"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/785 Esas, 2022/2338 Karar
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : Van 3. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/246 Esas, 2022/76 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırma nedeniyle sözleşmeye konu olan binaların yıkımı nedeniyle enkaz bedelinin tahsili davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Hakkari ili, ... ... Mahallesi 267 ada 8 parsel sayılı davacıya ait taşınmazın davalı idare tarafından kamulaştırıldığını, kamulaştırılan taşınmaz üzerinde iki adet betonarme bina ve bir adet toprak ev bulunduğunu, davacı ile davalı arasında yapılan protokolün 4 üncü maddesinde anılan taşınmazdaki binalar yıkıldığında enkaz bedelinin davacıya ait olacağının kararlaştırıldığını taşınmaz üzerinde bulunan yapıların 2017 Aralık ayında yıkılmasına rağmen bedelinin davacıya ödenmediğini protokol gereği enkaz bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; Bitlis Vakıflar müdürlüğü tarafından üniversiteye tahsis edilen Hakkari Meydan Medresesinin çevresinde yapılacak olan düzenlemesi için dava konusu 267 ada 8 parsel sayılı 1.109.22 m²lik taşınmazın üniversite Yönetim Kurulunun 13.11.2000 tarihli ve 2000/26 sayılı Kamulaştırma kararına dayanılarak davacıyla anlaşma yoluna gidildiğini, taraflar arasında imzalanan 12.12.2000 tarihli potokol gereği kamulaştırılan alan üzerinde bulunan evlerin kullanımının mevsimin kış olması sebebi ile 2011 Mayıs ayına kadar ...'e bırakıldığını, ilgili protokolün 3 üncü maddesine göre Mayıs 2001 tarihinden itibaren taşınmaz hiçbir ihbara gerek duyulmadan tahliye edileceğini, ancak sonrasında Hakkari Meslek Yüksekokulu Müdürlüğünce yapılan haksız olarak işgal edildiğine dair bildirim üzerine kurumca davacının da dahil olduğu ilgililere karşı ecrimisil sebebi ile dava açıldığını ve Hakkari Asliye Hukuk Mahkemesinin 2014/482 Esas, 2015/646 Karar 08.10.2015 tarihli kararı ile davanın kısmen kabulüne karar verildiğini, davacı yönünden tam kabule karar verildiğini, yani davacının protokole uymayarak söz konusu taşınmazları tahliye etmediğinin mahkeme hükmü ile sabit olduğunu, davacının yukarıda belirtildiği üzere protokol kurallarını bizzat kendisinin ihlal ettiğini ve protokolü geçersiz hale getirdiğini, gelinen aşamada söz konusu taşınmaz üzerindeki binaların yıkılıp yıkılmadığının bilinmediğini, bu sebeplerle haksız ve dayanaksız davanın esastan reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne talep edilen tazminatının davalı idareden tahsil edilerek davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; yerel mahkemenin verdiği kararın hatalı olduğunu, bilirkişi raporunda hesaplama yapmadığını, elektrik tesisat ve mekanik malzemelerin 3'lü bilirkişi elektrik, makine ve inşaat mühendisi alınarak değerlerin tespiti için yeniden rapor alınması gerektiğini beyan ederek istinaf isteminde bulunmuştur.
2. Davalı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı ile sözleşme yapıldığını, sözleşme şartlarını davacının ihlal ettiğini, hakkında ecrimisil davası açtıklarını ve davanın kısmen kabulüne karar verildiğini, gelinen noktada binaların yıkılıp yıkılmadığını bilmediklerini, bahse konu taşınmazın Hakkari Üniversitesine devredildiğini tasarruf yetkisinin onlarda olduğunu belirterek kararın kaldırılmasını istinaf isteminde bulunmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmaz üzerindeki iki adet betonarme yapıya 2017 yılı enkaz kaldırma tarihi esas alınarak hurda bedeline göre enkaz bedelinin belirlenmesinde ve yine davacı tarafından talep edilen (taşınmazlarda bulunan sökülebilir, taşınabilir eşyaya dair) ancak ispat edilemeyen kısımların bilirkişi tarafından hesap edilmemesinde ve taleple bağlı kalınarak bedelin ödenmesinin ... ve hakkaniyete uygun olduğu belirtilerek istinaf isteminin esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek temyiz isteminde bbulunmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, temel olarak davacı tapu maliki ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelinin tahsili hususundadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası ile 11 ... maddesi,
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 ... maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Davacıya ait dava konusu Hakkari ili, ..., ... Mahallesi 267 ada 8 parsel sayılı taşınmaz üzerinde bulunan muhtesatların yıkım tarihi esas alınarak enkaz bedelinin hesaplanmasının usul ve hakkaniyete uygun olduğu, belirlenen bedelin davalı idareden tahsiline karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, temyiz dilekçelerde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine, davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
18.09.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.