"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2023/63 Esas, 2023/76 Karar
I. YARGI YERİ BELİRLENMESİNE KONU KARARLAR
A. Eskişehir 4. Asliye Hukuk Mahkemesinin 15.09.2022 Tarihli ve 2022/559 Esas, 2022/556 Karar Sayılı Kararı
Davalı borçlu ... ile doğrudan işlem yapan üçüncü kişi ... arasında zorunlu dava arkadaşlığının bulunduğu, zorunlu dava arkadaşlarının usul işlemleri birlikte yapmaları gerektiği, davalı ...'nin süresi içerisinde yetki itirazında bulunduğu, yetki itirazında bulunan üçüncü kişi ...'nin dava açıldığı tarihteki yerleşim yerinin Bursa ili ... ilçesi olduğu, davalı-borçlu ... bakımından ise dava dilekçesinde bildirilen adresine çıkartılan tebligatın bila ikmal iade edildiği, birçok adrese tebligat yapıldığı ve tebligatların iade geldiği, yapılan araştırmada açık adresinin tespit edilemediği, adres kayıt sisteminde de adresinin bulunmaması üzerine Tebligat Kanunu'nun 35 inci maddesine göre tebligat yapıldığı, buna rağmen davalı ... tarafından davaya süresinde cevap verilmediği gibi davetiyeye rağmen duruşmaya da katılmadığı, bu durumda yalnız bir davalı tarafından yetki itirazında bulunulduğu, dolayısıyla 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 60 ıncı maddesinde aranan koşulların gerçekleştiği, bu sebeple davalı ...'nin yetki itirazında bildirdiği Bursa Asliye Hukuk Mahkemesinin yetkili olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
B. Bursa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin 23.01.2023 Tarihli ve 2023/63 Esas, 2023/76 Karar Sayılı Kararı
Taraflar arasındaki uyuşmazlığın, davaya konu taşınmazlar ve araçların davalı borçlu ... tarafından diğer davalılara alacaklılardan mal kaçırmak amacıyla devredilip devredilmediği, bu kapsamda tasarrufun iptali ve tazminat koşullarının oluşup oluşmadığı noktalarında toplandığı, uyuşmazlığın para alacağına ilişkin olup para borçları ise alacaklının ödeme zamanındaki yerleşim yerinde talep edilebileceği, dolayısıyla davacı alacaklının yerleşim yeri yargı merciilerinin de yetkili olduğu, bu durumda yetkili mahkemelerin de Eskişehir Asliye Hukuk Mahkemeleri olduğu gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
II. GEREKÇE
A. Uyuşmazlık
Uyuşmazlık, 2004 sayılı İcra İflas Kanunu’nun (2004 sayılı Kanun) 277 ve devamı maddeleri uyarınca tasarrufun iptali istemine ilişkindir.
B. İlgili Hukuk
1. Farklı bölge adliye mahkemelerinin yargı çevresinde kalan ilk derece mahkemeleri ile bölge adliye mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarının giderilmesi isteminin hukuki dayanağı, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’un (5235 sayılı Kanun) 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan düzenlemelerdir.
2. 2004 sayılı Kanun’un “İptal davasında davalı” başlıklı 282 nci maddesi şöyledir;
“İcra ve iflas Kanunu'nun 11 inci babındaki iptal davaları borçlu ve borçlu ile hukuki muamelede bulunan veya borçlu tarafından kendilerine ödeme yapılan kimseler ile bunların mirasçıları aleyhine açılır. Bunlardan başka, kötü niyet sahibi üçüncü şahıslar aleyhine de iptal davası açılabilir. İptal davası iyi niyetli üçüncü şahısların haklarını ihlal etmez.”
3. 6100 sayılı Kanun“Yetki” başlıklı 6 ncı maddesinini birinci fıkrası şöyledir:
“Genel yetkili mahkeme, davalı gerçek veya tüzel kişinin davanın açıldığı tarihteki yerleşim yeri mahkemesidir.”
4. 6100 sayılı Kanun'un “Davalının birden fazla olması hâlinde yetki” başlıklı 7 nci maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“Davalı birden fazla ise dava, bunlardan birinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir. Ancak, dava sebebine göre kanunda, davalıların tamamı hakkında ortak yetkiyi taşıyan bir mahkeme belirtilmişse, davaya o yer mahkemesinde bakılır.”
5. 6100 sayılı Kanun'un “Mecburi dava arkadaşlarının davadaki durumu” başlıklı 60 ncı maddesi şöyledir.
“Mecburi dava arkadaşları, ancak birlikte dava açabilir veya aleyhlerine de birlikte dava açılabilir. Bu tür dava arkadaşlığında, dava arkadaşları birlikte hareket etmek zorundadır. Ancak, duruşmaya gelmiş olan dava arkadaşlarının yapmış oldukları usul işlemleri, usulüne uygun olarak davet edildiği hâlde duruşmaya gelmemiş olan dava arkadaşları bakımından da hüküm ifade eder.”
C. Değerlendirme
1. İptal davaları ayni hakka değil kişisel hakka dayanan davalardan olduğundan davanın konusu taşınmaz bile olsa 6100 sayılı Kanun'un 12 nci maddesinin uygulanma imkânı yoktur. 2004 sayılı Kanun'un 282 nci maddesi gereğince davalı borçlu ile doğrudan veya dolaylı işlem yapan üçüncü kişiler arasında zorunlu dava arkadaşlığı bulunduğundan ve zorunlu dava arkadaşları usul işlemlerini birlikte yapmak zorunda olduklarından yetki itirazının davalılarca birlikte ileri sürülmesi gerekir. Yalnız bir davalı tarafından ileri sürülen yetki itirazı hukuki sonuç doğurmaz.
2. Somut olayda; davalı ... vekilinin süresi içinde yetki itirazında bulunduğu ve yetkili mahkeme olarak Bursa Mahkemelerini gösterdiği, diğer davalının ise cevap vermediği ve duruşmalara katılmadığı anlaşılmaktadır. Duruşmaya gelmiş olan dava arkadaşlarının yapmış oldukları usul işlemleri, usulüne uygun olarak davet edildiği hâlde duruşmaya gelmemiş olan dava arkadaşları bakımından da hüküm ifade edeceğinden ve yerleşim yeri .../Bursa olan davalı ... vekilince süresi içinde ve usulüne uygun olarak yetki itirazında bulunduğu anlaşıldığından, uyuşmazlığın Bursa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinde görülüp, sonuçlandırılması gerekmektedir.
III. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Kanun’un 21 ve 22 nci maddeleri ile 5235 sayılı Kanun’un 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrası gereğince Bursa 3. Asliye Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE,
01.04.2024 tarihinde oy birliğiyle kesin olarak karar verildi.