"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/1383 E., 2024/1708 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 24. İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/532 E., 2024/92 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verilmiştir.
Taraf vekillerince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 14.01.2025 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ... ile davalı vekili Avukat ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Kurum bünyesindeki personele toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre, kapsam dışı personele ise Yönetim Kurulu kararıyla yapılan zamlar yansıtılırken ... Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) Projesi Kamulaştırma Direktörlüğü personeline standart ve uygulanan skalanın altında zam yapılmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğunu, davalı Kurumun ücret artış uygulamaları incelenerek ücret zam farkından dolayı artışların ödenmesi gerektiğini ileri sürerek ücret zam farkı, ödenmeyen iaşe bedeli, makam ve sorumluluk tazminatı, meslek tazminatı, sözleşme ikramiye, ilave tediye, kıdeme teşvik, saha tazminatı, sosyal yardım ve TANAP Projesi devir-rızai alım primleri alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye tâbi kamu iktisadi teşebbüsü olduğunu, işyerinde toplu iş sözleşmesi kapsamında ve kapsam dışı olmak üzere iki statüde işçi istihdam edildiğini, kapsam dışı personelin özlük haklarının Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren BOTAŞ Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği'nde yer alan hükümlere göre düzenlendiğini, davacının TANAP Projesi kapsamında işe alındığını kapsam dışı personel olarak değerlendirilemeyeceğini, ayrıca kapsam dışı personel için belirlenen ücret tavanlarının çok üzerinde ücret aldığını, hem bu şekilde çalışıp hem de kapsam dışı personelin hak ve alacaklarını talep edemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacının davalı BOTAŞ bünyesinde TANAP Projesi Kamulaştırma Direktörlüğüne bağlı olarak istihdam edildiği, söz konusu direktörlüğün davalı Şirketin hiyerarşik yapısı içerisinde yer alan bir birim olduğu ve üçüncü bir istihdam şekli öngörülmediğinden davacının kapsam dışı personel statüsünde çalıştığı ancak davacıya yapılan ödemelerin toplamının belirlenen tavan ücretlerden yüksek olduğu, fazla çalışma alacağının bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekillerince istinaf başvurusunda bulunulması üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Yüksek Planlama Kurulu tarafından belirlenen tavan ücreti brüt 10.524,00 TL iken, davacıya yapılan ödemeler toplamının brüt 14.422,20 TL olması sebebiyle fark alacaklara hak kazanamadığı, davacının 2018 yılında imzaladığı sözleşme ile yapılan değişikliklere muvafakat ettiği, fazla çalışma konusunda tanık beyanlarının hesaplamaya yeterli olmadığı kabulünün ve bu nedenle mahkemenin ret kararının yerinde olduğu gerekçesiyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde;
a. Yargıtay kararlarında sonradan yapılan sözleşmelerde davacı işçinin yararı olmadığı kabul edildiğini, bordroda yapılan değişiklik konusu makam tazminatı, meslek tazminatı, ilave tediye, ikramiye, sosyal yardımlar ve saha tazminatının gerçek bir ödeme olmadığı, davalı Kurumda bu ödemelerin kapsam dışı personele yapıldığı, davalının bu değişiklik ile davacı müvekkilinin de kapsam dışı personel olduğunu kabul ettiğini,
b. Başbakanlık Genelgesi kapsamında davacı müvekkilinin çalışma süresi ve ücretlerin azami miktarları yönünden herhangi bir sınırlamaya tâbi olmadığını, ücret miktarlarının ve özlüğe dair diğer hususları belirleme yetkisinin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı uhdesinde olduğunu, dolayısıyla müvekkilin ücret tavanına tâbi olarak çalışmadığını,
c. Davacının BOTAŞ’ın kapsam dışı personeli olduğunu, ücretin düşürülmesine muvafakat etmediğini, dosya kapsamında alınan 29.12.2023 tarihli bilirkişi raporuna itibarla hüküm kurulması gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde; hükmün gerekçesi bakımından hatalı olduğunu, davacının kapsam dışı veya kapsam içi BOTAŞ personeli olarak değil 2013/4882 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereği tamamen özel hukuk hükümlerine göre istihdam edildiğini ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, davacının kapsam dışı personel statüsünde olup olmadığı ile talep edilen alacakların ispatına ilişkindir.
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davalı BOTAŞ, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında ... Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemine İlişkin Hükümetlerarası Anlaşmanın eki “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve The ... Anatolian Gas Pipeline Company B.V. Arasında ... Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemi Hakkında Ev Sahibi Hükümet Anlaşması”nın 16. maddesi ile 23.06.2000 tarihli ve 4586 sayılı Petrolün Boru Hatları ile Transit Geçişine Dair Kanun'un 8. maddesine göre, 27.05.2013 tarihli ve 2013/4882 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TANAP Boru Hattı Sistemi kapsamında “Arazi Hakları Kuruluşu” olarak atanmıştır.
27.05.2013 tarihli ve 2013/4882 sayılı Kararnamenin Eki Karar'ın "Görevlendirme" başlıklı 1. maddesi; "(1) Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi, ... Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemi kapsamında 'Arazi Hakları Kuruluşu' olarak atanmış ve boru hattı güzergâhı ve diğer tesislere ilişkin olarak arazi ile ilgili yapılması gereken etüt, izin, kamulaştırma ve diğer işlemleri yürütmek üzere görevlendirilmiştir. Bu görevlendirme kapsamındaki işleri yürütmek üzere, ihtiyaç duyulması halinde Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi bünyesinde yeni birimler kurulabilir. Bu birimler, görevlendirme kapsamındaki faaliyetlerin tamamlanmasından sonra kapatılır.
(2).... Doğal Gaz Boru Hattı Projesine ilişkin finansmanın yatırımcılar tarafından karşılanacak olması nedeniyle; Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin milletlerarası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine getirilebilmesini teminen Arazi Hakları Kuruluşu tarafından, yerli ve/veya yabancı kişi ve/veya kuruluşlarla imzalanacak hizmet alım sözleşmeleri dâhil sözleşmeler ve ihtiyaca göre belirli süreli ve bireysel iş sözleşmeleriyle istihdam edilecek personel hakkında, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının ilgili yıl genel yatırım ve finansman programına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanmaz” şeklinde düzenlenmiş olup bu düzenleme ile arazi edinim faaliyetleri için ihtiyaç duyulması hâlinde oluşturulacak yeni birimin yapısı, amacı ve kapsamı ile bu amaçla istihdam edilecek personelin istihdam şekli ve sınırları belirlenmiştir.
TANAP kamulaştırma iş ve işlemleri ile ilgili kurulmuş olan Kamulaştırma Direktörlüğünün yapacağı bütün iş ve işlemler, üçüncü kişilerle kuracağı sözleşmelerin niteliği, yapılacak işin finansmanı gibi bütün hususlar 27.05.2013 tarihli ve 2013/4882 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiştir. Bu kapsamda, davacı ile kurulan iş sözleşmesinin niteliği de anılan Kanun ve Bakanlar Kurulu Kararı içeriğinde açıkça tanımlanmıştır. Diğer bir anlatımla davacı ve diğer TANAP Kamulaştırma Direktörlüğü çalışanlarının, BOTAŞ çalışanlarından farklı şekilde istihdam edileceği hususu Bakanlar Kurulu kararında belirtilmiştir.
Bu bağlamda TANAP kamulaştırma iş ve işlemleri ile ilgili kurulmuş olan Kamulaştırma Direktörlüğüne ait işyeri, BOTAŞ'ın işyerlerinden farklı bir işkolunda ayrı bir sicil numarası ile kurulmuş olup BOTAŞ bünyesinde yürürlükte bulunan işletme toplu iş sözleşmesi kapsamında değildir. İşletme toplu iş sözleşmesi kapsamında olmadığına göre; bu işyerinde çalışanların kapsam içi ya da kapsam dışı personel olarak nitelendirilmelerine imkân bulunmamaktadır. Nitekim bu Direktörlük kapsamında çalışan işçiler, kapsam içi personel statüsünde olmadıklarından sendika üyesi olmadıkları gibi dayanışma aidatı da ödememektedirler. Buna göre her ne kadar Dairemizin 26.04.2023 tarihli ve 2023/2513 Esas, 2023/6237 Karar sayılı kararında farklı sonuca varılmış ise de yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler doğrultusunda Dairemizin 10.06.2024 tarihli ve 2024/5707 Esas, 2024/9489 Karar sayılı ve 03.07.2024 tarihli ve 2024/1610 Esas, 2024/10460 Karar sayılı kararlarından görüleceği üzere yeniden yapılan değerlendirmede; BOTAŞ bünyesinde kurulan TANAP Kamulaştırma Direktörlüğünde projeye bağlı çalışan işçilerin, BOTAŞ personeli olmakla birlikte kapsam içi veya kapsam dışı olmadıkları, İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemelerinin aksi yöndeki gerekçelerinin isabetli olmadığı anlaşılmıştır.
3. Bununla birlikte BOTAŞ; 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un (6772 sayılı Kanun) kapsamında bir kamu kuruluşu olup BOTAŞ bünyesinde kurulan TANAP Kamulaştırma Direktörlüğünde istihdam edilen işçilerin de 6772 sayılı Kanun'da öngörülen şekilde ilave tediyeye hak kazandığının kabulü gerekmektedir. Bu kabul doğrultusunda yapılan incelemede; davacıya ilave tediye ödemelerinin 2018 yılının Haziran ayında yapılmaya başlandığı görülmüş olup 2018 yılı Haziran ayı öncesi için de davacının ilave tediyeye hak kazandığı kabul edilerek yeniden değerlendirme yapılması için hükmün bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı yararına takdir edilen 28.000,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Davalı yararına takdir edilen 28.000,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 14.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.