"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 31. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2023/2774 E., 2023/2579 K.
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : İstanbul Anadolu 2. İş Mahkemesi
SAYISI : 2023/114 E., 2023/841 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle dava dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince yapılan yeniden yargılama sonucunda davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi bünyesinde alt işveren şirketinde çalışırken 02.04.2018 tarihinde Sağlık Bakanlığında kadroya geçirildiği, hâlen kadrolu işçi olarak çalışmaya devam ettiği, daha önce Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile yapılan iş sözleşmesinin 7 nci maddesinde; "işbu sözleşme süresince işçiye her ay brüt asgari ücretin %55,25 fazlası üzerinden günlük ödeme yapılır" hükmüne yer verildiği ancak ... kadrosuna geçişten sonra yani 2019 yılı ocak ayından itibaren, müvekkilinin ücretinde belirtilen artış oranında bir ücret artışı yapılmadığı, müvekkilinin 2018 yılı Aralık ayında aldığı ücretin 2019 yılı Ocak ayında 4857 sayılı İş Kanunu'nun 22 ve 26 ncı maddelerine aykırı olarak düşürüldüğü, bu nedenle müvekkilinin 2019 yılı Ocak ayından dava tarihine kadar ücret farkı alacağının bulunduğu, müvekkilinin aynı zamanda bakiye ikramiye alacağı ve ilave tediye alacağının da söz konusu olduğunu iddia ederek ücret farkı, ikramiye ve ilave tediye alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davacının 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) ile sürekli işçi statüsünde kadroya geçen personel olduğu ve hâlen müvekkili Bakanlığa bağlı hastane personeli olarak çalıştığı, Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca ilan edilen hükümlerde 01.01.2019-30.06.2019 tarihleri arası ücret zammının işçilerin 01.01.2019 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4 oranında zam yapılmak suretiyle belirleneceğinin düzenlendiği, Asgari Ücret Tespit Komisyonunun 25.12.2018 tarihli ve 2018/1 sayılı Kararı ile işçinin 1 günlük normal çalışma karşılığı asgari ücretinin 01.01.2019-31.12.2019 tarihleri arasında günlük 85,28 TL olarak tespit edildiği, toplu iş sözleşmesinin ücret zammına ilişkin maddesinde işçilerin 01.01.2019 tarihindeki ücretlerine %4 oranında zam yapılacağı belirtildiğinden, günlük çıplak brüt ücretleri 85,28 TL'nin altında kalan işçilerin ücretlerinin asgari ücret seviyesine yükseltilmesi ve bu miktarın üzerine Bakanlıkça ilan edilen toplu iş sözleşmeleri gereğince 01.01.2019 tarihinden geçerli olmak üzere %4 oranında zam yapılması gerektiğinin belirtildiği, davacının ücret bordrolarına bakıldığında günlük ücreti bu miktarın dahi üstünde olduğundan davacının herhangi bir hak ve alacağının bulunmadığı, müvekkili İdarece 696 sayılı KHK gereğince kadroya alınan personel ücretlerinin konuya ilişkin olarak tereddütleri gidermeye yetkili Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı görüşü doğrultusunda işlem yapıldığını savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Bölge Adliye Mahkemesinin 26.01.2023 tarihli ve 2021/1059 Esas, 2023/201 Karar sayılı kararı ile; dava dilekçesi ekinde 02.04.2018 tarihli ... ile imzalanan belirsiz süreli iş sözleşmesinin ilk iki sayfasının fotokopisinin sunulduğu, davalı taraftan sözleşmenin onaylı örneği celp edilip sözleşme örneğinde artış oranına ilişkin herhangi bir düzenlemenin yer alıp almadığı araştırılmadan yazılı şekilde eksik inceleme ve araştırma ile karar verilmesinin hatalı olduğu, celp edilen sözleşme örneğinde artış oranına ilişkin düzenleme olması hâlinde bu doğrultuda ücret bordroları da değerlendirilip denetime açık şekilde hesap raporu alınarak sonuca gidilmesi gerektiği, kabule göre davalı lehine belirlenen vekâlet ücretinin hatalı olduğu gerekçesiyle davacı vekilinin istinaf başvurusu kabul edilerek dosyanın Mahkemeye gönderildiği, bu nedenle yeniden yapılan yargılamada; sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçinin, geçiş aşamasında imzalanan bireysel iş sözleşmesinde ücretinin asgari ücretin belirli bir oranda fazlası olduğu, buna göre hüküm altına alınması gereken fark alacakları bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili; cevap dilekçesinde ileri sürdüğü sebeplere ek olarak İlk Derece Mahkemesinin gerekçeli kararının dosyadaki bilirkişi raporu baz alınarak hazırlandığını ancak bilirkişi raporunun denetime elverişli olmadığını, davacının sendika üyelik tarihi tespit edilmeden hesaplama yapıldığını, oysa davacının yalnızca sendika üyelik tarihinden sonraki dönem için toplu iş sözleşmesinden faydalanması gerektiğini, davacı ile imzalanan bireysel iş sözleşmesi ile Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi hükümleri karşılaştırıldığında; işçilere bireysel iş sözleşmesinden fazla olarak toplu iş sözleşmesinden kaynaklı ücretlerin ödeneceğinin görüleceğini, davacıya ait ücret bordroları incelendiğinde davacının toplu iş sözleşmesinde belirlenen ücret zammından ve toplu iş sözleşmesinden kaynaklı diğer ücret eklerinde faydalandığının anlaşılacağını, davacıya ödenen aylık ücretin yanında ikramiye, risk tazminatı, sosyal yardım gibi sürekli nitelikte tahakkuk eden ücret ve ücret ekleri ilave edildiğinde iş sözleşmesinde belirlenen ücretin üstünde bir ücret aldığı, başka bir deyişle toplu iş sözleşmesi ile ücretinde artış olduğunun görüldüğü, davacının bir yandan bireysel iş sözleşmesindeki günlük brüt ücretinin esas alınmasını, diğer taraftan da toplu iş sözleşmesi ile öngörülen ücret kriterlerinin uygulanmasını istemesinin mümkün olmadığı, aksi hâlde davacı ve aynı durumda görev yapan sürekli işçilere hem asgari ücrete yapılan zammın hem de toplu iş sözleşmesinden kaynaklı zammın yapılmasının çifte zam gibi bir durum oluşturacağı, bu durumun Ülke genelinde görev yapan tüm çalışanlar arasında eşitsizliğe yol açacağı, diğer yandan davacının iddiasının aksine ücretinin düşürülmediği, 31.12.2018 tarihinde aldığı ücret korunarak bu ücrete toplu iş sözleşmesi hükmü uygulanarak ücretinin artırıldığı, işçinin ücretinin asgari ücretle ilişiğinin kesildiği, Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 18.11.2021 tarihli ve 2021/9402 Esas, 2021/1442 Karar sayılı emsal kararında davanın reddi gerektiğinin belirlendiğini belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 21.12.2023 tarihli ve 2023/2774 Esas, 2023/2579 Karar sayılı kararı ile; davalı tarafından CD içerisinde ibraz edilen ve kadroya geçiş sırasında imzalanan belirsiz süre iş sözleşmesinin 7 nci maddesinde, "...İş bu sözleşme süresince işçiye her ay brüt asgari ücretin %55,25 fazlası üzerinden günlük olarak ödeme yapılır" düzenlenmesine ver verildiği, benzer davalarda Yargıtay içtihatlarında taraflar arasında düzenlenen iş sözleşmesinde yer alan ücretin her ay için asgari ücretin belirtilen oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükmün ileriye etkili hüküm olduğu ve sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağının kabul edilmesi gerektiğine yer verildiği, davalı tarafından sunulan toplu iş sözleşmesi fark bordroları ile davacının toplu iş sözleşmesinden faydalandığının ... olduğu, hükme esas alınan bilirkişi raporundaki hesaplamaların ücret bordrolarına ve dosya kapsamına uygun olduğu gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili; cevap ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen gerekçeleri tekrar ederek Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve İlk Derece Mahkemesinin bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçiye kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli iş sözleşmesi hükümlerine göre ödenmesi gereken ücretin tespiti ile davacının fark alacaklarının bulunup bulunmadığına, varsa hesabına ve hükmedilen faize ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 26 ncı maddesi, 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 4857 sayılı Kanun'un 22, 32 ve 34 üncü maddeleri, 696 sayılı KHK ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen geçici 23 üncü madde, 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun'un (6772 sayılı Kanun) 1 vd. maddeleri.
3. 696 sayılı KHK kapsamında kadroya geçen işçilerin geçiş aşamasındaki ücretlerinin tespiti ile bireysel iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükmünün ileriye etkisine ilişkin ilke ve esaslar, Dairemizin 03.05.2023 tarihli ve 2023/3001 Esas, 2023/6593 Karar sayılı kararında şu şekilde açıklanmıştır:
"...
2. 696 sayılı KHK'nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 üncü madde çerçevesinde sürekli işçi kadrosuna geçirilen işçiler ile işveren arasında imzalanan iş sözleşmesinin ücrete ilişkin hükümlerinin doğru değerlendirilmesi son derece önemlidir. Dairemiz uygulamasına göre kadroya geçiş sırasında düzenlenen iş sözleşmesinde ücretin sadece asgari ücretin belli bir oranda fazlası yahut geçiş öncesindeki hizmet alım sözleşmesinde öngörülen ücret veya bu ücretin katları olarak belirlenmesi hâlinde, bu ücretin işçinin kadroya geçiş aşamasındaki ilk (...) ücreti olduğu, taraflar arasında sonraki dönemler yönünden işvereni ücret artışı yapmakla yükümlü kılan bir düzenleme olmadığı kabul edilmektedir. Diğer taraftan iş sözleşmesinde ücretin her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceğine yönelik hükümler ileriye etkili hükümler olarak değerlendirilmeli, bu hükümlerin sonraki dönemlere ilişkin ücret artışları yönünden işvereni bağlayacağı kabul edilmelidir.
..."
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23. Maddesi Uyarınca İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret ile Diğer Mali ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu İş Sözleşmesi Hükümleri, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nda öngörülen toplu iş sözleşmesi sürecinden geçilerek uygulanan bir toplu iş sözleşmesi niteliği taşımadığından, ikramiye ve ücret alacaklarına uygulanması gereken kanuni faiz türü; bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizdir.
İlave tediye alacağı ise 6772 sayılı Kanun ile öngörülen bir alacak kalemi olup bu alacağa uygulanması gereken kanuni faiz türü, yasal faizdir.
Dava ve ıslah dilekçelerinde; ücret, ikramiye ve ilave tediye farklarının en yüksek mevduat faizi ile hüküm altına alınması talep edilmiştir.
Yukarıda yapılan açıklamalara göre ve talep de dikkate alındığında İlk Derece Mahkemesince; ücret ve ikramiye alacaklarına en yüksek mevduat faizi, ilave tediye alacağına ise en yüksek mevduat faizini aşmamak üzere yasal faize hükmedilmesi yerine; sözü edilen alacaklara yasal faizden az olmamak kaydıyla en yüksek mevduat faizine hükmedilmesi hatalıdır
Ne var ki hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
1. Davalı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, davalı tarafın temyiz itirazının kabulü ile İlk Derece Mahkemesi kararının; hüküm fıkrasının (1) numaralı bendinin (A) ve (C) alt bentlerinde yer alan "(yasal faizden az olmamak kaydıyla)" ibaresinin çıkartılması,
(B) alt bendinde yer alan “bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faiz oranıyla (yasal faizden az olmamak kaydıyla)” ibaresi çıkartılarak yerine “bankalarca mevduata uygulanan en yüksek faizi geçmemek üzere yasal faiziyle” ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.03.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.