"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2020/308 Esas, 2023/8 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın davacı idare adına tescili istemine ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı bir kısım davalılar kayyımı vekilince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle; Kütahya ili, Merkez ilçesi, ... Mahallesi 266 ada 4 ve 11 parsel sayılı taşınmazların kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazların davacı idare adına tescilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalılar cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 18.03.2010 tarihli ve 2009/223 Esas, 2010/72 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 18.03.2010 tarihli ve 2009/223 Esas, 2010/72 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde bir kısım davalılar kayyımı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi gereğince arsalarda kamulaştırma gününden önceki özel amacı olmayan emsal satışlara göre değer tespiti gerekir. Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi kurulu raporunda somut emsal olarak incelenen 279 ada 2 parsel numaralı taşınmazın serbest satış olmadığı, bu parselin kamulaştırılması nedeniyle Kütahya 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2008/3 Esas sayılı dosyasında tespit edilen bedel olduğu belirtildiğinden bu nitelikteki bir taşınmazın somut emsal olarak alınması doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Birinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 18.10.2012 tarihli ve 2011/187 Esas, 2012/359 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
C. İkinci Bozma Kararı
1. Mahkemenin 18.10.2012 tarihli ve 2011/187 Esas, 2012/359 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde bir kısım davalılar kayyımı ve davalı ... vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucu; 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesine ve bedelin tespiti esaslarını düzenleyen 11 inci maddenin (g) bendine göre kamulaştırılacak taşınmazın arsa olarak kabulü halinde kamulaştırma (değerlendirme) gününden önceki özel amacı olmayan emsallerin satış değeri esas alınarak bedelinin tespiti gerekirken, bozmadan sonra dava konusu taşınmazın bedelinin tespiti için emsal alınan ... Mahallesi 285/8 parsel sayılı taşınmazın satış tarihinin 15.12.2010 olduğu ve 29.06.2009 olan dava tarihinden sonra satıldığı dikkate alınmadan bu emsale göre değerlendirme yapılarak karar verilmesi, bozma öncesi mahkeme kararında dava konusu taşınmazın m² bedeli 333.50 TL olarak belirlendiği ve bu karar bir kısım davalılar kayyımı tarafından temyiz edildiği halde, davalılar yararına usuli kazanılmış hak ilkesine aykırı olarak dava konusu taşınmazın m² bedelinin 271.59 TL olarak alınmak suretiyle kamulaştırma bedelinin tespiti, dava konusu taşınmaz üzerinde yer alan yapı bedelinin hesaplanmasında, bozma ilamından önce hükme esas alınan bilirkişi raporunda yapı yüzölçümünün 84.49 m² ve yıpranma payının %70 olarak belirlendiği ve bu rapora göre hüküm kurulduğu, mahkeme kararının bir kısım davalılar kayyımı tarafından temyiz edildiği dikkate alınmadan davalılar yararına usuli kazanılmış hak ilkesine aykırı olarak dava konusu taşınmaz üzerinde yer alan yapının yüzölçümünün 74 m² ve yıpranma payı %75 alınarak hesap yapılan bilirkişi raporunun hükme esas alınması ve dava konusu taşınmazların tapu kaydında yer alan hacizlerin tespit edilen kamulaştırma bedeline yansıtılmaması doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
D. Mahkemece İkinci Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 28.03.2014 tarihli ve 2013/314 Esas, 2014/129 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
E. Üçüncü Bozma Kararı
1. Mahkemenin28.03.2014 tarihli ve 2013/314 Esas, 2014/129 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde bir kısım davalılar kayyımı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; Mahkemece bozmaya uyulduğuna ve bozma ilamında yeniden uygun emsal araştırması yapılarak bu emsallere göre değerlendirme yapılması gerektiği açıkça belirtildiği hâlde, bilirkişi kurulunca Dairemizin 28.02.2011 tarihli ve 2010/14085 Esas, 2011/2613 Karar sayılı birinci bozma ilamında uygun emsal olmadığı belirtilen 279 ada 2 parsel sayılı taşınmazın somut emsal olarak incelenip buna göre değerlendirme yapılmış olması doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
F. Mahkemece Üçüncü Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 08.02.2019 tarihli ve 2015/614 Esas, 2019/41 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
G. Dördüncü Bozma Kararı
1. Mahkemenin 08.02.2019 tarihli ve 2015/614 Esas, 2019/41 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde davacı idare ile bir kısım davalılar kayyımı ve davalılar ... vd. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; bozma öncesi ilk kararla tespit edilen 333,50 TL/m² birim bedeli üzerinden hesaplanan kamulaştırma bedeli, ilk kararı temyiz etmeyen davalılar ... mirasçıları yönünden kesinleştiğinden davacı idare lehine usuli kazanılmış hak oluşturduğu gözetilmeksizin söz konusu davalılar ... mirasçıları yönünden bozma öncesi miktarla bağlı kalınarak hüküm kurulması gerekirken, kamulaştırma bedelinin fazla tespiti, fazla depo edilen bedelin davacı idareye iadesine karar verilmemesi, bir kısım davalılar kayyımla temsil edildiğinden, bu davalılar yönünden tespit edilen bedelin kayyıma ödenmesi gerektiğinin düşünülmemesi, davanın mahiyeti gereği yargılama giderlerinden davacı idare sorumlu olduğu halde, harcın davalılara yüklenmesi, ilk kararla tespit edilen bedele dava tarihi olan 29.06.2009 tarihinden sonra 4. ayın bitimi olan 30.10.2009 tarihinden ilk karar tarihine bozma sonrası tespit edilen fark bedele dava tarihi olan 29.06.2009 tarihinden sonra 4. ayın bitimi olan 30.10.2009 tarihinden son karar tarihine kadar yasal faiz işletilmesine karar verilmesi gerekirken, faiz bitiş tarihi de belirtilmeden dava tarihinden itibaren tespit edilen tüm bedele yasal faiz işletilmesi doğru görülmeyerek kararın bozulmasına karar verilmiştir.
H. Mahkemece Dördüncü Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin 03.01.2023 tarihli ve 2020/308 Esas, 2023/8 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde bir kısım davalılar kayyımı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Bir kısım davalılar kayyımı vekili temyiz dilekçesinde özetle; taşınmaz bedelinin düşük belirlendiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) geçici 3 üncü maddesi gereği yürürlükte bulunan 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun (1086 sayılı Kanun) 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 427 ilâ 439 uncu maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 ve 11 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihaî kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Kanun’un 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararında ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı ve bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; bir kısım davalılar kayyımı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Mahkemece verilen hüküm Dairemiz bozma kararı ile ortadan kalktığından tescil yönünden bozmadan önce verilen hükmün kesin olduğundan bahisle yeniden karar verilmesine yer olmadığına dair hüküm kurulması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 1086 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin 7 nci bendi gereğince kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Bir kısım davalılar kayyımı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Bir kısım davalılar kayyımı vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile gerekçeli kararın hüküm fıkrasının "8" numaralı bendinin dördüncü paragrafının hükümden çıkartılmasına, yerine "Davaya konu Kütahya ili, Merkez ilçesi, ... Mahallesi 266 ada 4 ve 11 parsel sayılı taşınmazların mevcut tapu kaydının iptali ile taşınmazların davacı idare adına tesciline" cümlesinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Davalı kayyımdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine ve aşağıda yazılı kalan temyize başvurma harcının alınmasına,
15.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.