"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2017/16 Esas, 2023/113 Karar
KARAR : Kabul
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma kararına uyularak yapılan yargılama sonunda, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; dava konusu Erzurum ili, ... ilçesi, ... Mahallesi, 122 ada 4 parsel, 122 ada 5 parsel, 122 ada 6 parsel, 122 ada 7 parsel, 122 ada 36 parsel, 122 ada 5 parsel,123 ada 14 parsel,123 ada 18 parsel,123 ada 23 parsel,123 ada 24 parsel,123 ada 28 parsel,125 ada 1 parsel, 125 ada 2 parsel,125 ada 1 parsel,125 ada 2 parsel,125 ada 5 parsel,125 ada 6 parsel,125 ada 10 parsel,125 ada 11 parsel,125 ada 14 parsel,125 ada 15 parsel,125 ada 19 parsel,127 ada 2 parsel,130 ada 1 parsel,130 ada 2 parsel,130 ada 4 parsel,131 ada 1 parsel,132 ada 1 parsel, 133 ada 1 parsel,133 ada 3 parsel,133 ada 4 parsel,133 ada 5 parsel, 133 ada 9 parsel,133 ada 13 parsel,133 ada 15 parsel,133 ada 16 parsel,135 ada 3 parsel, 136 ada 6 parsel,136 ada 7 parsel,137 ada 1 parsel, 137 ada 2 parsel, 137 ada 3 parsel, 137 ada 4 parsel, 137 ada 5 parsel, 137 ada 6 parsel sayılı taşınmazların Palandöken Barajının mutlak koruma alanı, kısmen de kısa mesafeli koruma alanı içinde kalmakta olup taşınmazlardan yararlanma imkânı kalmadığını, idarece kamulaştırma yapılmadığı gibi müvekkillerine yeni bir yerleşim yeri de gösterilmediğini belirterek kamulaştırmasız el atılan taşınmazlar bedelinin davalı idareden tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı idare vekili cevap dilekçesi sunmamıştır.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 19.01.2015 tarihli ve 2015/7 Esas, 2015/6 Karar sayılı kararı ile dava konusu taşınmazlara fiili el atma olmadığı ve baraj mutlak koruma alanı içinde kaldıkları gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizce yapılan inceleme sonucunda; dava konusu taşınmazlar için davacılar tarafından davalı idarece el atıldığından bahisle dava açıldığından, mahallinde keşif yapılmak suretiyle fiili el atmanın olup olmadığı belirlendikten sonra sonucuna göre hüküm kurulması gerekirken, yazılı şekilde eksik inceleme sonucu görev nedeniyle reddine ilişkin hüküm kurulması doğru görülmediğinden hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile taleple bağlı kalınarak davanın kabulüne, dava konusu ... Mahallesi 125 ada 1 parsel, 125 ada 5 parsel, 125 ada 6 parsel, 125 ada 14 parsel, 125 ada 19 parsel, 123 ada 74 parsel, 123 ada 77 parsel, 123 ada 78 parsel, 123 ada 81 parsel, 130 ada 8 parsel, 133 ada 13 parsel, 133 ada 18 parsel, 133 ada 34 parsel, 133 ada 36 parsel, 133 ada 38 parsel, 136 ada 7 parsel ve 136 ada 9 parsellerdeki davacılar ... ve ... üzerine kayıtlı hisselerin iptali ile davalı ... adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; dava konusu 122 ada 7 parsel, 122 ada 36 parsel ve 133 ada 1 parsel yönünden bir karar verilmediğini, 16.06.2021 tarihli ek bilirkişi raporunda 133 ada 1 parselin göl sınırları içinde, diğer parsellerin ise mutlak koruma alanında kaldığı tespit edildiği hâlde bu hususta bir hüküm kurulmadığını, bilirkişi raporunda belirlenen tazminat bedeli çok düşük olmasına rağmen davanın uzamaması için bilirkişi raporuna itiraz etmediğini, tespit edilen bedellerin enflasyon nedeniyle çok düşük kaldığını, hüküm tarihine en yakın tarihteki değer üzerinden bedele hükmedilmesinin hakkaniyet gereği olduğunu, yasal faize hükmedilmesinin hatalı olduğunu, kamu alacaklarına uygulanan en yüksek faize hükmedilmesi gerektiğini ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; 28.10.2017 tarihli ve 30224 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Orman ve Su İşleri Bakanlığının İçme ve Kullanma Suyu Havzalarının Korunmasına Dair Yönetmeliğin 9/2 nci maddesi uyarınca dava konusu taşınmazların bir çoğunun 300 metrelik alan içerisinde kalmadığını, 300 metre dışında kalan yerler için ise kamulaştırmaya ilişkin takdir hakkı verildiği gözetilmeden karar verilmesinin hatalı olduğunu, Palandöken Barajı DSİ Genel Müdürlüğü tarafından sulama amaçlı yapılmış olmakla DSİ Genel Müdürlüğünün sorumluluğunda olduğunu, DSİ ile Erzurum Su ve Kanalizasyon İdaresi (ESKİ) arasında yapılan protokolle bu suyun bir kısmı içme suyu temini amacı ile arıtılarak kullanılmakta olup, suyun fiziki kirliliğinin önlenmesi amacıyla mutlak koruma alanı içerisine giren taşınmazların kamulaştırma işlemlerinin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu kapsamında ESKİ tarafından yürütüldüğünü, Erzurum Büyükşehir Belediye Başkanlığının herhangi bir kamulaştırma işlemi yapmaması ve proje sorumluluğunun ESKİ'de olması sebebiyle müvekkili belediye yönünden davanın reddi gerektiğini, ESKİ tarafından dava konusu yerde ilk etapta 0-50 metre arası mutlak koruma alanları kamulaştırılmakta olup dava konusu taşınmazlardan sadece 123 ada 81 parsel bu kapsamda, diğer 125 ada 19 parsel, 123 ada 77, 78, 81 parseller, 130 ada 8 parsel, 133 ada 13, 18, 34, 36, 38 ve 136 ada 9 parsellerin 51-300 metre arasına, 125 ada 1, 5, 14, 16 ve 136 ada 7 parsel sayılı taşınmazların ise 300 metre dışında olup mutlak koruma alanı kapsamına girmediğini, bilirkişilerin ölçümlerinin suyun yayılım alanı sınırından alınarak yanlış hesaplandığını, 1/25.000 Ölçekli ... Planında Tarımsal Niteliği Korunacak Alana isabet eden dava konusu taşınmazlar üzerinde tarımsal faaliyetlerin yürütülmesi açısından bir engel bulunmadığını, dava konusu taşınmaza fiilen veya hukuken el atılmadığını ileri sürerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idare arasında kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili istemine ilişkindir.
2. Değerlendirme
1. Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun Geçici 3 üncü maddesinin atfıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu’nun 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanun'la yapılan değişiklikten önceki 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
3. Buna karşın; 28.10.2017 tarihli ve 30224 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan İçme-Kullanma Suyu Havzalarının Korunmasına Dair Yönetmeliğinin 9 uncu maddesinin birinci fıkrasında “Mutlak koruma alanı, içme-kullanma suyu temin edilen veya edilmesi planlanan tabii göl, baraj gölü ve göletlerin, maksimum su seviyesinden itibaren yatayda 300 metre genişliğindeki kara alanıdır.” ikinci fıkrasında ise "...yarıçapı 300 metre genişliğindeki alanın kara kısmındaki bölümü, içme-kullanma suyunu kullanan idare tarafından kamulaştırılır." hükmü uyarınca suyu kullanan sorumlu idare belirlenmeden eksik inceleme dava dilekçesinde davalı olarak gösterilmeyen Erzurum Büyükşehir Belediyesinden tahsiline karar verilmesi ve dava dilekçesinde davalı olarak gösterilen ESKİ Genel Müdürlüğü yönünden müspet ya da menfi bir karar verilmemesi bozmayı gerektirir.
4. Davacıların paydaş olduğu dava konusu 122 ada 5 parsel, 122 ada 6 parsel, 123 ada 23 parsel, 123 ada 24 parsel, 123 ada 28 parsel, 123 ada 14 parselden ifraz ile oluşan 123 ada 66 parsel, 130 ada 2 parsel sayılı taşınmazların hükme esas alınan 23.12.2019 tarihli bilirkişi raporunda mutlak koruma alanında kaldıklarının tespit edildiği anlaşılmakla, bu parsellerdeki davacı paylarının da bedeline hükmedilmesi gerektiğinin düşünülmemesi hatalıdır.
5. Davacılardan ...’ın paydaş olduğu dava konusu 122 ada 7 parselden ifrazen oluşan 122 da 66 parsel sayılı taşınmaza ilişkin bilirkişi incelemesi yapılmaması ve müspet ya da menfi bir karar verilmemesi hatalıdır.
6. Dava konusu 125 ada 1 parsel, 125 ada 5 parsel, 125 ada 6 parsel, 125 ada 14 parsel ve 136 ada 7 parsel sayılı taşınmazların kısmen mutlak koruma alanında kaldıkları anlaşılmakla, mutlak koruma alanında kalan kısımlarındaki davacılar payının tapu kaydının iptaline karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde tamamındaki davacı paylarının iptaline hükmedilmesi yerinde değildir.
7. Dava konusu 122 ada 4 parsel,122 ada 7 parselden ifrazen oluşan 122 ada 67 parsel, 122 ada 36 parsel, 123 ada 69 parsel,123 ada 70 parsel,123 ada 71 parsel, 123 ada 72 parsel,123 ada 73 parsel,123 ada 75 parsel,123 ada 76 parsel, 123 ada 80 parsel, 125 ada 15 parsel,127 ada 2 parsel, 130 ada 7 parsel, 131 ada 1 parsel, 132 ada 1 parsel, 133 ada 1 parsel, 133 ada 9 parselden ifrazen oluşan 133 ada 17 parsel, 133 ada 5 parselden ifrazen oluşan 133 ada 33 parsel, 133 ada 4 parselden ifrazen oluşan 133 ada 25 parsel ve 133 ada 35 parsel, 133 ada 3 parselden ifrazen oluşan 133 ada 133 ada 27 parsel ve 133 ada 37 parsel, 133 ada 15 parsel, 133 ada 16 parsel, 136 ada 6 parselden ifrazen oluşan 136 ada 8 parsel, 137 ada 3 parselden ifrazen oluşan 137 ada 49, 51, 53, 54, 55 parseller ile 137 ada 4 parselden ifrazen oluşan 137 ada 41 parsel ile 137 ada 42 parsel, 137 ada 5 parselden ifrazen oluşan 137 ada 46 parsel sayılı taşınmazlarda davacılar ... ve ...’ın malik olmadığı anlaşılmakla, bu parseller yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiğinin düşünülmemesi bozmayı gerektirir.
8. Dava konusu taşınmazlar tapuda ... Mahallesinde kain olduğu hâlde, infazda tereddüt uyandıracak şekilde kararın hüküm kısmında dava konusu taşınmazın bulunduğu mahalle adının hatalı gösterilmesi bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Taraf vekillerinin temyiz itirazlarının kabulü ile sair hususlar incelenmeksizin Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Taraflardan peşin alınan temyiz harçlarının istenildiğinde iadesine,
13.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.