"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/445 E., 2024/402 K.
KARAR : Davanın kısmen kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi kararının ortadan kaldırılmasına, İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin üyesi olduğu Türkiye Belediyeler ve Genel Hizmetler İşçileri Sendikası (Belediye İş Sendikası) ile Manisa Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (MASKİ) Genel Müdürlüğü arasında 16.07.2014 tarihinde yürürlüğe giren toplu iş sözleşmesinin imzalandığını, davacının 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (6360 sayılı Kanun) gereğince Manisa İl Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde görevlendirilerek 15.12.2014 tarihinden itibaren yeni görev yerinde çalıştığını, 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrasına göre her şartta işkolu değişen işçilerin de eski toplu iş sözleşmesi hükümlerinden yararlanması gerektiğini, bu maddeye rağmen İl Millî Eğitim Müdürlüğünün bu durumu gözetmediğini ve ücret zamlarını ücretlere yansıtmadığını, Salihli İş Mahkemesinin 2016/192 Esas ve 2016/15 Karar sayılı kararı ile işçi lehine ücret farklarının ödenmesine karar verildiğini, bu karara karşı istinaf başvurusunun İzmir Bölge Adliye Mahkemesince kesin olarak reddedildiğini, anılan emsal dosyanın davanın haklılığını gösterdiğini, davacının toplu iş sözleşmesinden faydalandırılmasına ve toplu iş sözleşmesi gereğince 15.12.2014 tarihinden 15.07.2017 tarihine kadar eksik aldığı fark ücret, sorumluluk zammı, yakacak ve yemek ücreti farkı alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının MASKİ Genel Müdürlüğü bünyesinde işçiyken 6360 sayılı Kanun sonrasında 15.12.2014 tarihinde müvekkili İdareye devredildiğini, davacı İdareye geçtikten sonra 15.01.2015 tarihinde MASKİ Genel Müdürlüğü ile Belediye İş Sendikası arasında toplu iş sözleşmesi imzalandığını, bu sözleşmenin 16.07.2014-31.12.2015 tarihleri arasında yürürlükte olduğunu, davacının 15.12.2014 tarihinde MASKİ Genel Müdürlüğünden ayrılıp müvekkili Kurumda çalışmaya başladığını, bu tarih itibarıyla üyesi bulunduğu Belediye İş Sendikası ile bağının kalmadığını, çalışmakta olduğu işkolunun değiştiğini, dolayısıyla bu tarihten 1 ay sonra 15.01.2015 tarihinde MASKİ Genel Müdürlüğü ile Belediye İş Sendikası arasında karara bağlanan sözleşmeden yararlanamayacağını, ayrıca 24.02.2015 tarihinde davacının çalışmakta olduğu yeni işkoluna uygun olarak Türkiye Kooperatif, Ticaret, Eğitim ve Büro İşçileri (Koop-İş) Sendikası ile toplu iş sözleşmesi imzaladığını, Koop-İş Sendikasınca imzalanmış toplu iş sözleşmesi uyarınca iyileştirmelerden zaten yararlanacağını ve herhangi bir mağduriyetinin bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 19.10.2022 tarihli ve 2022/133 Ess, 2022/464 Karar sayılı kararıyla; davacının 02.12.2010-20.04.2014 tarihleri arasında Sindelli Köy Muhtarlığı bünyesinde, 31.03.2014-14.07.2014 tarihleri arasınd Manisa Büyükşehir Belediye Başkanlığı bünyesinde, 15.07.2014-14.01.2015 tarihleri arasında ise MASKİ Genel Müdürlüğü bünyesinde çalıştığı, 15.12.2014 tarihinden itibaren Manisa İl Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde çalışmasını sürdürdüğü, Belediye İş Sendikası ile MASKİ Genel Müdürlüğünün de üyesi bulunduğu Mahalli İdareler İşverenleri Sendikası arasında 15.01.2015 tarihinde imzalanan ve 16.07.2014-31.12.2015 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin 5 inci maddesi düzenlemesi gereği davacının, 16.07.2014-31.12.2015 tarihleri arasında yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiği, Sendikaya 27.03.2015 tarihinde üye olduğu, üyeliğin 01.04.2015 tarihinde davalı Kuruma bildirildiği, toplu iş sözleşmesinin 3 üncü maddesinde yer alan düzenleme gereği 01.04.2015 tarihinden itibaren 30.06.2015 tarihine kadar 29.03.2013 tarihli toplu iş sözleşmesinden, daha sonra ise 20.11.2015 tarihinde imzalanan ve 01.07.2015-30.06.2018 tarihleri arasında cari olan toplu iş sözleşmesinin uygulanması gerektiği ve 28 inci madde düzenlemesine göre davacının Koop-İş Sendikası üyesi olduğu tarihten itibaren sadece ücreti ile ilgili zamların uygulanması gerektiği, talep konusu yapılan nakdi yemek yardımı, yakacak yardımı, sorumluluk zammı uygulaması olmadığı, bilirkişi raporunda bu alacak kalemleri yönünden 01.04.2015 tarihine kadar yapılan hesaba itiraz edilmeyip ıslah dilekçesi verildiği, toplu iş sözleşmeleri doğrultusunda hesaplama içeren bilirkişi raporunun denetime elverişli olup hükme esas alındığı belirtilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin 24.02.2023 tarihli ve 2022/2476 Esas, 2023/299 Karar kararıyla; dosya içeriğinden, davacının 6360 sayılı Kanun hükümleri gereğince nihai olarak 15.12.2014 tarihinde Manisa İl Millî Eğitim Müdürlüğüne devredildiği, MASKİ Genel Müdürlüğü ile üyesi olduğu Sendika arasında bağıtlanan imzalanan toplu iş sözleşmesinden yararlanması gerektiği, devirden sonra çalışmaya devam ettiği Manisa İl Millî Eğitim Müdürlüğü işyerinde ise 01.07.2012-30.06.2015 tarihleri arasında geçerli toplu iş sözleşmesinin yürürlükte olduğu ve daha sonra da 20.11.2015 imza tarihli ve 01.07.2015-30.06.2018 yürürlük süreli yeni toplu iş sözleşmesi bağıtlandığı, davacının nakilden sonra toplu iş sözleşmesinin tarafı Koop-İş Sendikasına üye olduğu, toplu iş sözleşmesinden yararlanmakta olan davacının MASKİ Genel Müdürlüğü ile Belediye İş Sendikası arasındaki 16.07.2014-31.12.2015 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinden devredildiği Kurum işyerinde 01.07.2015-30.06.2018 yürürlük süreli yeni toplu iş sözleşmesinden sözleşmenin yürürlük başlangıcı 01.07.2015 tarihine kadar yararlandırılması, bu tarihten sonra ise 01.07.2015-30.06.2018 yürürlük süreli yeni toplu iş sözleşmesinden yararlandırılarak 15.12.2014-15.07.2017 tarihleri arasındaki fark alacakların belirlenerek hüküm altına alınmasının hukuka uygun olduğu gerekçeleriyle İlk Derece Mahkemesi kararında isabetsizlik bulunmadığı belirtilerek davalı vekilince yapılan istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 07.06.2023 tarihli ve 2023/7190 Esas, 2023/8789 Karar sayıl kararıyla; davacının Koop-İş Sendikasının taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden ancak sözleşmenin imza tarihi olan 20.11.2015 tarihinden itibaren yararlanabileceği, Kanun'da açıkça "... yenileri düzenleninceye kadar ..." hükmüne yer verildiğinden, Koop-İş Sendikasının taraf olduğu toplu iş sözleşmesinin yürürlük süresinin geriye etkili şekilde, 01.07.2015 olarak belirlenmesi de sonuca etkili olmayacağı, nakledilen işyerinde düzenlenecek yeni toplu iş sözleşmesinden yararlanmak için 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 39 uncu maddesindeki şartların gerçekleşmesi gerektiği, dosya kapsamından davacının 19.01.2015 tarihinde Koop-İş Sendikasına üye olduğu ve üyeliğinin işverene bildirdiği, bu durumda davacının Koop-İş Sendikasının taraf olduğu toplu iş sözleşmesinden ancak 20.11.2015 tarihinden sonra yararlanabileceğinin kabulü gerektiği; davacının, 20.11.2015 tarihine kadar MASKİ Genel Müdürlüğü ve Belediye İş Sendikası arasında imzalanan 16.07.2014 - 31.12.2015 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinden; 20.11.2015 tarihinden sonra ise Koop-İş Sendikası ile yapılan 01.07.2015-30.06.2018 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinden yararlandırılması gerektiğinden bu esaslar gözetilmeden yapılan hesaplamaya itibar edilerek hüküm tesis edilmesinin hatalı olduğu gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bozma kararı doğrultusunda alınan ek raporun hükme esas alındığı, dava ve ıslah dilekçesindeki talepler ile usuli kazanılmış hakların gözetildiği belirtilerek ve kabule ilişkin bozma öncesi gerekçeler tekrar edilerek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; davanın tümden reddi gerekmekle birlikte davacının 15.07.2017 tarihine kadar eksik aldığını iddia ettiği taleplerinin 24.02.2015 tarihinde Koop-İş Sendikasına üye olması karşısında bu tarihten sonra istenemeyeceğinin açık olduğunu, davanın bu tarihten sonraki kısmının özellikle reddi gerektiğini, davacının Devlet Personel Başkanlığının 06.11.2014 tarihli ve 5986 sayılı yazısı ile MASKİ Genel Müdürlüğünden ayrılıp 15.12.2014 tarihinde Kurumlarında işe başladığını, bu tarih itibarıyla işçilerin üyesi bulundukları Belediye İş Sendikası ile hukuki bağlarının sona erdiğini, 15.12.2014 tarihinde Belediye İş Sendikası ile tüm bağları biten ve artık Manisa İl Millî Eğitim Müdürlüğü personeli olan davacının, 1 ay sonra 15.01.2015 tarihindeki MASKİ Genel Müdürlüğü ile Belediye İş Sendikası arasında imzalanan toplu iş sözleşmesinden hareketle lehine haklar çıkarmasının hukuka ve maddi gerçeğe uygun olmadığını, MASKİ Genel Müdürlüğü ve Belediye İş Sendikası arasında yapılan sözleşmenin geriye etkisinin MASKİ Genel Müdürlüğünde kalan işçileri kapsayacağını, öte yandan davacı 24.02.2015 tarihinde yeni işkoluna uygun olarak Koop-İş Sendikasına geçmesiyle birlikte alacağı ücrette Koop-İş Sendikasınca imzalanmış toplu iş sözleşmesindeki iyileştirmelerden yararlanacağından davacının herhangi bir mağduriyeti bulunmadığını ileri sürerek davanın reddine karar verilmek üzere İlk Derece Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Dosya içeriğine, bozmanın mahiyeti ve kapsamına göre taraflar arasındaki uyuşmazlık; davacının MASKİ Genel Müdürlüğü ve Belediye İş Sendikası arasında imzalanan 16.07.2014-31.12.2015 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinden yararlanıp yararlanamayacağı ve yararlanabileceği süre ile davalı ile Koop-İş Sendikası arasında imzalanan 01.07.2015-30.06.2018 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinden hangi tarihten itibaren yararlanabileceğinin belirlenmesine ve buna göre dava konusu alacakların hesaplanmasına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 6360 sayılı Kanun'un geçici 1 inci maddesinin onuncu fıkrası.
3. 6356 sayılı Kanun'un 36 ve 39 uncu maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı Millî Eğitim Bakanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
25.09.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.