"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2024/2880 E., 2024/2830 K.
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 35. İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/467 E., 2024/617 K.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili ve davalı ... vekili (katılma yoluyla) tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildi.
Davacı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasının istenilmesi üzerine, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 11.03.2025 Salı günü tayin edilerek taraflara tebligat gönderilmiştir.
Duruşma günü davacı vekili Avukat ... ile davalı ... vekili Avukat ... ve diğer davalı ... İnşaat Sanayi ve Tic. AŞ. vekili Avukat ... geldiler.
Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verildi.
Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin 19.02.2012-24.01.2014 tarihleri arası davalı işverenliklere ait Umman'da bulunan işyerinde greyder operatörü olarak çalıştığını, ücretinin 2.000,00 USD olduğunu, normal vardiya saatlerinin 07.00-19.00, 19.00-07.00 saatleri arası olmasına rağmen davacının gündüz vardiyasında saat 21.00/22.00'ye kadar, gece vardiyasında 08.00/09.00'a kadar çalıştığını, vardiyaların 15 günde bir değiştiğini, davacının iki haftada bir hafta tatili kullandığını, dinî bayramların ilk günü dışında kalan ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştığını, iş sözleşmesinin işveren tarafından haksız olarak feshedildiğini belirterek kıdem ve ihbar tazminatları ile fazla çalışma, hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... İnşaat San. ve Tic. AŞ vekili cevap dilekçesinde; uyuşmazlığa Umman Sultanlığı kanunlarının uygulanması gerektiğini, yetkili mahkemenin de Umman mahkemeleri olduğunu, davacının iş sözleşmesinin 19.02.2014 tarihinde sona erecek olması nedeniyle 19.01.2014 tarihinde davacıya sözleşme süresinin uzatılmayacağının bildirildiğini, davacının da bunu kabul etmesi üzerine iş sözleşmesinin karşılıklı olarak sonlandırıldığını, davacının Umman kanunları uyarınca tüm haklarını aldığını, davacının 21.01.2014 tarihinde ibraname imzaladığını, davacının sözleşmesinin 2 yıllık olması nedeniyle kıdem ve ihbar tazminatının bulunmayacağını, davacının iş teklif formunda günlük çalışma süresinin 10 saat olduğunu kabul ettiğini, davacının ücretinin brüt 2.000,00 USD olduğunu, bu ücretin 1.437,00 USD'sinin asli ücret, 563.00,00 USD'sinin cumartesi gününden çarşamba gününe günde 1 saat ve perşembe günü için ayrıca 10 saat olmak üzere sabit fazla çalışma ücreti olduğunu, sabit fazla çalışması dışında çalışması hâlinde fazla çalışma ücretinin ayrıca tahakkuk edilerek ödendiğini, davacının tatillerde izinlerini kullandığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; husumet itirazı ve zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davacının işçilik alacaklarından sorumlulukları olmadığını savunarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalıların cevap dilekçesinde yabancı hukukun uygulanmasını talep ettiği, taraflar arasında İŞKUR nezdinde imzalanan yurt dışı hizmet sözleşmesi içeriği ve tüm dosya kapsamından, taraflar arasındaki uyuşmazlığa Umman Sultanlığı hukukunun uygulanması gerektiği, Umman Sultanlığı İş Kanunu’nun 7. maddesinde; “Çalışanın işbu kanunda öngörülen haklardan herhangi birine ilişkin talepte bulunma hakkı, söz konusu hakkı kazandığı tarihten itibaren bir sene sonra zaman aşımına uğrayacaktır. İşbu kanunun uygulanmasından önce ortaya çıkan diğer hak talepleri ile ilgili olarak, bu bir yıllık süre işbu Kanunun hükümlerinin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren hesaplanacaktır. ” hükmüne yer verildiği, somut olayda, davacının iş sözleşmesinin 19.01.2014 tarihinde feshedildiği, davanın 31.08.2016 tarihinde açıldığı, buna göre taraflar arasındaki uyuşmazlığa uygulanması gereken Umman Sultanlığı İş Kanunu’nun 7. maddesinde belirtilen bir yıllık zamanaşımı süresi geçtikten sonra eldeki davanın açıldığı, talep edilen alacakların tamamının dava tarihi itibarıyla zamanaşımına uğradığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı ve davalı ... vekilleri tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; uyuşmazlığa Umman hukukunun uygulanmasında isabetsizlik bulunmadığı, Umman Sultanlığı İş Kanunu'nun 7. maddesine göre 1 yıllık zamanaşımı süresi geçtikten sonra dava açıldığı, bu nedenle davanın zamanaşımı nedeniyle reddinin ve ret gerekçesine göre de davalılar lehine vekâlet ücretine ve yargılama giderine hükmedilmemesinin yerinde olduğu gerekçesiyle istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde;
a. Davalıların zamanaşımı def'inde bulunmadığını,
b. Davalı ... Şirketinin alacaklardan Türk hukukuna göre sorumlu olduğunu,
c. Uyuşmazlığa Türk hukukunun uygulanması gerektiğini ileri sürmüştür.
2. Davalı ... vekili katılma yoluyla temyiz dilekçesinde;
a. Husumet itirazında bulunduklarını,
b. İlk Derece Mahkemesince davacı aleyhine vekâlet ücreti ve yargılama giderine hükmedilmemesinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, iş sözleşmesine uygulanacak hukuk, zamanaşımı def'i ile davanın süresinde açılıp açılmadığı ve yargılama gideri noktalarında toplanmaktadır.
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı ... vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Maddi hukukun bir müessesesi olan zamanaşımı, hukuki işlem ve ilişkinin esasına uygulanan hukuka tâbidir (... ..., Milletlerarası Özel Hukuk, Ankara, 2022, s.315; ..., Türk Milletlerarası Özel Hukuku, Ankara, 2021, s.127). Buna göre Umman Sultanlığı İş Kanunu'nun bu konudaki hükümlerinin uyuşmazlıkta uygulanması, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun'un 2 ve 8. maddelerinin bir gereğidir.
Somut uyuşmazlıkta; dava tarihi itibarıyla zamanaşımı süresinin dolduğu ve davalılardan Astaldi SPA vekili tarafından cevap dilekçesi ıslah edilerek usulüne uygun şekilde zamanaşımı def'inde bulunulduğu anlaşılmaktadır. Bu nedenle, anılan davalı yönünden davanın reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamakta ise de diğer davalı ... İnşaat San. ve Tic. AŞ vekilinin zamanaşımı def'inde bulunmadığı anlaşılmaktadır. Bu durumda anılan davalı yönünden davaya karşı yapılan zamanaşımı def'i dikkate alınarak hüküm kurulması hatalı olup bozmayı gerektirmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Davacı yararına takdir edilen 28.000,00 TL duruşma vekâlet ücretinin karşı tarafa yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.03.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.