"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 39. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/1194 Esas, 2024/83 Karar
KARAR : Esastan ret/ Yeniden esas hakkında verilen karar
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul 12. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2021/37 Esas, 2023/132 Karar
Taraflar arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmaz bedelinin tahsili ve ecrimisil istemine ilişkin davada yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın, davalı ... yönünden tazminat talebinin kabulüne, ecrimisil talebinin reddine, davalı ... yönünden ise pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ... ile davalı ... vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak, davanın yeniden görülmesi için dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı üzerine yargılama yapan İlk Derece Mahkemesince davanın ... yönünden esastan, davalı ... yönünden ise pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı ... vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddi ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı ... vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda,
Karar tarihinde yürürlükte bulunan 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 362 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi gereğince, miktar veya değeri her paydaş için 378.290,00 TL'yi geçmeyen davalara ilişkin olarak Bölge Adliye Mahkemesi kararları kesin olup, bu kararlar aleyhine temyiz yoluna başvurulamaz.
Mahkemece ecrimisil istemi ile ilgili olarak davacı ... yönünden reddedilen bedel Bölge Adliye Mahkemesinin karar tarihi itibarıyla kesinlik sınırı olan 378.290,00 TL’nin altında kalmaktadır.
Bu nedenle; reddedilen ecrimisil bedeli yönünden davacı ... vekilinin temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.
Davacı ... vekilinin kamulaştırmasız el atmaya dayanan tazminat talebi için gerekli şartları taşıdığı anlaşılan temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; İstanbul ili, Şişli ilçesi, ....... Mahallesi 2070 ada 384 parsel sayılı taşınmazın kamulaştırma yapılmaksızın yola katıldığından belirlenecek tazminat ve ecrimisilin davalı idarelerden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; idareye başvurunun ön şart olduğunu, malik olunduğunun ispat edilmesi gerektiğini, davanın kanuni süre içinde açılmadığını, murisin kamulaştırma işleminden haberdar olduğunu, ecrimisil isteminin de yersiz olduğunu, taşınmazın kamulaştırma tarihinde arazi vasfında olduğunu beyan etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde özetle; taşınmaza idarelerince el atılmadığını, husumet itirazlarının bulunduğunu, ecrimisil talebinin kanuna aykırı olduğunu, uzlaşma usulünün dava şartı olduğunu beyan etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın ... yönünden esastan, davalı ... yönünden ise pasif husumet yokluğundan reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı ... vekili istinaf dilekçesinde özetle; kamulaştırma işleminin tebliğ edilmediğini ve bedelin ödenmediğini, kamulaştırma bedelinin bloke edilmiş olduğu bankaya ödeme hususunda yazı yazılmadığını, kesinleşmiş bir kamulaştırma işleminden söz edilemeyeceğini, adil yargılanma hakkının ihlal edildiğini ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dosyadaki bilgi ve belgelerden dava konusu taşınmaza 1983 yılından önce el atıldığını, 11.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren 6487 sayılı Kanun ile düzenlenen Geçici 6 ncı madde gereğince "uzlaşma" dava şartıdır. Birinci fıkrasında "Kamulaştırma işlemleri tamamlanmamış veya kamulaştırması hiç yapılmamış olmasına rağmen 09.10.1956 tarihi ile 04.11.1983 tarihi arasında fiilen kamu hizmetine ayrılan veya kamu yararına ilişkin bir ihtiyaca tahsis edilerek üzerinde tesis yapılan taşınmazlara veya kaynaklara kısmen veya tamamen veyahut irtifak hakkı tesis etmek suretiyle malikin rızası olmaksızın fiili olarak el konulması sebebiyle, mülkiyet hakkından doğan talepler, bedel talep edilmesi hâlinde bedel tespiti ve diğer işlemler bu madde hükümlerine göre yapılır. Bu maddeye göre yapılacak işlemlerde öncelikle uzlaşma usulünün uygulanması dava şartıdır." hükmünün yer aldığını, taşınmaza 1983 yılından önce el atıldığı, davanın ise kanunun yürürlük tarihinden sonra açıldığını, 11.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren 6487 sayılı Kanun düzenlenen ve 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'na (2942 sayılı Kanun) eklenen Geçici 6 ncı madde gereğince "uzlaşma" dava şartı olduğunu, kanunun yürürlük tarihi olan 11.06.2013 tarihinden sonra açılacak davalarda öncelikle uzlaşmaya gidilmesi zorunlu olduğunu, davacı tarafça dava açılmadan önce gerçekleşmesi gereken uzlaşma dava şartının yerine getirilmemisinden dolayı Mahkemece, 6100 sayılı Kanun'un 114/2 nci ve 115 inci maddeleri gereğince dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmesi gerekirken işin esasına girilecek şekilde davanın reddine karar verilmesi yerinde olmadığından istinaf başvurusunun reddi ile İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılarak, yeniden esas hakkında hüküm kurulması suretiyle davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ... vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı ... vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacılar murisinin 23.08.1972 tarihinde noterlik vasıtasıyla davalı ... Müdürlüğüne göndermiş olduğu ihtarname ile uzlaşma şartının yerine getirilmiş olduğunu, aksi durumda dahi dava ikame etmiş bulunulmasının uzlaşmak istenmediği anlamını taşıdığını, bu hususa ilişkin örnek kararın bulunduğunu, kamulaştırma alanı dışında el atılan alan olup olmadığının araştırılmadığı hususlarını ilave etmek suretiyle istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü sebepleri tekrar ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı tapu malikleri ile davalı idareler arasındaki kamulaştırmasız el atılan taşınmazın değerinin biçilmesi ve bedelin idarelerden tahsili istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesi ve geçici 6 ncı maddesi.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesi ile 369 uncu maddesinin birinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. 11.06.2013 tarihinde yürürlüğe giren 6487 sayılı Kanun’un 21 inci maddesiyle değişik 2942 sayılı Kanun'un Geçici 6 ncı maddesinin birinci fıkrası ile "09.10.1956 tarihi ile 04.11.1983 tarihi arasında” fiilen kamulaştırmasız el atılan taşınmazlara ilişkin açılacak davalarda dava açılmadan önce uzlaşma usulünün uygulanmasının dava şartı olarak düzenlendiği, dosyada bulunan belgelere göre dava konusu taşınmaza 1972 yılında fiilen el atıldığı ve davacılar vekilince, ilgili Kanun'un yürürlük tarihinden sonra davalı idareye uzlaşma başvurusunda bulunulduğuna dair bir belge de sunulmadığı anlaşıldığından, davanın dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik görülmemiştir.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
A. Davacı ... Vekilinin Ecrimisil Bedeline İlişkin Temyizi Yönünden;
Davacı ... vekilinin temyiz dilekçesinin miktar yönünden REDDİNE,
B. Davacı ... Vekilinin Kamulaştırmasız El Atmaya Dayanan Tazminat Talebine İlişkin Temyizi Yönünden;
Davacı ... vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddiyle usul ve kanuna uygun Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davacı ...'den peşin alınan temyiz harcının Hazineye irat kaydedilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
04.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verilmiştir.