"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3348 E., 2022/3120 K.
DAVALILAR : 1. ... Rektörlüğü vekili
DAVA TARİHİ : 10.04.2019
KARAR : Davalı ... Rektörlüğü vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddi, İlk Derece Mahkemesi hükmü resen kaldırılarak davalı ... ... ve Spor Kulübü Derneği yönünden davanın usulden reddi, diğer davalı yönünden kısmen kabulü
İLK DERECE MAHKEMESİ : Kırşehir 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesi
SAYISI : 2020/77E., 2021/48K.
Taraflar arasında Kırşehir 1. Asliye Hukuk (...) Mahkemesinde görülen ve istinaf incelemesinden geçen alacak davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece Bölge Adliye Mahkemesi kararının usulden bozulmasına karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı ... Rektörlüğü (Üniversite) vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin davalı ... Spor Kulübü Derneği (Kulüp) ile imzalamış olduğu sözleşmeye göre 15.08.2018-30.....2019 tarihleri arasında sporcu olarak görev yaptığını, sözleşmenin takımın ligden çekilmesi nedeni ile haksız olarak feshedildiğini, takımın ligden çekilmesi ile müvekkilinin 22.01.2019 tarihinde aylık 7.000,00 TL ücret karşılığında Antalyaspor Sportif AŞ takımına transfer olduğunu, 15.08.2018 tarihi ile 22.01.2019 tarihi arasındaki ücret alacaklarını alamadığını iddia ederek ödenmeyen ücret alacaklarının, haksız fesih nedeni ile 6098 sayılı ... Borçlar Kanunu'nun (6098 sayılı Kanun) 438 inci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince 6 ücrete kadar ücretin takdiri ile davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Üniversite vekili cevap dilekçesinde; davada taraf sıfatlarının bulunmadığını, müvekkili Kurum ile ... Spor Kulübü Derneğinin farklı bir tüzel kişilik olduğunu, bu Dernekle müvekkili Kurumun hiçbir hukuki veya hiyerarşik bağının bulunmadığını savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ... Spor Kulübü Derneği; ... ... ve Spor Kulübünün 2016 yılında kurulduğunu, 2017-2018 sezonunda hem futbol branşında süper amatör lige, hem de hentbol takımı kurularak lige katılımın sağlandığını, hentbol takımının lige katılımı esnasında Rektörlükten izin alındığını, yürütülen bütün faaliyetlerin Üniversiteyi temsilen yapıldığını, Üniversitenin üç yıl boyunca elde edilen bütün başarıları sahiplendiğine ilişkin haberler ve reklamlar yapıldığını, kulübün olumsuzluktan doğan yükümlülükleri karşılayacak herhangi bir maddi geliri veya malvarlığının bulunmadığını, sezon başlangıcı itibarıyla sporcu ücretlerinin ödenmediğini, aksi durumda ise yapılmış olan ödemelerin mahsup edilmesi gerektiğini savunarak davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.04.2021 tarihli ve 2020/77 Esas, 2021/48 Karar sayılı kararıyla; davalı Üniversitenin davalı Kulüp ile yapılan sözleşme gereğince sporcu ücretinin ödenmesinden sorumlu olup olmadığı, taraflar arasında uyuşmazlık konusu olduğu, davalılar arasında organik bağ bulunup bulunmadığına yönelik inceleme ve araştırma yapıldığı, toplanan delillerden Dernek Yönetim Kurulu başkanı olarak görev yapan Doçent Dr. M. Erbay’ın ... Fen Edebiyat Fakültesi Öğretim Üyesi olduğu, Yardımcı Doç.Dr. K. Kaya, Yardımcı Doç. Dr. L. Var, Yardımcı Doç. Dr. B. B. Cihan’ın ise Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu öğretim üyeleri oldukları, takımın kuruluş aşamasında Rektörlükten izin alındığı, takımın yeme, içme ve barınma ihtiyaçlarının Üniversiteye ait birimlerden karşılandığı, sporcuların antremanlarını ve maçlarını Üniversiteye ait salonda yaptıkları, kullanılan araçların Üniversiteye ait araçlar olduğu, yine dava dilekçesi ekinde sunulan Üniversitenin internet sitesine ait paylaşımlarda da davalı Üniversitenin hentbol takımının müsabakalarına yer verildiği ve takımdan ‘hentbol takımımız’ diye bahsedildiğinin anlaşıldığı, dolayısıyla davalı Üniversitenin adını da barındıran ... ... ve Spor Kulübü Derneği ile davalı Üniversite arasında hukuki ve organik bağ bulunduğunun anlaşıldığından talep konusu ücret ödemesinden davalıların müteselsilen sorumlu olduğu, ayrıca davalı Derneğin mali hiçbir gücünün bulunmaması nedeniyle taleplerden de anlaşılacağı üzere sporcu ücretlerini dahi ödeyemediğinden bahisle ligden çekilmesinin dürüstlük kuralına aykırı olduğu, ayrıca yazılı fesih bildiriminde bulunması gerekmesine rağmen, yazılı fesih bildiriminin olmadığı, bu durumda Derneğin yapmış olduğu feshin haklı olmadığının kabulü gerektiği, bu kapsamda dosya bilirkişiye tevdi edildiği, bilirkişi tarafından düzenlenen raporda tazminat miktarı ile birlikte toplam ücret alacağının net 9.609,64 USD olduğu, ancak davacı tarafından daha önce davanın 9.087 USD olarak ıslah edildiği dolayısıyla sözleşmenin feshine kadar geçen toplam alacağın net 9.087 USD olduğu, bu ücretinin ödendiğinin davalı tarafından ispat edilemediği, yine 6098 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince 15.000,00 TL tazminat takdir edildiği gerekçesiyle davanın davalı Üniversite açısından kabulüne; diğer davalı Dernek bakımından ise dava devam ederken davalı Derneğin 27.04.2019 tarihinde feshedildiği ve taraf ehliyetinin son bulduğu, davacı vekilinin davalı Dernek bakımından ihya davası açmayacağını beyan ettiği gerekçesiyle davanın usulden reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Üniversite vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin 27.01.2022 tarihli ve 2021/2963 Esas, 2022/272 Karar sayılı kararıyla; Mahkemece kaldırma kararı doğrultusunda yeniden yapılan yargılama neticesinde dosya içerisinde düzenlenen hüküm kurmaya elverişli bilirkişi raporu dikkate alınarak ve ıslah dilekçesindeki miktarla sınırlı olarak bakiye süre ücreti ve 6098 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin üçüncü fıkrası gereğince 15.000,00 TL haksız fesih tazminatının hüküm altına alındığı, hesaplamada bir hatanın bulunmadığı, davalı Üniversite ile fesholan ... Spor Kulübü Derneği arasında organik bağ bulunduğu, husumet yöneltilmesinde bir aykırılığın bulunmadığı, davacıya ödeme yapıldığının ispatlanmadığı gerekçesiyle davalı ... Üniversitesinin istinaf başvurusunun esastan reddine, Mahkemece dava şartı arabuluculuk ücreti hüküm altına alınmadığından Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi uyarınca Hazine tarafından karşılanan 340,00 TL yargılama giderinin davalı Üniversiteden alınarak Hazineye gelir kaydedilmesine şeklindeki hükmün Mahkeme gerekçeli kararının hüküm fıkrasına (7) numaralı bent olarak eklenmesine karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Üniversite vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 25.05.2022 tarihli ve 2022/5269 Esas, 2022/6520 Karar sayılı ilâmı ile; Bölge Adliye Mahkemesince 6100 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) amir hükümlerine aykırı hüküm kurduğu gerekçesiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının sair temyiz nedenleri incelenmeksizin usulden bozulmasına karar verilmiştir.
B. Bölge Adliye Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davacı ile davalı (münfesih) ... ... ve Spor Kulübü Derneği arasında 15.08.2018-30.....2019 tarihleri arası yürürlük süreli sporcu sözleşmesi imzalandığı, aylık ücretin 1.500,00 ABD Doları olarak belirlendiği, sözleşmenin 6098 sayılı Kanun kapsamında belirli süreli hizmet sözleşmesi niteliğinde olduğu, sözleşmenin 14.01.2019 tarihinde haklı bir sebep bulunmadan Dernek tarafından feshedildiği, davacıya fiili çalışması karşılığında hak kazandığı ücretin ödendiğinin yeterli delille ispatlanamadığı, sözleşmede yazılı ücretin brüt değil net cinsinden kabul edilmesi gerektiği de nazara alınarak Mahkemece ödenmemiş ücret alacağının dosya içeriğine uygun şekilde tespit edildiği, sözleşmenin belirlenen süreden önce haklı bir sebep bulunmadan feshedilmesi sebebiyle davacının 6098 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin birinci fıkrası gereğince tanımlanan tazminata hak kazandığı, Mahkemece davacının başka bir işten elde ettiği gelirin de mahsup edilmek suretiyle tazminatın usul ve yöntemince belirlendiği, ayrıca 6098 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin üçüncü fıkrası gereği durum ve koşullar göz önünde tutularak hüküm sonucunda yazılı tutardaki tazminatın ödenmesine karar verilmesinde de bir isabetsizlik olmadığı, davalı Üniversite ile Dernek arasındaki hukuki ve organik bağ ile birlikte istihdam olguları dikkate alındığında davalı Üniversitenin dava konusu alacaklardan sorumlu olduğunun kabul edilmesinin de hukuka ve dosya içeriğine uygun olduğu, ayrıca Mahkemece Adalet Bakanlığı bütçesinden ödenen ve yargılama giderlerinden sayılan arabuluculuk ücretine ilişkin hüküm kurulmamasının ise kanuna aykırı olduğu gerekçesiyle, davalı ... vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine, 6100 sayılı Kanun'un 355 inci maddesi uyarınca kamu düzenine aykırılık yönünden re'sen yapılan inceleme neticesine göre aynı Kanun'un 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (2) inci alt bendi gereğince düzelterek yeniden esas hakkında hüküm kurulmak üzere, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulü ile davalı ... ... ve Spor Kulübü Derneği yönünden davanın usulden reddine, net 9.087 ABD Doları alacağın ve 6098 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca takdiren net 15.000 TL tazminatın davalı ... Üniversitesinden tahsiline karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Üniversite vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Gerekçe
1. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. Dairemizin 27.12.2022 tarihli, 2022/14570 Esas, 2022/17900 Karar sayılı kararının ilgili bölümü şu şekildedir:
"...
2. ... kavramı; temelinde dürüstlük, samimiyet kavramlarını barındıran ekonomik, sosyal ve kültürel bir kavramdır. Hukuk, uyuşmazlıkların çözümünü zaman zaman ... kavramında ve taraflar arasındaki kaynağını dürüstlük kuralından alan ... ilişkisinde bulmaktadır ( Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 19.12.2019 tarihli ve 2015/21-2372 Esas, 2019/1420 Karar sayılı ve ....10.2020 tarihli ve 2016/(21)10-1602 Esas, 2020/711 Karar sayılı kararları).
3. ... teorisi, her iki tarafın menfaatleri arasında denge kurmayı amaçlar ve kaynağını dürüstlük kuralından alır. Kendine özgü mahiyet arz eden ... sorumluluğu bir kişinin veya kuruluşun davranışlarıyla başkalarında yarattığı haklı beklentiler nedeniyle oluşan ... ilişkisinden kaynaklanır. Temeli Alman Borçlar Kanunu’nda yer alan, borçlar hukuku mevzuatımızda düzenlemesi bulunmamakla birlikte gerek ... hukukunda gerekse İsviçre hukukunda kendisine uygulama yeri bulan bu teori; bir kimsenin kendi yarattığı dış görünüşün meydana getirdiği sonuçlara kendisinin katlanmasının gerekliliği, aksi yönde bir düşüncenin iyiniyet kurallarına aykırılık teşkil edeceği kabulüne dayanır. Bu kapsamda yorum sırasında ... teorisinin uygulanması 4721 sayılı Kanun’un 2 nci maddesinde düzenlenen dürüstlük ilkesinin gereğidir. Kanunun getirdiği güvenin korunmasına ilişkin hükümler yanında, tarafların sözlü veya yazılı davranışları da bu ... ortamını sağlayabilir. Sağlanan güvenin, ... sorumluluğu kapsamında hukuken korunması gerekir (YHGK, 2015/21-2372 E., 2019/1420 K.; 2016/(21)10-1602 E., 2020/711 K.).
4. ... sorumluluğunda taraflar birbirlerinden bekledikleri güveni boşa çıkarmamalıdır. Bu itibarla ... teorisi hukuki ..., istikrar ve hakkaniyet düşüncesini esas alır. Hukukun bir amacı da kişilerin gerek birbirleriyle gerekse Devlet ile olan ilişkilerde ... ve sürekliliği sağlamaktır (YHGK, 2015/21-2372 E., 2019/1420 K.; 2016/(21)10-1602 E., 2020/711 K.).
5. Somut uyuşmazlıkta davacı tarafça, davalı ASKİ Genel Müdürlüğü ile ... ASKİ Spor Kulübü Derneği arasında organik bağ bulunduğu, Derneğin Yönetim Kurulu başkanı ve üyeleri ile çalışanlarının büyük çoğunluğunun ASKİ Genel Müdürlüğünün çeşitli birimlerinde ve ... Büyükşehir Belediyesinde görevli çalışanlar olduğu, Derneğin adı ile davalının adının aynı olduğunu ileri sürülerek ücret alacağından davalının sorumlu olduğu iddia edilmiştir. Davalı tarafça ise husumet itirazında bulunularak davanın reddi talep edilmiştir. İlk Derece Mahkemesince davalı ile Spor Kulübü Derneği arasında organik bağ bulunduğu gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiş; Bölge Adliye Mahkemesince ise aynı gerekçe ile davalının istinaf başvurusu esastan reddine karar verilmiştir.
6. İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi tarafından davalı ASKİ Genel Müdürlüğü ile ... ASKİ Spor Kulübü Derneği arasında organik bağ bulunduğu gerekçesiyle davalıya sorumluluk atfedilmesi hatalı ise de dosya kapsamından, ... sözleşmesinin kurulması sırasında davacı sporcunun alacaklarının davalı ASKİ Genel Müdürlüğü yetkililerince karşılanacağı hususunda söz ve davranışlarla davacı tarafta ... oluşturulduğu, bu itibarla ... teorisi uyarınca alacaklardan davalının sorumlu tutulması gerektiği anlaşılmıştır.
7. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiş; kararın, yukarıdaki paragraflarda yer alan ilave gerekçe ile onanmasına karar verilmiştir."
2. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı Üniversite vekilinin (3) ve (4) numaralı paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. İlk Derece Mahkemesi ve Bölge Adliye Mahkemesi tarafından davalılar arasında organik bağ bulunduğu gerekçesiyle davalıya sorumluluk atfedilmesi hatalı ise de dosya kapsamından, ... ilişkisi sırasında davacı tarafta davalı Üniversitenin sunduğu imkân ve internet paylaşımlarından, hak ve alacaklarının Üniversite tarafından karşılanacağına dair ... oluşturulduğu anlaşılmakla, ... teorisi kapsamında uyuşmazlık konusu alacaklardan davalının sorumlu tutulmasının sonuç itibarıyla doğru olduğu anlaşılmakla bu olgu bozma nedeni yapılmamıştır.
3. Bilindiği üzere, 492 sayılı Harçlar Kanunu, harcın alınmasını veya tamamlanmasını tarafların isteklerine bırakmayıp, anılan hususun (temyiz edenin sıfatına bakılmaksızın) mahkemece kendiliğinden gözetileceğini düzenlemiş ve emredici nitelikteki 32 nci maddesinde, yargı işlemlerinden alınacak harçlar ödenmedikçe müteakip işlemlerin yapılamayacağını öngörmüştür.
4. Somut uyuşmazlıkta; davacı davalılardan ... Spor Kulübü Derneği ile 15.08.2018-30.....2019 tarihleri arasını kapsar sporcu sözleşmesi imzaladığını, ancak maçlar devam ederken sezonun ortasında takımın ligden çekilmesi nedeniyle sözleşmesinin haksız olarak feshedildiği iddiasıyla eldeki dava ile ücret, mahrum kalınan kâr ile birlikte 6098 sayılı Kanun'un 438 inci maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında tazminat talep etmiş ise de bu tazminat talebinin harçlandırılmadığı görülmüştür. Bu durumda Mahkemece tazminat talebi için usulüne uygun açılmış dava bulunmadığından karar verilmesine yer olmadığı yönünde hüküm kurulması gerekirken yazılı şekilde hüküm altına alınması hatalıdır.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.