Logo

9. Hukuk Dairesi2024/6965 E. 2024/8717 K.

Yapay Zeka Özeti

Uyuşmazlık: Belediyeye ait ana hizmet binasında özel güvenlik hizmeti veren bir işyerinin hangi işkoluna dahil olduğuna ilişkin uyuşmazlık.

Gerekçe ve Sonuç: Belediye şirketine ait işyerinde yürütülen özel güvenlik faaliyetinin, belediyenin ana hizmet binasına yönelik olması ve tek bir işçi tarafından yerine getirilmesi nedeniyle asıl işe yardımcı iş niteliğinde olduğu ve belediye hizmetlerinin genel işler işkolunda yer alması gözetilerek, işyerinin genel işler işkolunda olduğu yönündeki Bölge Adliye Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmiştir.

Karar Metni

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ : İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesi

SAYISI : 2024/49 E., 2024/323 K.

KARAR : İstinaf başvurusunun kabulü ile davanın kabulü

İLK DERECE MAHKEMESİ : Turgutlu İş Mahkemesi

SAYISI : 2022/28 E., 2022/212 K.

Taraflar arasındaki işkolu tespitine itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesinin 18.06.2021 tarihli ve 2020/460 Esas, 2021/198 Karar sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, İzmir Bölge Adliye Mahkemesi 15. Hukuk Dairesinin 11.01.2022 tarihli ve 2021/2381 Esas, 2022/51 Karar sayılı kararı ile İlk Derece Mahkemesi kararının 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinin (6) ncı alt bendi uyarınca kaldırılmasına ve dosyanın Mahkemesine gönderilmesine karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesince, Bölge Adliye Mahkemesinin kaldırma kararı doğrultusunda yapılan yargılama sonucunda, davanın reddine karar verilmiştir.

Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılardan Bakanlık ve Güvenlik ve Savunma İşçileri Sendikası vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA

Davacı ...-İş Sendikası vekili dava dilekçesinde; müvekkilinin talebi üzerine, davalı ... Bakanlığının, 16.01.2020 tarihli ve 31010 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2020/7 Karar numaralı işkolu tespit kararının, davalı Şirketin 1184587.045 Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sicil numaralı işyerinde belediyeye ait ana hizmet binasının özel güvenlik faaliyetlerinin yürütüldüğü, bu nedenle yapılan bu işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığı yönündeki kısmının 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'na (6356 sayılı Kanun), 5393 sayılı Belediye Kanunu'na (5393 sayılı Kanun), İşkolları Yönetmeliği'ne ve Yargıtay içtihatlarına aykırı olduğunu, İşkolları Yönetmeliği'nde belediye hizmetlerinin tamamının 20 sıra numaralı genel işler işkolunda sayıldığını, belediye hizmeti niteliğinde olan işlerin, doğrudan belediyeler veya iştirakleri tarafından ya da bunların dışında üçüncü kişiler tarafından yapılması hâlinde de söz konusu işlerin belediye hizmeti olma niteliğinin değişmeyeceğini, bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de asıl işin girdiği işkolundan sayıldığını, Bakanlıkça yapılan tespitin mevzuata aykırı olduğunu iddia ederek davalı Bakanlığın 16.01.2020 tarihli ve 31010 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 2020/7 Karar numaralı işkolu tespit kararının 1184587.045 SGK sicil numaralı işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği'nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığı yönündeki kısmının iptaline, 1184587.045 SGK sicil numaralı işyerinde yapılan işlerin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkoluna yer aldığının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.

II. CEVAP

1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; dava konusu işyerinde yapılan işlerin Belediye ana hizmet binasında özel güvenlik hizmetlerini yerine getirmek üzere özel güvenlik sertifikalı güvenlik görevlisi tarafından yapılan işler olduğunu, bunun aksinin ispat edilmediğini, sunulan hizmetin belediye tarafından sunulması gereken hizmetlerden herhangi biri olmadığını, işyerinde yapılan faaliyetin Belediye binasının korunmasına ve güvenliğine yönelik olduğunu, bu sebeple genel işler işkolunda yer almasının mümkün olmadığını beyan ederek davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

2. Davalı ...-İş Sendikası vekili cevap dilekçesinde; 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun hükümleri değerlendirildiğinde, davaya konu işyerinde diğer davalı Bakanlık tarafından yapılan tespitin hukuka ve mevzuata uygun olduğu gerekçesi ile süresinde açılmayan ve esasen haklı olmayan davanın reddini istemiştir.

3. Davalı Türk Harb-İş Sendikası vekili cevap dilekçesinde; açılan davanın yerinde olmadığını beyan ederek davanın reddini istemiştir.

4. Diğer davalılar, davaya cevap dilekçesi vermemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; davalı Şirketin 22.12.2016 tarihinde Ticaret Sicili Gazetesi'nde ilan edilerek kurulduğu, Şirketin hisselerinin tamamının dava dışı Ahmetli Belediyesine ait olduğu, dava konusu işyerinde bir işçinin çalıştığı ve bu işçinin dava dışı Belediyenin ana binasında, genel çalışma saatleri içinde özel güvenlik görevlisi olarak istihdam edildiği, dava konusu işyerinde çalışan işçinin alt işveren bünyesinde çalışmaktayken 02.04.2018 tarihinden sonra davalı Şirket bünyesinde çalıştığı, dava konusu işyerinde yürütülen işin bağımsız bir güvenlik hizmeti kapsamında olduğu ve İşkolları Yönetmeliği’nin 19 sıra numaralı savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF

A. İstinaf Yoluna Başvuranlar

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri

Davacı vekili; tespite konu işyerinde yapılan işin İşkolları Yönetmeliği’nin 20 sıra numaralı genel işler işkolunda yer aldığını, davanın reddinin hatalı olduğunu beyanla istinaf yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe ve Sonuç

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; tespit konusu işyerinin ait olduğu işveren Şirketin tek pay sahibinin dava dışı Belediye olduğu ve buna göre Şirketin 5393 sayılı Kanun'un 70 inci maddesi kapsamında belediye şirketi olduğu, belediyelerin görev ve yetkileri kapsamında yer alan faaliyetlerin yürütülmesi durumunda gerek doğrudan belediyeye ait işyerleri gerekse belediye şirketlerine ait işyerlerinin genel işler işkolunda yer aldığının kabulü gerektiği, dosya kapsamında mevcut deliller ve iş müfettişi raporundaki tespitlere göre, dava konusu işyerinde sadece bir işçinin güvenlik görevlisi olarak çalıştığı, bu işçinin yalnızca dava dışı Belediyenin ana hizmet binasında ihtiyaç duyulan güvenlik hizmetini yerine getirdiği, başkaca bir işyerine hizmet verilmediği, tespitlere göre dava konusu işyerinde yürütülen faaliyetin niteliği itibarıyla asıl işe yardımcı iş olarak değerlendirilmesi gerektiği, asıl işe yardımcı iş niteliğinde faaliyet yürütülen dava konusu işyerinin de asıl işin dâhil olduğu işkolu olan genel işler işkolunda yer aldığı, bu sebeple İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmesinin isabetli olmadığı gerekçe gösterilerek davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

V. TEMYİZ

A. Temyiz Yoluna Başvuranlar

Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Bakanlık ve davalı ...- İş Sendikası vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri

1. Davalı Bakanlık vekili; bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işlerin de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılacağı kuralının bir işyeri sınırları ve organizasyonu içerisinde yürütülen işler için önem taşıdığını, birbirinden ayrı işyerlerinde farklı işkoluna giren işler için bu kuralın geçerli olmadığını, iş müfettişleri tarafından dava konusu yapılan 1184587.045 sicil numaralı işyerinde istihdam edilen işçilerin, 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'ye eklenen geçici 24 üncü maddedeki yükümlülükler çerçevesinde 02.04.2018 tarihinden itibaren davalı ... Şirketi bünyesinde çalışmaya başladıklarının saptandığını, işyerinde Belediye ana hizmet binasında özel güvenlik hizmetinin yerine getirildiğini, özel güvenlik hizmetinin 5393 sayılı Kanun'un 14 ve 15 inci maddeleri kapsamında belediyenin sunduğu bir hizmet olmadığını belirterek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

2. Davalı ...-İş Sendikası vekili; özel güvenlik faaliyetinin asıl iş olduğunu bu nedenle dava konusu işyerinin savunma ve güvenlik işkolunda yer aldığını, İşkolları Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik kapsamında yapılan düzenlemeye göre dava konusu işyerinin genel işler işkolunda yer aldığının kabul edilemeyeceğini beyanla Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuştur.

C. Gerekçe

1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme

Uyuşmazlık, 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü ve 5 inci maddeleri kapsamında işkolu tespitine itiraz istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk

1. 6356 sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının ilgili kısmı şöyledir:

“ (1) ... Sendikalar kuruldukları işkolunda faaliyette bulunur.

...”

2. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolları” kenar başlıklı 4 üncü maddesi de şöyledir:

“(1) İşkolları bu Kanuna ekli (1) sayılı cetvelde gösterilmiştir.

(2) Bir işyerinde yürütülen asıl işe yardımcı işler de, asıl işin girdiği işkolundan sayılır.

(3) Bir işkoluna giren işler, işçi ve işveren konfederasyonlarının görüşü alınarak ve uluslararası normlar göz önünde bulundurularak Bakanlıkça çıkarılacak bir yönetmelikle belirlenir.”

3. 6356 sayılı Kanun'un 4 üncü maddesinin gerekçesinin ilgili kısmı şöyledir:

“Bir işyerinin girdiği işkolu bu işyerinde yürütülen asıl işe göre belirlenir. İşyerindeki yardımcı işler de asıl işin dâhil olduğu işkolundan sayılır. Bir işyerinde yürütülen yardımcı işin alt işveren tarafından üstlenilmesi halinde, bu iş artık asıl işveren yönünden yardımcı iş olarak kabul edilemez. Bu işler alt işveren bakımından asıl iş kabul edilir ve işkolu buna göre belirlenir.”

4. 6356 sayılı Kanun’un “İşkolunun tespiti” kenar başlıklı 5 inci maddesi ise şöyledir:

“(1) Bir işyerinin girdiği işkolunun tespiti Bakanlıkça yapılır. Bakanlık, tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, kararın yayımından itibaren on beş gün içinde dava açabilir. Mahkeme iki ay içinde kararını verir. (Ek cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Karar hakkında istinaf yoluna başvurulması hâlinde bölge adliye mahkemesi iki ay içinde kararını verir. (Değişik cümle: 12/10/2017-7036/29 md.) Bu karara karşı temyiz yoluna başvurulması hâlinde Yargıtay, uyuşmazlığı iki ay içinde kesin olarak karara bağlar.

(2) Yeni bir toplu iş sözleşmesi için yetki süreci başlamış ise işkolu değişikliği tespiti bir sonraki dönem için geçerli olur. İşkolu tespit talebi ve buna ilişkin açılan davalar, yetki işlemlerinde ve yetki tespit davalarında bekletici neden sayılmaz.

(3) İşkolu değişikliği yürürlükteki toplu iş sözleşmesini etkilemez.”

5. 19.12.2012 tarihli ve 28502 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren İşkolları Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının tespit tarihinde yürürlükte bulunan metni şöyledir:

“(1) Bir işyerinin hangi işkoluna girdiği konusunda anlaşmazlık çıkması halinde, ilgililerin başvurusu üzerine, işkolu, o işyerinde yürütülen işin niteliğine göre Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenir. Bakanlık tespit ile ilgili kararını Resmî Gazete’de yayımlar. Bu tespite karşı ilgililer, Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanununun 5 inci maddesine göre kararın yayımından itibaren onbeş gün içinde dava açabilir.”

6. 6100 sayılı Kanun'un 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.

3. Değerlendirme

1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar ... ve ... vekillerinin temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR

Açıklanan sebeple;

Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Davalı ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

20.05.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.