"İçtihat Metni"
BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 7. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 2. ... Mahkemesi
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince husumet yokluğu nedeniyle davanın reddine karar verilmiş, kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesinin 16.09.2020 tarihli ve 2018/4118 Esas, 2020/1828 Karar sayılı ilâmı ile İlk Derece Mahkemesinin 11.07.2018 tarihli ve 2017/595 Esas, 2018/769 Karar sayılı kararının ortadan kaldırılmasına ve yeniden yargılama yapılması için dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar vermiştir.
İlk Derece Mahkemesince yeniden yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin 03.07.2012 tarihinden beri ... ... Kurumu ... Müessese Müdürlüğünün tüvenan kömürlerinin ve ocak taşlarının yüklenmesi, nakli ve boşaltılması ile ... Lavvarında çıkan katı atık malzemenin nakli ve yüklenmesi için yapılan ihaleyi alan değişik firmalarda hiç ara vermeden işyeri devri esaslarına göre bant işçisi olarak ... 1.404,00 TL ücretle çalıştığını, müvekkili ile aynı işi yapmakta olan davalı Kurumun işçilerinin yer altı işçisi olarak değerlendirilmek suretiyle müvekkilinin yer altı işçilerine tanınan haklardan yararlandırılmadığını ve Sosyal Güvenlik Kurumu primlerinin yerüstünde çalışan işçiler gibi ödendiğini, işverenler arasında geçerli bir asıl işveren -alt işveren ilişkisi bulunmadığını, 4857 sayılı ... Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) 2 nci maddesi hükmü gereğince müvekkilinin baştan beri davalı Kurumun işçisi sayılması gerektiğini beyanla ilave tediye, fark ücret ve akdi ikramiye alacaklarının tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle, davacının ... Taşımacılık Şirketinin işçisi olup işbu davada ... Temizlik Şirketine dava açılmayıp doğrudan Kurumun davalı olarak gösterildiğini, Şirket ile Kurum arasında asıl işveren alt işveren ilişkisinin bulunmadığını, ... Şirketi tarafından sözleşme sona erdiğinde dava konusu işçilik alacaklarının ödendiğini, Kurum ile Şirket arasında muvazaalı bir ... ilişkisinin bulunmadığını, davacı işçinin Kurum işçisi olmadığını, ... Taşımacılık Şirketinin sorumlu olduğunu beyan ederek Kurum yönünden davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının bant işçisi olarak çalıştığı, davalı Kurumun faaliyet alanının yer altından maden çıkarılması işi ile sınırlı olmadığı, hizmet alımına konu işin büyük hazırlık denilen, kömür üretim aşamasının bir parçası niteliğinde ve davalı Kurumun asıl işi olduğu, kullanılan araç, gereç, silo, bunker, bant sistemlerinin davalı Kuruma ait olduğu, asıl işin bir bölümünün alt işveren verilmesinde kanun gereği aranan işletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektiren işler kriterinin gerçekleşmediği, yüklenici dava dışı Şirketin gerekli, yeterli uzmanlığa ve teknolojik alt yapıya sahip olmadığı bu nedenlerle davacının baştan itibaren davalı Kurumun işçisi olarak kabulü gerekeceği, davacının sendika üyeliğinin olmaması ve dayanışma aidatı ödememesi nedeniyle toplu ... sözleşmesi hükümlerinden yararlanamayacağı, davacının ücretinin belirlenmesinde ise emsal olarak bildirilen işçilerin davalı Kurumda yer altı maden ocağında pano ayak üretim işçisi olarak çalıştıkları, ücretlerinin yer altı maden işçisine göre belirlendiği, davacının ise yer üstünde lavvar işçisi olarak çalıştığı bu nedenle bu işçilerin ücretlerinin emsal olarak kabul edilemeyeceği, buna karşılık Kurum adına Kamu İşletmeleri İşveren Sendikası ile Genel Maden ... Sendikası arasında davalı işyeri için akdedilen toplu ... sözleşmesi ve sendika ücret skalasına göre ücret tespitinin yapılması gerektiği, bu şekilde yapılan hesaplamanın Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 04.02.2021 tarihli 2021/210 Esas ve 2021/3488 Karar sayılı ilâmı ile onanarak kesinleştiği gerekçeleriyle davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
1.Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle; muvazaanın tespiti yerinde ise de davalı Kurum işçilerinden ... .'nin emsal işçi olarak kabulü ile hesaplamaların buna göre yapılması gerektiğini, bu işçilerin fiilen aynı işi yaptıklarını, benzer mahiyetteki başka davalarda mahkemelerce bu şekilde karar verildiğini, davalının usul ve kanuna uygun olarak zamanaşımı itirazında bulunmadığını ... sürerek kararın kaldırılmasını istemiştir.
2.Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının müvekkilinin işçisi olmadığını, dava konusu işin yardımcı ... olduğunu ve bu nedenle hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olmadığını savunarak kararın kaldırılmasını istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davalı ile dava dışı Şirketler arasında akdedilen sözleşmede, davalı Kurumun tüvenan kömürlerinin ve ocak taşlarının yüklenmesi, nakli ve boşaltılması, ... bandında kömürlerin tavuklama (elle ayıklama) yöntemi ile ayıklanması ve ... Lavvarından çıkan katı atıkların nakli ve yayılması işinin yükleniciye verildiği, davacının bu ... kapsamında bant işçisi olarak çalıştığı, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin 12.02.2020 tarihli ve 2019/7918 Esas, 2020/2011 Karar; 12.02.2020 tarihli ve 2019/7907 Esas, 2020/2010 Karar; 12.02.2020 tarihli ve 2019/4363 Esas, 2020/2009 Karar; 12.02.2020 tarihli ve 2019/4362 Esas, 2020/2008 Karar; 12.02.2020 tarihli ve 2019/4361 Esas, 2020/2007 Karar sayılı emsal kararları ile davalı Kurumun faaliyet alanının yer altından maden çıkarılması işi ile sınırlı olmadığı, hizmet alımına konu işin büyük hazırlık denilen ve kömür üretim aşamasının bir parçası niteliğinde ve davalı kurumun asıl işi konumunda olduğu, kullanılan araç, gereç, silo, bunker, bant sistemlerinin Kuruma ait olduğu, asıl işin bir bölümünün alt işveren verilmesinde Kanun gereği aranan işletmenin ve işin gereği ile teknolojik sebeplerle uzmanlık gerektiren işler kriterinin gerçekleşmediği, yüklenici dava dışı Şirketin gerekli ve yeterli uzmanlığa ve teknolojik alt yapıya sahip gerekçeleri ile muvazaa olgusunun tespit edildiğini, davacı vekili tarafından emsal olarak bildirilen davalı işçileri ile davacının aynı işi yapmadığı, davacının sendika üyesi olmadığı ve sendikal haklar eklenmeksizin toplu ... sözleşmesi hükümleri uyarınca ücret tespitinin yapılmasının isabetli olduğu; davacının işe başlama tarihi itibarıyla zamanaşımına uğrayan alacak bulunmadığı gerekçeleriyle taraf vekillerinin istinaf başvurularının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi uyarınca esastan reddine karar verilmiştir
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; davacı işçinin dava dışı ... Taşımacılık Şirketinin işçisi olarak hâlen çalışmakta olup Kurum kaydı bulunmadığını, dava konusu işin asıl ... olmayıp yardımcı ... olduğunu, bu nedenle hizmet alım sözleşmesinin muvazaalı olmadığını, davacı vekili tarafından davacıya emsal olarak bildirilen ve aldığı ücret yapılan hesaplamada dikkate alınan ... B. isimli işçinin yer altı pano ayak üretim işçisi olarak çalışmakta olduğunu, davacı işçiyle ve ... Taşımacılık Şirketi çalışanları ile emsal teşkil etmediğini, konu ile ilgili olarak ... Müessese Müdürlüğünün 11.01.2021 tarihli yazısının ... 2. ... Mahkemesinin 2019/659 Esas sayılı dosyasında mevcut olduğunu, davacı vekilinin, Kurum ile ... Taşımacılık Şirketi arasındaki ilişkinin asıl işveren-alt işveren ilişkisi olduğu ve bu ilişkinin de muvazaalı olduğu iddiasını kabul etmelerinin mümkün olmadığını, 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesine eklenen fıkra ile kamu ile özel sektör arasında ayrım yapıldığını, ... Taşımacılık Şirketi ile Kurum arasında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu (4734 sayılı Kanun) uyarınca yapılan yapım işi ihalesi sonucu sözleşme imzalandığını, yapım işi ihale sözleşmelerinin 4734 sayılı Kanun ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu'na göre yapıldığını ve sözleşme konusu ... bütün halinde devredildiğini, kaldı ki, yüklenici firmalar ile aralarında ne 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu ne de 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi kapsamında muvazaalı bir ilişki olduğunu beyan ederek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davalı ile dava dışı alt işverenler arasındaki asıl işveren alt işveren ilişkisinin muvazaalı olup olmadığı, bu tespitin sonucuna göre davacının davalı Kurumun işçisi sayılıp sayılmayacağı ve emsal işçi ücretinin belirlenmesi noktalarında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 4857 sayılı Kanun'un 2 nci maddesi, 6772 sayılı Devlet Ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan işçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 sayılı Kanunla 6212 sayılı Kanunun İkinci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun
'un 1 inci maddesi, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu hükümleri.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ... sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
26.10.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.