"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 45. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/615 E., 2024/1436 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Bakırköy 3. Asliye Ticaret Mahkemesi
SAYISI : 2023/704 E., 2023/761 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hakimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü.
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin müflis Garanti Koza İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş'nin Kozapark Akkoza Projesi kapsamında yapacağı bir daireyi satın aldığını ve bedelini ödediğini, daire teslim edilmediğinden müflis hakkında Bakırköy 13. Tüketici Mahkemesi’nin 2021/226 Esas sayılı dosyası ile dava açıldığını ve halen derdest olduğunu, müflis hakkında verilen iflas kararına istinaden kendilerince iflas masasına 312.000,00 USD alacağı için alacak kaydı talebinde bulunulduğunu, iflas idaresince düzenlenen sıra cetvelinde alacak miktarının 2.533.190,40 TL gösterildiğini, müvekkilinin alacağının USD olmasına rağmen TL olarak gösterilmesi ve TL'ye çevrilirken de güncel kur değerinin dikkate alınmaması nedeniyle hatalı olduğunu ileri sürerek 26.06.2023 tarihli sıra cetveline itirazlarının kabulü ile sıra cetvelinin yeniden düzenlenmesini, alacağının 312.000,00 USD asıl alacak ve ferileri olarak kabulü ile USD cinsinden tutarın güncel kur üzerinden hesaplanması suretiyle iflas masasına kaydına karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı taraf cevap dilekçesi vermemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile, huzurdaki davanın henüz ikinci alacaklılar toplanması yapılmadan açıldığı, bu davadan önce aynı alacağa ilişkin Bakırköy 13. Tüketici Mahkemesi’nin 2021/226 E. sayılı dosyası üzerinden davanın ikame edildiği, Bakırköy 13. Tüketici Mahkemesi’nde görülen davanın konusu talebin ikinci alacaklılar toplanmasında reddedilmesi halinde ilgili davanın kendiliğinden kayıt kabul davasına dönüşeceği, davacının huzurdaki kayıt kabul davasını açmakta hukuki yararı bulunmadığı gerekçesiyle hukuki yarara ilişkin dava şartı yokluğundan davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; müvekkilinin tebliğ edilen ve bildirilen alacak miktarı tenzil edilerek hazırlanan sıra cetveline karşı itiraz davası açmakta hukuki yararının bulunduğunu, mahkeme gerekçesinde belirtilenin aksine alacaklarının sıra cetveline nizalı alacak olarak yazıldığını, tüm ödemelerin USD olarak yapılmasına rağmen sıra cetveline TL olarak yazılmasının hakkaniyete aykırı olduğunu beyan etmektedir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, İİK'nın 235. maddesi gereğince açılmış olan sıra cetveline itiraz (kayıt kabul) istemine ilişkindir. İİK'nın 235. maddesinde, sıra cetveline itiraz edenlerin, cetvelin ilanından itibaren 15 gün içinde iflasa karar verilen yerdeki ticaret mahkemesine dava açmaya mecbur oldukları, 223’üncü maddenin üçüncü fıkrası hükmünün mahfuz olduğu belirtilmiştir. Maddede düzenlendiği üzere, sıra cetveline itiraz davası açma süresi 15 gündür. Süre, sıra cetvelinin ilanından itibaren başlar. İİK'nın 166. maddesindeki gazetelerde yapılan ilanlardan en son ilan tarihinden itibaren işlemeye başlar. İflas masasına alacak yazdırırken, tebligatı kabule elverişli adres gösterilerek, Adalet Bakanlığı'nca çıkarılan tarifede gösterilen yazı ve tebliğ giderlerini avans olarak vermek suretiyle, iflas idaresince alınacak kararların kendisine tebliğ edilmesini istemiş olan alacaklılara, alacaklarının kabul veya ret edildiği ayrıca tebliğ edilir (İİK'nın m. 223). Bu alacaklılar için sıra cetveline itiraz davası açma süresi, sıra cetvelinin ilanından itibaren değil, bu tebligatın yapıldığı tarihten itibaren işlemeye başlar. İİK'nın 223/3. fıkrasına göre yazı ve tebliğ giderlerini avans olarak vermek suretiyle İflas idaresinin kararlarının kendisine tebliğini istememiş olan alacaklı için, sıra cetveline itiraz davası açma süresi yukarıda belirtildiği üzere sıra cetvelinin ilanından itibaren işlemeye başlar.
Somut olayda, davacının dava konusu ettiği alacağı 21.02.2023 tarihli sıra cetveline 1453 sırada ihtilaflı olarak kaydedilmiştir. İlgili sıra cetveli davacı tarafa 18.04.2023 tarihinde tebliğ edilmiş, ilan ise 02.04.2023 tarihinde yapılmıştır. Tebliğ tarihine göre sürenin son günü 03.05.2023 olup işbu dava sıra cetvelinin tebliğinden itibaren 15 günlük süre geçtikten sonra açılmıştır. Bu şekilde kayıt kabul davası İİK'nın 235. maddesinde belirtilen yasal 15 günlük hak düşürücü süre içerisinde açılmamıştır. Hak düşürücü süre, dava şartı olup, yargılamanın her aşamasında mahkemece re'sen gözetilmesi gerekmektedir.
Bu durumda mahkemece, hak düşürücü süre geçtikten sonra açılan davanın HMK'nın 114/2 ve 115/2. maddeleri uyarınca dava şartı yokluğundan usulden reddine karar verilmesi gerekirken, hukuki yarar dava şartı yokluğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş olması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden Bölge adliye mahkemesi kararının kaldırılması ile ilk derece mahkemesi kararının gerekçesinin ve hüküm fıkrasının değiştirilerek ve düzeltilerek onanması, 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci ve dördüncü fıkraları hükmü gereğidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davacı vekilinin temyiz itirazlarının reddine,
Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının re’sen ORTADAN KALDIRILMASINA,
İlk Derece Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinde yer alan “Davanın hukuki yarara ilişkin dava noksanlığı nedeniyle HMK'nın 114/1-(h) ve 115/2.maddeleri uyarınca USULDEN REDDİNE” ibaresinin çıkartılarak yerine “Davanın HMK'nın 114/2 ve 115/2. maddeleri uyarınca dava şartı yokluğundan usulden reddine” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
24.03.2025 tarihinde oy birliği ile karar verildi.