"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/818 Esas, 2022/189 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen 4650 ... Kanun'la değişik 2942 ... Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 ... Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkini davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde; Bursa ili, Nilüfer ilçesi, ... Mahallesi 928 parsel ... taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; teklif edilen kamulaştırma bedelinin çok düşük olduğunu, arsa olarak değer biçilmesi gerektiğini, arazi olarak değer biçilecekse amacın gerçek değer tespiti olduğu gözetilerek objektif değer artışı uygulanması ve arta kalanda değer kaybı gerektiğini ifade ederek taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 10.01.2020 tarihli ve 2018/92 Esas, 2020/11 Karar ... kararı ile davanın kabulüne ve kamulaştırma bedelinin tespiti ile davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 29.09.2020 tarihli ve 2020/750 Esas, 2020/1263 Karar ... kararı ile kapama zeytin bahçesi niteliğindeki taşınmaza olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net geliri esas alınarak değer biçilmesin doğru olduğu, mahkemece Bölge Adliye Mahkemesi iade kararı gereğince inceleme ve işlem yapıldığı, böylece mahkeme kararında usul ve esas yönünden hukuka aykırılık bulunmadığı belirtilerek taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 29.09.2020 tarihli ve 2020/750 Esas, 2020/1263 Karar ... kararına süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 18.11.2021 tarihli ve 2020/11394 Esas, 2021/13449 Karar ... kararı ile Bölge Adliye Mahkemesinin esastan ret kararı kaldırılmış, İlk Derece Mahkemesinin kararının incelenmesi sounucu; kapitalizasyon faiz oranının %5 ve üretim masraflarının brüt gelirin üçte biri oranında alınması; ilk kararla hükmedilen bedele ilk karar tarihine kadar faize hükmedilmesi ve bloke faizin iadesine karar verilmesi; davacı idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmemesi; hükmedilen yasal faizin bitiş tarihinin kararın kesinleşme tarihi olması gerektiğinden bahisle hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma ilâmı gereğince inceleme ve işlem yapılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; objektif değer artış oranının, kapitalizasyon faiz oranının ve üretim giderlerinin hatalı alındığını ve idare lehine vekâlet ücretine hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; aynı bölgeden gelen dosyalarda %250 objektif artış oranı ile kapitalizasyon faiz oranının %4 alınarak daha yüksek metrekare birim fiyatlarının Yargıtay denetiminden geçtiğini, kapitalizasyon faiz oranının %3 olması gerektiğini, en fazla %4 olabileceğini ileri sürerek kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 ... Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 ... Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesi.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 ... Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Kapama zeytin bahçesi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 ... Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca net geliri esas alınarak değer biçilmesi ve uyulan Daire bozma ilâmımız gereği inceleme ve işlem yapılarak tespit edilen bedelin davalı tarafa ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile yol olarak terkinine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukukî ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin tüm, davacı idare vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
4. Dairemiz bozma ilamı gereği mükerrer tahsile sebebiyet verilmemesi için davacı idarece bloke edilen 1.447,55 TL faiz bedelinin iadesine karar verilmemesi bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 ... Kanun'un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca mahkeme kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Taraf vekillerinin İlk Derece Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kısmen kabulü ile kararın dördüncü bendinden "bu faizin yani 1447,55- TL'nin davalılara veya hak sahiplerine takyidatlar yansıtılarak ödenmesine" cümlesinin çıkartılması ve yerine ''mükerrer tahsile sebebiyet verilmemesi için davacı idare bloke edilen 1.447,55 TL faiz bedelinin iadesine'' ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine, alınması gereken 1330.20 TL temyize başvurma harcından peşin alınan 492 TL harcın mahsubu ile kalan 838.20 TL harcın alınmasına,
12.12.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.