareden peşin alınan temyiz harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,
Dosyanın Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
13.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.