"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; taraflar arasında 30.09.2009 tarihli sözleşme imzalandığını, söz konusu sözleşmeye istinaden müvekkili şirketin 01.10.2009 tarihinde ... Devlet Hastanesinde ... kullanıcılı ... işletim, bakam ve onarım hizmetini sunmaya başladığını, gerek ihale şartnamesi, gerek müvekkili şirketin vermiş olduğu birim fiyat teklif cetvelinde, gerekse de teklif birim fiyat hizmet alım sözleşmesinin 6. maddesinde müvekkili şirketin ... kullanıcılı ... hizmeti sunulacağı ve bunun bedelini açıkça belirtildiğini, 01.10.2009 tarihinde ... Devlet Hastanesinin ... kullanıcılı ... hizmeti sunulmaya başlandıktan sonra davalı ... tarafından 04.01.2010 tarihinde 501 yataklı ... .... ... Devlet Hastanesinin ... Devlet Hastanesi ile birleştirildiğini, müvekkili şirketin ihaleye konu hizmet için teklif ettiği ... kullanıcılı ... işine hastane birleşmesi sonucu ... Devlet Hastanesinin 280 kullanıcılı ... işi de eklendiğini, 04.01.2010 tarihinden beri birleşen .... ... ... Devlet Hastanesinin 280 kullanıcılı ... işi ile birlikte 350 kullanıcılı ... hizmeti sunmaya başladığını ve hizmetleri eksiksiz yerine getirmeye devam ettiğini, birleşme prosedürü tamamlandıktan sonra gerekli ödemelerin yapılacağının müvekkili şirkete sözlü olarak ifade edildiğini, aradan uzun bir süre geçmesine rağmen müvekkili şirkete birleşen hastane nedeniyle bir ödeme yapılmadığını belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 04.01.2010 tarihinden ihale sonu olan 01.10.2012 tarihine kadar hastane birleşmesi sonucu ek 280 kullanıcı nedeniyle ... işletim, bakım, onarım ve (program bedeli) ve ... işletim, bakım, onarım ve destek hizmeti (firma karı) olarak her ay için asgari 32.547,60 TL ek hizmet bedeli ödenmesi gerektiğinin tespiti ile 32.547,60 TL alacağın 04.01.2010 tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte tahsilini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; kamu kuruluşları harcamaları, her türlü ihaleleri ve ödemelerinin KİK ve DİK ile diğer mevzuatlara bağlı olarak yapıldığını, ihalelerin tüm aşamalarının çok sıkı disiplin ve denetleme hükümlerine tabi olduğunu, kurumların tüm ödemlerinin Sayıştay denetimine tabi olduğunu, yapılacak bir kuruş fazla ödemenin bile kamu zararı veya zimmet olarak adlandırıldığını, bu ödemeyi yapan kamu görevlileri hakkında disiplin ve yargılama süreci işletildiğini, söz konusu ihalenin 2009/56685 no.lu ihale olduğunu, ... Devlet Hastanesi ve davacı şirket yetkililerince 30.09.2009 tarihinde imzalandığı ve 39. maddeden ibaret olduğunun anlaşıldığını, bu belgenin 14/1.maddesinde yeni mali hükümlülüklerin ihdası nedeniyle fiyat farkı istenemeyeceğinin açıkça belirtildiğini, iki hastanenin birleştirilerek tek hastane haline getirilmesinin tamamen Bakanlığın bir işlemi olduğunu, bir miktar yüklenici kurulun üzerine ... yüklenmiş ise de 14. maddede ek bir ödeme yapılmasını engelleyen amir hükmü niteliğinde olduğunu, aynı belgenin 23/1. maddesinde sözleşme bedelinin aşılmaması kaydıyla sözleşmede değişiklik yapılabileceği, bunun da karşılıklı anlaşmaya bağlı olduğunun belirtildiğini, 23/2 maddesinde ise bu haller dışında sözleşme şartlarının değiştirilemeyeceği ve yeni bir sözleşme yapılamaz dendiğini, davalı kurum olarak ihale şartnamesini değiştirme ve kurum aleyhine ek bir ödeme yapmalarının mümkün olmadığını belirterek, hukuki dayanaktan yoksun davanın reddini savunmuştur.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 18.06.2014 tarihli ve 2011/541 Esas, 2014/310 Karar sayılı kararı ile ... Devlet Hastanesinin 04.01.2010 tarihinde 501 yataklı ... .... ... Devlet Hastanesinin ... Devlet Hastanesi ile birleşmesi neticesi 80 kullanıcı artışı olduğu kabul edilerek taraflar arasında 30.09.2009 tarihli sözleşme olduğu bu itibarla 80 kullanıcı artışının bu sözleşmeye göre fiyatlandırılması gerektiği kabul edilerek bilirkişiden rapor alınmış, buna göre davacı şirketin birleşmenin gerçekleştiği tarih itibariyle her ay 9.299,20 TL ek hizmet bedeli talep edebileceği göz önüne alınarak ve davacının her ay için 32.547,60 TL ek hizmet bedeli ödenmesini talep ettiği göz önüne alındığında davanın kısmen kabulü ile, davacının ... işletim sistemi ile ilgili olarak her ay için 9.299,20 TL ek hizmet bedeli talep edebileceğinin tespiti ile, 9.299,20 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay (Kapatılan) 15. Hukuk Dairesinin 06.07.2017 tarihli ve 2016/5826 Esas, 2017/2787 Karar sayılı kararıyla taraf vekillerinin diğer temyiz itirazlarının reddine karar verilerek sözleşmenin 8.2. maddesinde sözleşmenin eklerinin sayıldığı, sayılan ekler arasında Hizmet İşleri Genel Şartnamesi de bulunduğu, bu şartnamenin 6100 sayılı HMK'nın 193. maddesine göre delil sözleşmesi niteliğinde olduğu ve mahkemelerce görevi gereği kendiliğinden gözetilmesi gerektiği, anılan Şartname'nin 53. maddesinde “Birim fiyat sözleşmelerde, öngörülemeyen durumlar nedeniyle sözleşme konusu işte bir ... artışının zorunlu olması halinde, artışa konu olan işin; a) Sözleşmeye esas ... tanımı içinde kalması, b) İdareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması, şartlarıyla sözleşme bedelinin %20'sine kadar oran dahilinde, sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılması konusunda idare yetkilidir. Bu durumda işin süresi, bu artışla orantılı olarak işin ilgili kısmı veya tamamı için uzatılır. İşin bu şartlar dahilinde tamamlanamayacağının anlaşılması durumunda ise artış yapılmaksızın hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir." hükmünün bulunduğu, taraflar arasında 30.09.2009 tarihinde ... Devlet Hastanesinde ... kullanıcılı ... işletim, bakım ve onarım hizmetine ilişkin sözleşmenin imzalanmasından sonra işin yapıldığı hastane ile .... ... Devlet Hastanesi ile ... Devlet Hastanesi birleştirildiği, davalı idare tarafından işin tasfiyesi yapılmaksızın her iki hastanenin işinin yapılmasının istendiği, bu durumun Hizmet İşleri Genel Şartnamesi hükümlerine göre ... artışı kapsamında değerlendirilmesi gereken bir durum olup imalât bedelinin şartnamenin 53. maddesine göre belirlenmesini gerektiği, bilirkişilerden alınacak ek rapor ile öncelikle sözleşme kapsamında yapımı gereken imalâtların yapılıp yapılmadığının saptanması, bundan sonra %20 oranda yapıldığı belirtilen imalâtların denetime açık bir şekilde belirlenip bedellerinin sözleşme fiyatlarıyla hesaplattırılması, aşan oranda imalât yapılmış olması halinde bedellerinin sözleşme tarihinde yürürlükte olan 818 sayılı BK'nın 410 ve devamı maddeleri gereğince ... sahibi yararına olması koşuluyla yapıldığı ... mahalli piyasa rayiçleriyle hesaplattırılıp sonucuna göre karar verilmesi gerektiğinden bahisle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
3.Mahkemenin 28.01.2020 tarihli ve 2018/383 Esas, 2020/62 Karar sayılı kararı ile yapılan inceleme sonucunda, bozma ilamı doğrultusunda 04.03.2019 tarihli bilirkişi kurulu ek raporu alındığı, sözleşme uyarınca yapılması gereken işlerin yapıldığı, toplam 306.873,60 TL (KDV hariç) bedelli işlem yapıldığından bu ... artış bedelinin sözleşme bedelinin %10,85'ine tekabül ettiğinden sözleşme fiyatlarıyla hesaplattırılmış, %20'yi geçmediği için mahalli piyasa rayiç değerlerine göre hesaplama yapılmadığı, böylelikle davanın kısmen kabulü ile, davacının ... işletim sistemi ile ilgili olarak her ay için 9.299,20 TL ek hizmet bedeli talep edebileceğinin tespiti ve 32.547,60 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine karar verilmiştir.
4. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
5. Yargıtay 6. Hukuk Dairesinin 21.10.2021 tarihli ve 2021/135 Esas, 2021/1041 Karar sayılı kararıyla dosyaya sunulan temliknamelerden dava konusu alacağın 300.000,00 TL’sinin ... 3. Noterliğinin 25.03.2015 tarih ve 06162 yevmiye no.lu temliknamesi ile 1. alacaklı olarak ...’ya, 150.000,00 TL’sinin ... 3. Noterliğinin 24.03.2015 tarih ve 06141 yevmiye nolu temliknamesi ile 2. alacaklı olarak ...’a temlik edildiği, mahkemece ise karar başlığında davacı olarak sadece temlik alan ... gösterilmiş olup, hükmedilen tutarın da davacıdan alınarak davalıya verilmesine karar verildiği, yargılama sırasında yapılan bu temlikler maddi hukuk bakımından alacağın temliki sözleşmesi ise de usul hukukuna yansıyan sonucu dava konusunun devri olduğu, bu durumda mahkemece temliknamelerin içeriği ve sırasının değerlendirilmediği, başlıkta ...’nın davacı olarak gösterilmediği ve temlik alan bu kişi hakkında hüküm kurulmadığı, mahkemece, dosyaya sunulan temliknamelerin içeriği ve sırasının değerlendirilerek dava konusunu devralan davacılar yönünden taraf teşkilinin tamamlanması ve eğer bir alacak varsa devredilen kişiler hakkında temliknamelere uygun hüküm kurulması gerektiğinden bahisle kararın 2. kez bozulmasına karar verilmiştir.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kısmen kabulü ile, davacının ... işletim sistemi ile ilgili olarak her ay için 9.299,20 TL ek hizmet bedeli talep edebileceğinin tespiti ile, 32.547,60 TL'nin dava tarihinden itibaren işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan alınarak temlik alan 1. alacaklı ...'na verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine, davacı temlik alan 2. alacaklı ... yönünden davanın reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar Temyizi
Davacılar vekilinin temyiz dilekçesinde özetle; mahkemece sadece temlikler incelenerek hüküm kurulmasının hatalı olduğu, temyiz incelemesinde esasa ilişkin bir değerlendirme yapılmadığı, 80 kullanıcıya göre hesaplama yapılmasının hatalı olduğu, dosya kapsamında yapılan keşif ve alınan bilirkişi raporunda iki hastane birleştikten sonra mevcut PC adedinin yaklaşık 300-420 adet olduğu, kullanıcı sayısının arttığının tespit edildiği, hastanelerin birleşmesinden sonra davacının ... yükünün arttığı, hizmet verilen kullanıcı sayısının arttığı davacının ... kullanıcı için teklif verdiği, bu miktarın üzerinden ihalenin yapıldığı, ihale bitiminden sonra 501 yataklı ... .... ... Devlet Hastanesinin davacı şirketin teklif verdiği ... Devlet Hastanesi ile birleşimi sonucu davacı şirketin ... hizmetini vermiş olduğu kullanıcı sayısının arttığı, davacının ... yükünün asgari 280 kullanıcı kadar arttığı, sözleşme dışında verilen hizmet bedelinin ödenmemesi halinde davalının sebepsiz zenginleşeceği, hükme esas alınan rapor ile önceki raporlar arasında çelişki olduğu, dosyaya sunulan uzman görüşü ile rapor arasındaki çelişki giderilmeden karar verildiği, uzman görüşündeki teknik itirazlar giderilmeden karar verilmesinin hatalı olduğu belirtilerek, kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı Temyizi
Davalı vekilinin temyiz dilekçesinde özetle; davacı ... bakımından davanın kısmen kabulüne karar verilse de reddedilen kısmın belli olmadığı, reddedilen kısım için lehe vekalet ücreti verilmemesinin hatalı olduğu, vekalet ücretinin nisbi olarak hesaplanması ve maktu ücretten daha fazlasına hükmedilmesinin gerektiği, yargılama masraflarının da hatalı hesaplandığı, davacılar üzerinde bırakılması gerektiği, sözleşmenin 14/1. maddesinde, “yeni mali hükümlülüklerin ihdası nedeniyle fiyat farkı istenemeyeceği” nin hüküm altına alındığı, söz konusu olayda iki hastanenin birleştirilerek tek hastane haline getirilmesi nedeniyle, bir miktar yüklenicinin üzerine ... yüklenilmiş ise de 14. madde gereği davanın reddine karar verilmesi gerektiği, sözleşmenin 23/2. maddesinde ise sözleşme şartlarının değiştirilemeyeceğinin belirtildiği, bu nedenle ihale şartnamesinin resen değiştirilmesi ve ek bir ödeme yapılmasının mümkün olmadığı, mahkemece avans faizine hükmedilmesinin hatalı olduğu, idarenin ticari bir müessese olmadığı, avans faizinin şartlarının oluşmadığı, kabul etmemekle birlikte faiz türünün yasal faiz olması gerektiği belirtilerek kararın bozulmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 428 inci maddesi, 438 inci maddesinin yedi, sekiz ve dokuzuncu fıkraları ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrası,
6098 sayılı TBK'nın 470. vd maddeleri,
6100 sayılı HMK'nın 27., 125. ve 193. maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Mahkemelerin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanunun geçici 3 üncü maddesinin ikinci fıkrası atfıyla uygulanmasına devam olunan mülga 1086 sayılı Kanunun 428 inci maddesi ile 439 uncu maddesinin ikinci fıkrasında yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı ve özellikle tespit ve eda olacak şekilde tek dava açıldığı için tespitin reddine yönelik vekalet ücretine hükmedilmemesinde hata olmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle;
Taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Aşağıda yazılı harcın temyiz eden davacılardan alınmasına,
Karara karşı tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme isteminde bulunulabileceğine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
11.01.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.