"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2661 E., 2023/3406 K.
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi
İLK DERECE MAHKEMESİ : Ankara 43. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/388 E., 2022/273 K.
Taraflar arasındaki alacak davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın taraf vekillerince istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvuruların esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildi.
Davalı vekilince temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılması istenilmiş ise de 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin ikinci fıkrası gereğince duruşma isteğinin miktardan reddi ile incelemenin dosya üzerinden yapılmasına karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davalı Kurum bünyesindeki personele toplu iş sözleşmesi hükümlerine göre, kapsam dışı personele ise Yönetim Kurulu kararıyla yapılan zamlar yansıtılırken Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı (TANAP) Projesi Kamulaştırma Direktörlüğü personeline standart ve uygulanan skalanın altında zam yapılmasının eşitlik ilkesine aykırı olduğunu, davalı Kurumun ücret artış uygulamaları incelenerek ücret zam farkından dolayı artışların ödenmesi gerektiğini ileri sürerek ücret zam farkı, ödenmeyen iaşe bedeli, makam ve sorumluluk tazminatı, meslek tazminatı, akdi ikramiye, ilave tediye, kıdeme teşvik, saha tazminatı, sosyal yardım ve TANAP Projesi devir-rızai Alım primleri alacaklarının davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; müvekkilinin 233 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye tâbi kamu iktisadi teşebbüsü olduğunu, işyerinde toplu iş sözleşmesi kapsamında ve kapsam dışı olmak üzere iki statüde işçi istihdam edildiğini, kapsam dışı personelin özlük haklarının Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren BOTAŞ Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği'nde yer alan hükümlere göre düzenlendiğini davacının TANAP Projesi kapsamında işe alındığını kapsam dışı personel olarak değerlendirilemeyeceğini, ayrıca kapsam dışı personel için belirlenen ücret tavanlarının çok üzerinde ücret aldığını, hem bu şekilde çalışıp hem de kapsam dışı personelin hak ve alacaklarını talep edemeyeceğini savunarak davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; davacının davalı BOTAŞ bünyesinde TANAP Projesi Kamulaştırma Direktörlüğüne bağlı olarak istihdam edildiği, söz konusu direktörlüğün davalı Şirketin hiyerarşik yapısı içerisinde yer alan bir birim olduğu ve üçüncü bir istihdam şekli öngörülmediğinden davacının kapsam dışı personel statüsünde çalıştığı ancak davacıya yapılan ödemelerin toplamının belirlenen tavan ücretlerden yüksek olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davacı vekili; davacı ile birlikte çalışan TANAP Projesi Kamulaştırma Direktörlüğü personellerinin işe iade davalarına ait emsal dosyalarda sözleşmenin belirsiz süreli olduğunun kabul edildiğini, belirli süreli iş sözleşmesi ile çalışıldığına dair tespitlerin hukuka aykırı olduğunu, davacının belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalıştığı için BOTAŞ personelinden statü ve özlük hakları yönünden farkının kalmadığını TANAP Projesi Kamulaştırma Direktörlüğünün BOTAŞ bünyesinde olduğunu, müvekkilinin bordrolarında aleyhe değişiklik yapıldığını, davacının davalının personelinin haklarına sahip olamayacağı iddiasının yanında alacakların zaten ödendiğinin kabul edilmesinin çelişkili olduğunu belirterek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; davacının kapsam dışı personel olarak kabul edilemeyeceğini aksi yöndeki Mahkeme gerekçesinin hatalı olduğunu belirterek istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; hükümde yazılı gerekçe ile davanın reddine karar verilmesinin usul ve kanuna uygun olduğu belirtilerek taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü gerekçelerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın kabulüne karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
2. Davalı vekili; istinaf dilekçesinde ileri sürdüğü gerekçelerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının kapsam dışı personel statüsünde olup olmadığı ile talep edilen alacakların ispatına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi.
2. 07.06.2001 tarihli ve 24425 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren BOTAŞ Genel Müdürlüğü Kapsam Dışı Personel Yönetmeliği.
3. 27.05.2013 tarihli ve 2013/4882 sayılı Bakanlar Kurulu kararı.
4. 27.05.2013 tarihli ve 2013/4882 sayılı Kararnamenin Eki Karar.
5. 6772 sayılı Devlet ve Ona Bağlı Müesseselerde Çalışan İşçilere İlave Tediye Yapılması ve 6452 Sayılı Kanunla 6212 Sayılı Kanunun 2 nci Maddesinin Kaldırılması Hakkında Kanun (6772 sayılı Kanun) 1 vd. maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. Davalı BOTAŞ, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemine İlişkin Hükümetlerarası Anlaşmanın eki “Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve The Trans Anatolian Gas Pipeline Company B.V. Arasında Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemi Hakkında Ev Sahibi Hükümet Anlaşması”nın 16 ncı maddesi ile 23.06.2000 tarihli ve 4586 sayılı Petrolün Boru Hatları ile Transit Geçişine Dair Kanun'un 8 inci maddesine göre, 27.05.2013 tarihli ve 2013/4882 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile TANAP Boru Hattı Sistemi kapsamında “Arazi Hakları Kuruluşu” olarak atanmıştır.
3. 27.05.2013 tarihli ve 2013/4882 sayılı Kararnamenin Eki Karar'ın "Görevlendirme" başlıklı 1 inci maddesi "(1) Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi, Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Sistemi kapsamında 'Arazi Hakları Kuruluşu' olarak atanmış ve boru hattı güzergâhı ve diğer tesislere ilişkin olarak arazi ile ilgili yapılması gereken etüt, izin, kamulaştırma ve diğer işlemleri yürütmek üzere görevlendirilmiştir. Bu görevlendirme kapsamındaki işleri yürütmek üzere, ihtiyaç duyulması halinde Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi bünyesinde yeni birimler kurulabilir. Bu birimler, görevlendirme kapsamındaki faaliyetlerin tamamlanmasından sonra kapatılır.
(2)Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesine ilişkin finansmanın yatırımcılar tarafından karşılanacak olması nedeniyle; Türkiye Cumhuriyeti Hükümetinin milletlerarası anlaşmalardan kaynaklanan yükümlülüklerinin yerine getirilebilmesini teminen Arazi Hakları Kuruluşu tarafından, yerli ve/veya yabancı kişi ve/veya kuruluşlarla imzalanacak hizmet alım sözleşmeleri dâhil sözleşmeler ve ihtiyaca göre belirli süreli ve bireysel iş sözleşmeleriyle istihdam edilecek personel hakkında, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bağlı ortaklıklarının ilgili yıl genel yatırım ve finansman programına ilişkin Bakanlar Kurulu Kararı ile Kamu Kurum ve Kuruluşlarına İşçi Alınmasında Uygulanacak Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanmaz” şeklinde düzenlenmiş olup bu düzenleme ile arazi edinim faaliyetleri için ihtiyaç duyulması hâlinde oluşturulacak yeni birimin yapısı, amacı ve kapsamı ile bu amaçla istihdam edilecek personelin istihdam şekli ve sınırları belirlenmiştir.
4. TANAP kamulaştırma iş ve işlemleri ile ilgili kurulmuş olan Kamulaştırma Direktörlüğünün yapacağı bütün iş ve işlemler, üçüncü kişilerle kuracağı sözleşmelerin niteliği, yapılacak işin finansmanı gibi bütün hususlar 27.05.2013 tarihli ve 2013/4882 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile belirlenmiştir. Bu kapsamda, davacı ile kurulan iş sözleşmesinin niteliği de anılan Kanun ve Bakanlar Kurulu Kararı içeriğinde açıkça tanımlanmıştır. Diğer bir anlatımla davacı ve diğer TANAP Kamulaştırma Direktörlüğü çalışanlarının, BOTAŞ çalışanlarından farklı şekilde istihdam edileceği hususu Bakanlar Kurulu kararında belirtilmiştir.
5. Bu bağlamda TANAP kamulaştırma iş ve işlemleri ile ilgili kurulmuş olan Kamulaştırma Direktörlüğüne ait işyeri, BOTAŞ'ın işyerlerinden farklı bir işkolunda ayrı bir sicil numarası ile kurulmuş olup BOTAŞ bünyesinde yürürlükte bulunan işletme toplu iş sözleşmesi kapsamında değildir. İşletme toplu iş sözleşmesi kapsamında olmadığına göre; bu işyerinde çalışanların kapsam içi ya da kapsam dışı personel olarak nitelendirilmelerine imkân bulunmamaktadır. Nitekim bu Direktörlük kapsamında çalışan işçiler, kapsam içi personel statüsünde olmadıklarından sendika üyesi olmadıkları gibi dayanışma aidatı da ödememektedirler. Buna göre her ne kadar Dairemizin 26.04.2023 tarihli ve 2023/2513 Esas, 2023/6237 Karar sayılı kararında farklı sonuca varılmış ise de yukarıda belirtilen bilgi ve belgeler doğrultusunda yeniden yapılan değerlendirmede; BOTAŞ bünyesinde kurulan TANAP Kamulaştırma Direktörlüğünde projeye bağlı çalışan işçilerin, BOTAŞ personeli olmakla birlikte kapsam içi veya kapsam dışı olmadıkları, İlk Derece ve Bölge Adliye Mahkemelerinin aksi yöndeki gerekçelerinin isabetli olmadığı anlaşılmıştır.
6. Bununla birlikte BOTAŞ; 6772 sayılı Kanun kapsamında bir kamu kuruluşu olup BOTAŞ bünyesinde kurulan TANAP Kamulaştırma Direktörlüğünde istihdam edilen işçilerin de 6772 sayılı Kanun'da öngörülen şekilde ilave tediyeye hak kazandığının kabulü gerekmektedir. Bu kabul doğrultusunda yapılan incelemede; davacıya ilave tediye ödemelerinin 2018 yılının Haziran ayında yapılmaya başlandığı görülmüş olup 2018 yılı Haziran ayı öncesi için de davacının ilave tediyeye hak kazandığı kabul edilerek yeniden değerlendirme yapılması için hükmün bozulması gerekmiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harçlarının istek hâlinde ilgililere iadesine,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
03.07.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.