"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Konya Bölge Adliye Mahkemesi 4. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1105 Esas, 2023/2589 Karar
DAVACILAR : ... vd. vekili Avukat ...
DAVA TARİHİ : 20.08.2020
KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsiline ilişkin davada verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davaya konu Afyonkarahisar ili, ..., ...Mahallesi 4967 ada 2 ve 3 parsel (eski ... Mahallesi 5 ada 28 ve 32 parsel) sayılı taşınmazlara davalı idare tarafından kamulaştırma yapılmadığı hâlde, su kanalı yapılmak suretiyle fiilen el atıldığını, bu nedenle fiilen el atılan taşınmazlar bedelinin davalı idareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazlara fiilen el atılmadığını, davanın hak düşürücü süreden reddi gerektiğini, kamulaştırma işlemlerinin usulüne uygun olarak yapıldığını, bedelin Ziraat Bankasına 08.01.1976 tarihinde liste hâlinde bloke edildiğini ileri sürerek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 05.10.2021 tarihli ve 2020/370 Esas, 2021/684 Karar sayılı kararı ile davanın kabulüne, 2.668.041,55 TL kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat bedelinin dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, bedeline hükmedilen taşınmazların tapusunun iptali ile davalı idare adına tesciline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 22.06.2022 tarihli ve 2022/176 Esas, 2022/1908 Karar sayılı kararıyla; kamulaştırma işlemine ilişkin evrakın Mustafa Karakaya'ya tebliği için notere 19.01.1976 tarihinde verildiği; ancak muris Mustafa Karakaya'nın bu tarihten önce 21.02.1974 tarihinde öldüğü anlaşıldığından yapılan tebligatın geçersiz olduğu, arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazlara emsal incelemesi yapılarak değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmediği; ancak dava konusu taşınmazların kadastro parseli, emsalin imar parseli olması hâlinde dava konusu parselin bulunduğu bölgede uygulanan düzenleme ortaklık payı oranı kadar kesinti yapılması gerekirken İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda doğrudan %45 oranında düzenleme ortaklık payı kesilerek düşük bedel belirlenmesinin hatalı olduğu, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından dosya arasına alınan Afyonkarahisar Belediye Başkanlığının yazı cevabına göre dava konusu taşınmazlara yakın yerde yapılan imar uygulamasında düzenleme ortaklık payı oranı %39 olup bu oranda yapılan kesinti sonucu dava konusu taşınmazların toplam tazminat bedelinin 2.981.277,76 TL olarak hesaplandığı, taleple bağlı kalınarak 2.668.041,55 TL’ye hükmedilerek fazlaya ilişkin hakların saklı tutulması ve vekâlet ücretinin maktu olması gerektiği gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının kabulü ile 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin üç numaralı alt bendi uyarınca yeniden esas hakkında karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 22.06.2022 tarihli ve 2022/176 Esas, 2022/1908 Karar sayılı kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu ... Mahallesi 5 ada 28 ve 32 parsel sayılı taşınmazların 3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun Ek-1 maddesi gereği yüzölçüm ve cins değişikliği işlemleri uyarınca ...Mahallesi 4967 ada 2 ve 3 olarak tescil edildiği anlaşıldığından oluşan yeni tapu kayıtları getirilerek yeni oluşan yüzölçümü üzerinden hesaplama yapılması ve yeni ada ve parsel numarası üzerinden hüküm kurulması gerektiğinin düşünülmemesi, el atma tarihinin tespiti için fen bilirkişisinden ek rapor alındıktan sonra şayet el atma tarihinin 04.11.1983 tarihinden önce olduğunun tespiti halinde kamulaştırmasız el atma nedeniyle tazminat davası yönünden maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi ve kabule göre de 29.06.2021 tarihli ıslah dilekçesi ile fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 2.688.041,55 TL talep edildiği ve İlk Derece Mahkemesince hükme esas alınan bilirkişi raporunda da bu bedel belirlendiği hâlde, maddi hata sonucu 2.668.041,55 TL’ye hükmedilmesi doğru görülmediğinden Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taleple bağlı kalınarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; fazlaya ilişkin haklarını saklı tuttuklarını, belirlenen bedelin düşük olduğunu, vekâlet ücretinin nispi olarak belirlenmesi gerektiğini, enflasyon karşısında belirlenen kamulaştırmasız el atma bedeli düşük kalmakla taşınmazın değerinin yeniden tespit edilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; kamulaştırma işlemlerinin usulüne uygun olarak tamamlandığını, kesinleşmiş kamulaştırma nedeniyle davanın reddi gerektiğini, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla karar verilmesinin hatalı olduğunu ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazların değerinin biçilmesi ve bedelinin sorumlu idareden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 saylı Kanun) 11 inci maddesi.
3. 2942 sayılı Kanun'un Geçici 6 ncı maddesinin birinci, ikinci ve altıncı fıkraları.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arsa niteliğindeki dava konusu taşınmazlara 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi uyarınca emsal karşılaştırması yapılarak değer biçilmesi ve taleple bağlı kalınarak davanın kabulü ile taşınmaza 1983 öncesi el atıldığı tespit edildiğinden davacı lehine maktu vekâlet ücretine hükmedilmesi yerindedir.
3. Temyizen incelenen Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkan bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına, davacıdan peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.06.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.