"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/409 E., 2024/146 K.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak verilen karar; davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 01 No.lu hizmet kolunda tescili yapılan müvekkili Bağımsız Kamu Çalışanları Sendikasının (Bak-Sen) yasal kuruluş işlemlerinin ardından üye kayıt işlemlerine başlandığını, 450 üyesi bulunduğunu, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemi ile birlikte idari teşkilat yapısında değişiklikler yapıldığını, bu kapsamda uyum yasaları çıkarıldığını, 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin geçici 13. maddesi ile Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) bünyesindeki Millî Saraylara ait tüm duran mal varlığı, hak ve alacaklar ile borçların Cumhurbaşlığına devrolduğunu, söz konusu tarihten itibaren de TBMM İstanbul yerleşkesindeki müvekkili Sendika üyelerinin yine aynı yerleşkede Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı bünyesinde geçici görevlendirme ile TBMM personeli olarak çalışmaya devam ettiğini, üyelik ve aidatlarında da bir sorun olmadığını, 17.07.2019 tarihli ve 7186 sayılı Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun'un 25. maddesi ile müvekkili Sendika üyesi 54 memur üyenin kadrolarının 13.09.2019 tarihinde daimi olarak Cumhurbaşkanlığı Millî Saraylar İdaresine bağlandığını, kamu kuruluşunun değişmesi ile Cumhurbaşkanlığı Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı bünyesinde kadrolara geçişi yapılan 54 üyenin sendika aidatlarının yatırılması maksadı ile Millî Saraylar İdaresi Başkanlığına yazı yazıldığını, davalı ... Millî Saraylar İdaresi Başkanlığının cevabi yazısı ile Cumhurbaşkanlığına bağlı kuruluş olan Millî Saraylar İdaresi Başkanlığının kadrolarında görev yapan personelin 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nun (4688 sayılı Kanun) 15. maddesi gereğince sendika üyesi olamayacaklarını belirterek bu konuda herhangi bir kesinti yapılmayacağını bildirdiğini, anılan maddede yer alan "Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatında, bağlı kurullarında ve Diyanet İşleri Başkanlığı, Savunma Sanayi Başkanlığı ile İletişim Başkanlığı hariç olmak üzere bağlı kuruluşlarında, (Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalışan kamu görevlileri)" ibaresinin açıkça uluslararası sözleşmelere, 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın (Anayasa) 5, 10, 13, 51. maddelerine aykırı olduğunu, davanın esasına girilip karar verilmeden önce Anayasa'ya aykırılık iddialarının yerinde görülerek dosyanın Anayasa Mahkemesine gönderilmesini talep ettiklerini, gerek Anayasa’da gerekse 87 ve 151 sayılı ILO Sözleşmelerinde tüm çalışanların sendika kurma hakkının güvenceye bağlandığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Cumhurbaşkanlığı Millî Saraylar İdaresi Başkanlığında çalışan devlet memurlarının sendikaya üye olmasının ve sendika aidatlarının ödenmesinin engellenemez olduğunun tespitine, ekli listedeki 54 üyenin kesinti yapılmayan 15.09.2019 tarihinden itibaren birikmişleri ile birlikte üyelik aidatlarının yasal faizi ile birlikte davalı İdareden tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı (Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı) vekili cevap dilekçesinde; davanın idari bir karar sonucu açılmış olduğundan görevli mahkemenin İdare mahkemeleri olduğunu, müvekkili İdarece davacının 54 üyesinin sendikal kesinti yapılması talebinin reddinin yürürlükteki mevzuata uygun olduğunu, davacının Anayasa'ya aykırılık iddiası ciddi olmadığından dosyanın Anayasa Mahkemesine gönderilmesi talebinin reddi gerektiğini, davacının dayanmakta olduğu ILO Sözleşmelerinin eldeki davada uygulanabilirliğinin bulunmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 17.05.2022 tarihli kararı ile; sendika aidat alacağına ilişkin davada Mahkemenin görevli olduğunun anlaşıldığı, Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı idari teşkilatında görev yapanların sendika kurma ve sendikalara üye olmalarının yasaklanması suretiyle sendika hakkına yapılan müdahalenin, demokratik toplum düzeni açısından gerekli bir müdahale niteliği taşımadığı, Cumhurbaşkanlığına bağlı Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı teşkilatında görev yapanların sendika kurmasını ve sendikalara üye olmasını yasaklayan kuralın, sendika kurma ve sendikalara üye olma hakkına müdahalede bulunduğu kanaatine varıldığından Anayasa Mahkemesine başvurulduğunu ve Anayasa Mahkemesinin vereceği kararın bekletici mesele yapıldığı, Anayasa Mahkemesi tarafından başvurunun kaydedildiğinin bildirildiği 12.05.2020 tarihinden itibaren beş aydan fazla süre geçmesine rağmen karar verilmediğinden davanın yürürlükteki mevzuat hükümlerine göre sonuçlandırılması gerektiği, 4688 sayılı Kanun'un 15. maddesinde “Cumhurbaşkanlığı merkez teşkilatında, bağlı kurullarında ve Diyanet İşleri Başkanlığı, Savunma Sanayi Başkanlığı ile İletişim Başkanlığı hariç olmak üzere bağlı kuruluşlarında, Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliğinde çalışan kamu görevlileri...üye olamazlar ve sendika kuramazlar.” hükmüne istinaden sendika üyeliklerinin sona erdiği, davacı Sendikaya üye 54 üyenin sendika üyeliğinin sona ermesi nedeniyle sendika aidatı kesilmediği, yapılan işlemlerin yürürlükteki yasal düzenlemeye uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin 17.05.2022 tarihli kararına karşı süresi içinde davacı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin 27.10.2022 tarihli kararı ile başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
Bölge Adliye Mahkemesinin 27.10.2022 tarihli kararının süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine Dairece; Millî Saraylar İdaresi Başkanlığında çalışan kamu görevlilerin sendika kurma ve bir sendikaya üye olma hakkı bakımından ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ile 4688 sayılı Kanun'un 15. maddesi farklı hükümler içermekle, Anayasa'nın 90. maddesinin son fıkrası gereğince somut uyuşmazlıkta uluslararası sözleşme hükümlerinin uygulanması gerektiğinden, Millî Saraylar İdaresi Başkanlığında çalışan kamu görevlilerin sendika kurma ve bir sendikaya üye olma hakkına sahip olduğunun kabul edilmesi gerektiği, diğer taraftan her ne kadar davacı Sendika tarafından ödenmeyen aidat alacaklarının tahsili talep edilmiş ise de bu konuda talep miktarı açık bir şekilde dava dilekçesinde belirtilip gerekli harç miktarı yatırılmadığından, Mahkemece söz konusu eksikliğin giderilmesi için davacıya kesin süre verilmesi gerektiği gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyulan bozma ilâmı doğrultusunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili dilekçesinde; dava sendika üyeliğinden çıkarma kararının iptali talebine ilişkin olduğundan görevli mahkemenin idare mahkemeleri olduğunu, davacının sendikal kesinti talebinin müvekkili tarafından reddinin yürürlükteki mevzuata uygun olup dayanağını Kanundan aldığını, davacının ve kararın dayanmakta olduğu ILO Sözleşmelerinin eldeki davada uygulanabilirliği bulunmadığını, sendika kurma hakkının hangi hâllerde sınırlanabileceğinin Anayasa'da açıkça belirtildiğini, davanın reddi gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, Millî Saraylar İdaresi Başkanlığında çalışan kamu görevlilerinin sendika üyelik hakkına sahip olup olmadığına ilişkindir.
Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 371. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeple;
Davalı vekilinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Davalı ... Millî Saraylar İdaresi Başkanlığı harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
16.01.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.