"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2022/25 Esas, 2022/206 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında görülen 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacı idare vekili ile davalılar ... vd. vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Bursa ili, ... ilçesi, ... Mahallesi 4581 ada 3 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve taşınmazın kamulaştırılan kısmının idare adına tesciline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar ... vd. vekili cevap dilekçesinde özetle; davacı idarece takdir edilen bedelin düşük olduğunu, dava konusu taşınmazın ticari imarlı olup konumu da dikkate alınarak gerçek bedelinin belirlenmesi gerektiğini ileri sürmüştür.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 12.05.2016 tarihli ve 2015/945 Esas, 2016/441 Karar ... ilâmı ile davanın kabulüne, belirlenen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davacı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; eski tarihli taşınmaz satışı emsal alınarak bedel tespit edilmesi nedeniyle emsal uygun olmadığından yeniden oluşturulacak bilirkişi kurulu marifetiyle mahallinde keşif yapılarak alınacak rapor sonucuna göre hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi, dava konusu taşınmazın kamulaştırmadan arta kalan ve 20.01.2016 tarihli fen bilirkişi rapor ve krokisinde (B) harfi ile gösterilen 86,16 m²lik kısmın geometrik durumu ve ... Belediye Başkanlığının taşınmazın imar planında konut dışı kentsel çalışma alanında kalan bu kısmının müstakil olarak tek başına inşaat yapmaya elverişli olduğuna ilişkin 01.12.2015 tarihli yazı cevabı dikkate alındığında bu bölümün kullanılabilir halde olduğu gözetilmeden işe yaramazlığından bahisle bedeline hükmedilmesi doğru görülmeyerek mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin, 27.12.2019 tarihli ve 2018/1283 Esas, 2019/1074 Karar ... kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1.Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; ilk karar davalılardan ... vd. vekili tarafından temyiz edildiğinden, ilk kararda tespit edilen taşınmazın zemin bedelinin, kararı temyiz etmeyen davalı ... yönünden kesinleştiği ve bu bedelin davacı idare lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğu gözetilerek bozmadan sonra sadece ilk kararı temyiz eden davalıların payı hesaplanıp ilk kararı temyiz eden davalılara ödenmesine karar verilmesi ve davalı ... yönünden de bozmadan önceki miktarla sınırlı olarak hüküm kurulması gerektiği düşünülmeden, bozmadan sonra tespit edilen bedel üzerinden tüm davalıların payını kapsar şekilde karar verilmesi doğru görülmeyerek karar bozulmuştur.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
1.Mahkemenin 04.11.2022 tarihli ve 2022/25 Esas, 2022/206 Karar ... kararı ile davanın kabulüne, dava konusu taşınmazın kamulaştırılan 47,71 m²lik kısmının tapu kaydının iptali ile idare adına tesciline karar verilmiştir.
2. Mahkemece 04.01.2023 tarihli ek karar ile Mahkemenin 04.11.2022 tarihli ve 2022/25 Esas, 2022/106 Karar ... kararının hüküm kısmındaki (8) numaralı bendinde sehven yazılan "Fazla yatırılan 13.799,41-TL'nin nemalarıyla beraber hisseleri oranında davalılardan davacıya iadesine," hükmünün "Fazla yatırılan 13.799,41-TL'nin nemalarıyla beraber davalı ..., davalı ..., davalı ..., davalı ... ve davalı ...'ten tapu kaydındaki hisseleri oranında alınarak davacıya iadesine," şeklinde tavzihine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı idare vekili ile davalılar ... vd. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B.Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin yüksek olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını istemiştir.
2.Davalılar ... vd. vekili temyiz dilekçesinde özetle; belirlenen bedelin düşük olduğunu, hükmün tavzihine ilişkin ek kararın hatalı olduğunu, idarece fazla depo edilen bedelin yalnızca davalı ... tarafından iade edilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C.Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, kamulaştırma bedelinin tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 ... Kanun) geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (1086 ... Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 inci maddesi ve 12 nci maddesi.
3.Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 ... Kanun’un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 ... Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 ... Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozma ile kesinleşen ve karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davacı idare vekili ile davalılar ... vd. vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Kamulaştırmadan arta kalan 86,16 m²lik kısmın bedeline hükmedilmemesi gerektiği ilk bozmaya konu edildiğinden bu hususun davalı ... yönünden kazanılmış hak teşkil etmediği, yalnızca ilk karar ile tespit edilen m² birim bedeli 650,00 TL’nin davacı idare lehine kazanılmış hak teşkil ettiği dikkate alınarak adı geçen davalıya 41.674,50 TL kamulaştırma bedeli ödenmesine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde fazlaya hükmedilmesi yerinde değildir.
5. Dava dilekçesinde dava konusu taşınmaz için tescil talep edildiği halde, yazılı şekilde terkine karar verilmesi hatalıdır.
6.Davacı idarece ilk karar ile 181.028,00 TL depo edildiği, davalı ...’e 1/3 payı oranında 60.343,00 TL, bakiye kısmın diğer davalılara ödenmesine karar verildiği dikkate alınarak fazla depo edilen 32.467,57 TL’nin davalılara ödenmiş ise varsa işleyen nemalarıyla birlikte 18.668,50 TL’lik kısmının davalı ...’den, bakiye kısmının diğer davalılardan payları oranında alınarak davacı idareye iadesine karar verilmesi gerekirken, 04.01.2023 tarihli ek karar ile fazla depo edilen bedelin ... dışında kalan davalılardan alınmasına karar verilmesi yerinde değildir.
7. Tespit edilen bedele ilk karar tarihine kadar yasal faize hükmedilmesi gerekirken infazda tereddüt uyandıracak şekilde karar tarihine kadar yasal faize hükmedilmesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanılgıların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hükmün düzeltilerek onanmasına karar verilmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1.Davacı idare vekili ile davalı ... vd. vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2.Davacı idare vekili ile davalı ... vd. vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile 04.01.2023 tarihli ek kararın kaldırılmasına ve Mahkemenin gerekçeli kararının hüküm fıkrasının;
a) (2) numaralı bendindeki “ile YOL OLARAK TERKİNİNE” ibaresinin çıkartılması,
b)(4) numaralı bendindeki “60.342,66” ve “29.005,33” sayılarının çıkartılarak yerine sırasıyla “41.674,50” ve “10.337,17” sayılarının yazılması,
c) (7) numaralı bendindeki “167.228,59” sayısının çıkartılarak yerine “148.560,36” sayısının yazılması,
d) (8) numaralı bendinin hükümden çıkartılarak yerine “ Davacı idarece fazla depo edilen 32.467,57 TL davalılara ödenmiş ise varsa işleyen nemalarıyla birlikte 18.668,50 TL’lik kısmının davalı ...’den, bakiye kısmının diğer davalılardan payları oranında alınarak davacı idareye iadesine , ödenmemişse davacı idareye iadesine” cümlesinin yazılması,
e) (4) numaralı bendinin 1 inci ve 2 nci paragrafında yer alan “karar tarihine” ibaresinin hükümden çıkartılarak yerine “ilk karar tarih olan 12.05.2016 tarihine” ibaresinin yazılması suretiyle mahkeme kararının DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davacı idareden ve davalılar ... vd.'den peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
20.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.