"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 27. Hukuk Dairesi
Taraflar arasındaki yetki tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Bakanlığın yetki tespiti kararında müvekkiline ait işyerinde 30 işçinin çalıştığını, 19 işçinin sendikaya üye olduğunun bildirildiğini, yetki tespitinin hatalı olduğunu, bir sendikanın toplu iş sözleşmesi müzakerelerini başlatabilmesi için gerekli çoğunluğa ulaşıp ulaşmadığının tespiti gerektiğini, Sendika tarafından Bakanlığa yapılan başvuru tarihinde tespite konu işyerinde çalışan işçilerin sayısı ile bu işçilerden sendikalı olanların dikkate alınması gerektiğini, RGN İletişim Hizmetleri AŞ'nin 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 4 üncü maddesine dayanılarak çıkarılan İşkolları Yönetmeliği'ne göre işyerinin 07 No.lu iletişim işkolunda bulunduğunu, ... Sendikasının 10 No.lu ticaret, büro, eğitim ve ... sanatlar işkolunda yer aldığını, aynı adreste faaliyette bulunan aynı amaç ve yönetim altında örgütlenmiş olan aynı grup ve işverenliğe bağlı CMC İletişim ve ... Merkezi Hizmetleri AŞ'nin işçilerinin dikkate alınmadığını, Sendikanın yetki tespiti başvurusu yaptığı tarihte, e-Devlet kapısı üzerinden üye olan işçilerin üyelik başvurularının davalı Sendika tarafından alınacak yönetim kurulu kararı ile kabul edilmesinin yasal zorunluluk olduğunu, başvuru tarihi itibarıyla geçerli üyeliklerin kontrol edilebilmesi için dosyaya yönetim kurulu kararlarının celbi gerektiğini, müvekkiline ait işyerindeki toplam işçi sayısının 30 olmadığını, sendika üye sayısının ise çok daha az olduğunu, başka sendikalara üye işçi olabileceğini, müvekkili işyerinde tespitin yapıldığı tarihten önceki dönemde işten çıkarılan ve işe alınan çok sayıda işçi olduğunu, bu işe giriş ve çıkışlarla ilgili yapılan bildirimlerin Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) kayıtlarına zamanında yansımaması sebebiyle sayıların tespitinde maddi hataya düşülmüş olması ihtimali bulunduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 03.02.2021 tarihli ve 272571 sayılı yetki tespitinin iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı vekili cevap dilekçesinde; bir işyerinin girdiği işkolunun işverenin SGK üzerinden yapmış olduğu tescil işlemleri doğrultusunda sistemlerine ulaştığını, işyerinin faaliyette bulunduğu işkolu konusunda ihtilaf bulunması üzerine ilgililerin işkolu tespit davası açabildiğini, bir işkolu tespit başvurusu bulunmadığını, sendika üyeliğinin elektronik ortamda gerçekleştiğini, üyeliğe ilişkin bilgilerin e-Devlet üzerinden sağlıklı bir şekilde sisteme ulaştığını, dava dilekçesinde bahsi geçen CMC İletişim ve ... Hizmetleri AŞ ile RNG İletişim Hizmetleri AŞ'nin farklı unvan, farklı vergi numarası ve farklı tüzel kişiliğe sahip iki Şirket olduğunu, bundan ötürü aynı yetki tespit işlemine dâhil etmenin kanuna uygun olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
2. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; işyerinin bulunduğu Çalışma ve İş Kurumu Müdürlüğünün Beyoğlu/İstanbul'da olup yetkili mahkemenin İstanbul ... Adliyesi olduğunu, esasa yönelik olarak davalı Şirketin 07 numaralı işkolunda bulunduğu yönündeki iddiasının fiili durum ve Yargıtay kararları ile uyuşmadığını, davacının CMC İletişim ve ... Merkezi Hizmetleri AŞ işçilerinin yetki sürecinde hesaba katılmadığını iddia ettiğini, aynı grup ve işverenliğe bağlı işyerlerinin her zaman bir işletme oluşturmadığını, müvekkili Sendikanın çoğunluk tespiti için Bakanlığa başvuru tarihinde 10 numaralı işkolunda kurulu işyerinde çalışan sayısının 30 ve müvekkil Sendikaya üye olan işçi sayısının 19 olup işletmede %57,8 üye oranı ile çoğunluğun sağlandığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Sendikanın yetki tespiti başvurusu yaptığı tarihte e-Devlet kapısı üzerinden üye olan işçilerin üyelik başvurularının, davalı Sendika tarafından alınacak Yönetim Kurulu Kararı ile kabul edilmiş olmasının yasal zorunluluk olup başvuru tarihi itibarıyla geçerli olan üyeliklerin kontrol edilebilmesi amacıyla davalı ... tarafından dosyaya üye işçilerin üyelik kabul tarihlerine ilişkin kararların sunulduğu, işyerinin Sendika ile aynı işkolunda yer aldığı, Bakanlık kararının bu açıdan da yerinde ve hukuka uygun olduğu, sendikanın yarıdan fazla çoğunluğu sağladığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili, dava dilekçesinde belirttiği sebeplerle kararın kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; eldeki davada dava dışı şirkette çalışan işçilerin davalıya ait işyerinde çalıştıklarının kabul edilemeyeceği, başvuru tarihinde davalı işyerinde çalışan işçi sayısı ve sendika üyesi işçi sayısı itibarıyla davalı Sendikanın gerekli çoğunluğu sağladığı gerekçesiyle başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili; dava ve istinaf dilekçelerinde belirttiği sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozularak ortadan kaldırılması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 41 ... ve devamı maddeleri kapsamında yetki tespitine itiraz istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” kenar başlıklı 53 üncü maddesinin birinci fıkrası şöyledir:
“İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler.”
2. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki” kenar başlıklı 41 ... maddesinin birinci fıkrası da şöyledir:
“Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birinin üyesi bulunması şartıyla işçi sendikası, toplu iş sözleşmesinin kapsamına girecek işyerinde başvuru tarihinde çalışan işçilerin yarıdan fazlasının, işletmede ise yüzde kırkının kendi üyesi bulunması hâlinde bu işyeri veya işletme için toplu iş sözleşmesi yapmaya yetkilidir.”
3. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki Tespiti İçin Başvuru” kenar başlıklı 42 nci maddesi ise şöyledir:
“(1) Toplu iş sözleşmesi yapmak isteyen işçi sendikası Bakanlığa başvurarak yetkili olduğunun tespitini ister. İşveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işveren de Bakanlığa başvurarak yetkili işçi sendikasının tespitini isteyebilir.
(2) Bakanlık, kayıtlarına göre başvuru tarihi itibarıyla bir işçi sendikasının yetkili olduğunu tespit ettiğinde, başvuruyu, işyeri veya işletmedeki işçi ve üye sayısını, o işkolunda kurulu işçi sendikaları ile taraf olacak işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene altı iş günü içinde bildirir.
(3) İşçi sendikasının yetki şartlarına sahip olmadığının ya da işyerinde yetki şartlarına sahip bir işçi sendikasının bulunmadığının tespiti hâlinde, bu bilgiler sadece başvuruyu yapan tarafa bildirilir.
(4) Sigortalılığın başlangıcı ile sona ermesine ilişkin bildirimlerden yasal süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna yapılmayanlar, yetkili işçi sendikasının tespitinde dikkate alınmaz.
(5) Yetki tespiti ile ilgili usul ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.”
4. 6356 sayılı Kanun'un “Yetki İtirazı” kenar başlıklı 43 üncü maddesi de şöyledir:
“(1) Kendilerine 42 nci madde uyarınca gönderilen tespit yazısını ... işçi veya işveren sendikaları veya sendika üyesi olmayan işveren; taraflardan birinin veya her ikisinin yetki şartlarına sahip olmadığı veya kendisinin bu şartları taşıdığı yolundaki itirazını, nedenlerini de göstererek yazının kendilerine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı iş günü içinde mahkemeye yapabilir.
(2) İtiraz dilekçesi görevli makama kayıt ettirildikten sonra mahkemeye verilir. Kurulu bulunduğu işkolunda çalışan işçilerin yüzde birinden daha az üyesi bulunan işçi sendikası, yetki itirazında bulunamaz.
(3) İtiraz dilekçesinde veya ekinde somut delillerin yer almaması hâlinde itiraz incelenmeksizin reddedilir. İşçi ve üye sayılarının tespitinde maddi hata ve süreye ilişkin itirazları mahkeme altı iş günü içinde duruşma yapmaksızın kesin olarak karara bağlar. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bunların dışındaki itirazlar için mahkeme, duruşma yaparak karar verir ve bu karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi bir ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/34 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay bir ay içinde kesin olarak karar verir.
(4) 42 nci maddenin üçüncü fıkrası uyarınca kendisine yetki şartlarına sahip olmadığı bildirilen işçi sendikası, altı iş günü içinde yetkili olup olmadığının tespiti için dava açabilir. Mahkeme açılan davayı o işkolunda çalışan işçilerin en az yüzde birini üye kaydeden işçi sendikaları ile işveren sendikası veya sendika üyesi olmayan işverene de bildirir. Mahkeme davayı iki ay içinde sonuçlandırır.
(5) İtiraz, karar kesinleşinceye kadar yetki işlemlerini durdurur.”
5. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 ... maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 ... maddesinde yer ... sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Somut uyuşmazlık hâkimlik mesleğinin gerektirdiği hukuki bilgiyle çözümlenmesi gereken nitelikte olduğundan 6100 sayılı Kanun’un 266 ncı maddesine aykırı olarak İlk Derece Mahkemesince bilirkişi raporu alınması hatalı ise de bu durum sonuca etkili görülmediğinden eleştiri ile yetinilmiştir.
3.İlk Derece Mahkemesi ile Bölge Adliye Mahkemesi karar başlığında davalı ... Sendikasının isminin devamına isabetsiz olarak "İktisadi İşletmesi" ibaresinin yazılması, mahâllinde düzeltilebilir maddi hata olarak kabul edilmiştir.
4. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekilince temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 ... maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.