"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ: Diyarbakır Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/842 Esas, 2023/953 Karar
DAVA TARİHİ: 15.03.2019
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: Diyarbakır 5. Asliye Hukuk Mahkemesi
SAYISI : 2019/138 Esas, 2021/11 Karar
Taraflar arasındaki 4650 sayılı Kanun'la değişik 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu'nun (2942 sayılı Kanun) 10 uncu maddesine dayanan kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkini davasında yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı idare vekili dava dilekçesinde özetle... Mahallesi 101 ada 71 parsel (eski 101 ada 15 parsel) sayılı taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespiti ve kamulaştırılan taşınmazın tapudan yol olarak terkinini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı cevap dilekçesinde özetle; taşınmazın arsa vasfında olduğunu, önemli merkezlere yakın konumda yer aldığını, taşınmazın kamulaştırılan kısmından arta kalan bölümünde ciddi değer düşüklüğü oluştuğunu, dava konusu taşınmazın karşısında viyadük yapılması nedeniyle taşınmazın manzarasının kısmen kapandığını ve ileride taşınmaz üzerinde yapılacak yapılaşmayı olumsuz etkilediğini, kamulaştırmadan arta kalan bölümlerindeki değer düşüklüğünün hesaplanıp kamulaştırma bedeline eklenmesi gerektiğini, adil ve hakkaniyete uygun bedelin tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne, kamulaştırma bedelinin tespiti ile bu bedelin davalıya ödenmesine, dava konusu taşınmazın davalı adına olan tapu kaydının iptali ile tapudan yol olarak terkinine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı idare vekili istinaf dilekçesinde özetle; hükme esas alınan raporun bilimsellik ve objektiflikten uzak olduğunu, kuru tarım arazisi vasfındaki taşınmazın sulu tarım arazisi olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, münavebeye esas alınan ürünlerin bölgenin gerçek durumunu yansıtmadığını, kapitalizasyon faiz oranının düşük alındığını, uygulanan objektif değer artışı oranının fahiş olduğunu, arta kalan kısım bakımından değer artışının değerlendirilmediğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava konusu taşınmazın arazi olarak değerlendirilmesinin hatalı olduğunu, arsa olarak değer biçilmesi gerektiğini, arta kalan alan bakımından değer azalışının değerlendirmesi gerektiğini, uygulanan objektif değer artışı oranının düşük olduğunu, % 3 oranında kapitalizasyon faiz oranı uygulanması gerektiğini ileri sürerek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile dava konusu taşınmazın sulu tarım arazisi niteliğinde olduğunun kabulü ile zeminine 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca gelir metoduna göre değer biçilmesi doğru olduğu gibi, taşınmazın vasfı, konumu, bilirkişi raporunda belirtilen özellikleri ve aynı bölgeden intikal eden dava dosyaları gözetilerek kapitalizasyon faizinin % 4 oranında alınmasında ve objektif değer artış oranının %150 oranında uygulanmasında bir isabetsizlik görülmediği gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı idare vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
2.Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü hususları tekrar etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukukî Nitelendirme
Uyuşmazlık, dava konusu taşınmazın kamulaştırma bedelinin tespitine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 2942 sayılı Kanun'un 10 uncu maddesinin sekizinci fıkrası, 11 inci ve 12 nci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Arazi niteliğindeki dava konusu taşınmaza 2942 sayılı Kanun'un 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi uyarınca olduğu gibi kullanılması hâlinde getireceği net geliri üzerinden bilimsel yolla değer biçilmesinde yöntem itibarıyla bir isabetsizlik görülmemiştir.
3.Dava konusu taşınmaz ile aynı kamulaştırma kapsamında kamulaştırılan ve dava konusu taşınmazla benzer konumda bulunan 101 ada 51 parsel sayılı taşınmaza Diyarbakır 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/130 Esas, 2021/8 Karar sayılı dosyasında, 102 ada 1 parsel sayılı taşınmaza Diyarbakır 5.Asliye Hukuk Mahkemesinin 2019/128 Esas, 2021/12 Karar sayılı dosyasında aynı değerlendirme tarihi itibarıyla objektif değer artışı ile beraber 105,00 TL/m² değer tespit edildiği ve bu değerlerin Dairemizin 14.12.2023 tarihli ve 2023/6177 Esas, 2023/12560 Karar sayılı ve 2023/5719 Esas, 2023/12558 Karar sayılı kararları ile denetimden geçerek onandığı anlaşıldığından belirtilen dosyalardaki bedelden ayrılma hususunda bilirkişi kurulundan ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden bu husus bozmayı gerektirir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1.Davacı idare vekilinin tüm, davalı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davalı vekilinin temyiz itirazlarının kısmen kabulü ile temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davalıdan peşin alınan temyiz harcının istenildiğinde iadesine, davacı idare harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
27.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.