"İçtihat Metni"
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : ... Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/3294 E., 2022/2714 K.
DAVA TARİHİ : 27.....2022
KARAR : İstinaf başvurusunun esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : ... Anadolu 4. ... Mahkemesi
SAYISI : 2022/440 E., 2022/898 K.
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince yetkisizlik kararı verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlıkça olumlu tespit yazısının hukuka aykırı olarak tanzim edildiğini, davalı Sendikanın üye sayısının doğru tespit edilip edilmediğinin araştırılması gerektiğini, yine müvekkili Şirketin ... ilinde kurulu işyerinin hangi işkolunda faaliyet gösterdiğinin de tespit edilmesi gerektiğini, diğer taraftan üyeliklerin yetki tespiti yapıldığı tarihte doğru ve hukuka uygun bir şekilde gerçekleşip gerçekleşmediği tespit edilmeden karar verilemeyeceğini iddia ederek yetki tespiti belgesinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Bakanlık vekili cevap dilekçesinde; yetki tespit işleminin usul ve kanuna uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
2. Davalı Sendika vekili cevap dilekçesinde; davanın yetkisizlik nedeniyle reddi gerektiğini, dava dilekçesi ekinde herhangi bir somut delil sunulmadığını ve davalı Bakanlık işleminde maddi hata bulunmadığını, davanın zaman kazanmaya dönük ve sendika hakkının kullanılmasını engellemek amacıyla özellikle yetkisiz mahkemede kötüniyetle açılmış olduğundan davacı işverenin disiplin para cezası ile cezalandırılması gerektiğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile Bakanlığın yetki tespitine itiraz davasının Çalışma İl Müdürlüğünün bulunduğu yer mahkemesince görülmesi gerektiği, eldeki davada da buranın ... Çalışma ve İşkur İl Müdürlüğü olduğu ve yargı alanı olarak ... Adliyesi Yargı çevresi içinde bulunduğu anlaşılmakla, kamu düzeni ile ilgili yetkinin kendiliğinden dikkate alındığı gerekçesiyle Mahkemenin yetkisizliğine ve dosyanın talep hâlinde yetkili ... ... Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde; davanın idari makamın bulunduğu yerde açılması zorunluluğunun normlar hiyerarşisine aykırı olduğunu, gerek 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (6100 sayılı Kanun) gerekse 7036 sayılı ... Mahkemeleri Kanunu'nda davalının birden fazla olması hâlinde genel yetkili mahkemenin davalılardan birinin yerleşim yeri olduğunun öngörüldüğünü, davalılardan ... ... Sendikasının adresinin Üsküdar/... olması nedeniyle huzurdaki davada ... Anadolu Mahkemesinin yetkili mahkeme olduğunu, davanın genel yetkili mahkeme olan ... Anadolu ... Mahkemesinde açıldığını, bu doğrultuda Mahkemenin verdiği yetkisizlik kararının hatalı olduğunu, gerekçeli kararda 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu ... Sözleşmesi Kanunu’nun (6356 sayılı Kanun) somut olayla ilgili olmayan maddelerine atıfta bulunulup görevli makamın bulunduğu mahkemenin neden ... Nöbetçi ... Mahkemesi olduğu yönünde anlaşılır bir açıklama yapılmadığını, 6356 sayılı Kanun'un 43 üncü maddesinin, kendilerine tespit yazısı tebliğ edilen işçi, işveren sendikası ya da sendika üyesi olmayan işverenin yazının tebliğ itibarıyla hangi sürede mahkemeye itiraz edeceğine ilişkin olduğunu, ilgili maddeye gerekçeli kararda neden atıfta bulunulduğu ve bu maddenin gerekçeli kararda sıralanan 79 uncu ve 2 nci maddeleri ile ilişkisinin anlaşılamadığını ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile 6356 sayılı Kanun’un 2 nci maddesinde toplu ... sözleşmesi sürecine ilişkin gerekli ... ve işlemleri yürütmekle görevli makamın işyerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve ... Kurumu Müdürlüğü olduğunun düzenlendiği, buna göre görevli makamın ... Çalışma ve ... Kurumu Müdürlüğü olduğu ve Kurumun da yargı alanı olarak ... Adliyesi yargı çevresi içinde bulunduğu anlaşılmakla, İlk Derece Mahkemesinin ... Nöbetçi ... Mahkemesinin yetkili olduğuna dair karar ve gerekçesinin dosya kapsamı, usul ve kanuna uygun olduğu gerekçesiyle istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davanın görevli makamın bulunduğu yerde açılması zorunluluğunun, silahların eşitliliği ilkesine ve hakkaniyete aykırı olduğunu ve 6356 sayılı Kanun'un 79 uncu maddesinin Anayasa'ya açıkça aykırılık teşkil ettiğini ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 inci ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı ... Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu ... sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu ... sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 inci maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu ... sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu ... sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu ... sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı ... günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını alan işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ... günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı ... günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı ... günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6356 sayılı Kanun'un "Tanımlar" kenar başlıklı 2 nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde görevli makam şu şekilde belirlenmiştir:
"Görevli makam: İşyeri toplu ... sözleşmesi için işyerinin, işletme toplu ... sözleşmesi için işletme merkezinin bağlı bulunduğu Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğünü, aynı Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerleri için yapılacak grup toplu ... sözleşmelerinde bu işyerlerinin bağlı bulunduğu Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğünü, birden fazla Çalışma ve ... Kurumu İl Müdürlüğünün yetki alanına giren işyerlerini kapsayacak grup toplu ... sözleşmesi için ise Bakanlığı,"
6. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
08.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.