"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Gaziantep Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
Bölge Adliye Mahkemesi kararı taraf vekillerince temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; müvekkili Sendika ile davalı ... arasında 01.03.2021-28.02.2023 yürürlük süreli toplu iş sözleşmesinin imzalandığını, müvekkili Sendikaya üye olan işçilerin isim listeleri, üyelik ve dayanışma aidatı kesinti yazılarının davalı işverene bildirildiğini, işyerinde yürürlükte olan toplu iş sözleşmesi ile aidatların ödeme zamanının düzenlendiğini, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu'nun (6356 sayılı Kanun) 18. maddesi ve yürürlükte olan toplu iş sözleşmesinde yer alan düzenlemeler gereğince, davalı işveren tarafından toplu iş sözleşmelerinden yararlanan işçilerin ücretlerinden kesilen üyelik ve dayanışma aidatlarının müvekkili Sendikaya ödenmediğini belirterek fazlaya ilişkin her türlü talepleri saklı kalmak kaydıyla şimdilik 1.000.000,00 TL alacağının temerrüt tarihlerinden itibaren bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faizi ile davalıdan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde; davanın hak düşürücü süre ve zamanaşımı sürelerine tâbi olması nedeni ile zamanaşımı def'inde bulunduklarını, davayı kabul anlamına gelmemekle birlikte davacının talep etmiş olduğu bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek işletme kredi faizi gibi aşırı bir faiz oranını kabul etmenin mümkün olmadığını beyanla davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; İlk Derece Mahkemesi kararı faiz yönünden kaldırılarak kurulan yeni hükümle davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Sebepleri
1. Davacı vekili temyiz dilekçesinde; Bölge Adliye Mahkemesince yeni kurulan hükümle belirlenen temerrüt tarihlerinin hatalı olduğunu ileri sürmüştür.
2. Davalı vekili temyiz dilekçesinde;
a. Davacı tarafından kendisine temerrüt ihtarı gönderilmediğinden faize hükmedilmesinin ve hükmedilen faiz türünün hatalı olduğunu,
b. Davanın belirsiz alacak davası olarak açılamayacağını,
c. Alacağın zamanaşımına uğradığını ileri sürmüştür.
B. Değerlendirme ve Gerekçe
Uyuşmazlık, sendika aidat alacaklarının tahsili ile faize ilişkindir.
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalı vekilinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki paragrafların kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2. 6356 sayılı Kanun'un 18/2 hükmüne göre “Üyelik ve dayanışma aidatları, yetkili işçi sendikasının işverene yazılı başvurusu üzerine, işçinin ücretinden kesilmek suretiyle ilgili sendikaya ödenir.” Aynı maddenin 3. fıkrasına göre de “Yukarıdaki hükümlere göre ödenmesi gereken aidatı kesmeyen veya kesmesine rağmen bir ay içinde ilgili işçi sendikasına ödemeyen işveren, bildirim şartı aranmaksızın aidat miktarını bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödemekle yükümlüdür.”
Hukukumuzda, sendika aidat alacaklarının tahsili yöntemi bakımından kaynakta kesinti olarak ifade edilebilecek check off sistemi benimsenmiştir. Buna göre, üyelik ve dayanışma aidatları işveren tarafından işçi ücretlerinden kesilerek belirli bir süre içinde sendikaya devredilmektedir.
Belirtilen yasal düzenlemeye göre de bir işyerinde veya işletmede toplu iş sözleşmesi yapmak için yetki belgesi alan işçi sendikasının, yetki belgesine konu işyeri veya işletmede çalışan üyesi işçilerin listesini ve sendika tüzüğüne göre üyelerin sendikaya ödemeyi kabul ettikleri üyelik aidatını işverene bildirmesi ve bu listeye göre üyelik aidatının kesilmesini ve sendikaya ödenmesini istemesi gerekir. Aksi hâlde işverenin yükümlülüğünden söz edilemez.
09.07.2013 tarihinde yürürlüğe giren Sendika Üyeliğinin Kazanılması ve Sona Ermesi ile Üyelik Aidatının Tahsili Hakkında Yönetmelik'in 9. maddesine göre de;
“(1) Üyelik ve dayanışma aidatları, yetkili işçi sendikasının işverene yazılı başvurusu üzerine, işçinin ücretinden kesilerek ilgili sendikaya ödenir. Genel kurul kararı ile aidatlarda değişiklik yapıldığı takdirde, en geç bir ay içinde sendika tarafından aidat miktarı işverene bildirilir.
(2) İşyerinde uygulanan toplu iş sözleşmesinin tarafı olan işçi sendikası veya toplu iş sözleşmesi yapılmamışsa ya da sona ermişse yetki belgesi alan işçi sendikası, aidatların işçilerin ücretlerinden kesilmesi için işverene yazılı talepte bulunur.
(3) İşveren aidatları kesmeye, kestiği aidatın türünü belirterek tutarı ile kesinti listesini sendikaya göndermekle yükümlüdür.
(4) Yukarıdaki hükümlere göre ödenmesi gereken aidatı kesmeyen veya kesmesine rağmen bir ay içinde ilgili işçi sendikasına ödemeyen işveren, bildirim şartı aranmaksızın aidat miktarını bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek faiziyle birlikte ödemekle yükümlüdür.”
6356 sayılı Kanun'un yürürlüğe girmesi ile birlikte kanunda yer alan açık düzenleme gereğince aidatın işçi ücretinden kesilmesinden itibaren bir aylık sürenin bitimi tarihinde işveren temerrüde düşecektir. Bunun için ayrıca bildirime gerek bulunmamaktadır.
Bununla birlikte öncelikle toplu iş sözleşmesinde yer alan düzenlemelere bakılması gerekmektedir. Toplu iş sözleşmesinde belirli bir vade öngörülmüş ise işveren toplu iş sözleşmesinde öngörülen vade tarihinde temerrüde düşecektir. Toplu iş sözleşmesinde belirli bir vade öngörülmemesi durumunda, kanunda öngörülen tarih itibarıyla temerrüt olgusu gerçekleşmiş sayılacaktır.
Aidat alacakları her ay itibarıyla tahakkuk eden ve ödenmesi gereken dönemsel edim niteliğinde olduğundan her ay itibarıyla tahakkuk eden aidat alacağı miktarına her ay itibarıyla belirlenecek tarihlerden itibaren faiz işletilmesine karar verilmelidir. Bu anlamda hüküm fıkrasında her ayın aidat bedeli tutarı ve bu tutara hangi tarihten itibaren faiz işletileceği açık şekilde belirtilmelidir.
Somut uyuşmazlıkta taraflar arasında bağıtlanan toplu iş sözleşmelerinde yer alan aidat bedelinin ödenmesine ilişkin düzenlemelerde, üyelik aidatlarının ödenmesi gereken belirli bir vade öngörülmüştür.
Bu itibarla Mahkemece, hüküm altına alınan aidat alacaklarına, toplu iş sözleşmelerinde yer alan düzenlemeler doğrultusunda her aya ilişkin tutarlara her ay belirlenecek tarihler itibarıyla faiz işletilmesine karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar verilmiş olması bozmayı gerektirir.
Ne var ki bu hatanın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370/2 hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Davalı tarafın tüm, davacı tarafın diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Davacı tarafın Bölge Adliye Mahkemesi kararına yönelik temyiz itirazının kabulü ile Bölge Adliye Mahkemesi kararının, hüküm fıkrasının (3) numaralı bendinin (a) alt bendinin hükümden tamamen çıkartılarak yerine;
2021 Nisan44.300,76 TL. 26.06.2021
2021 Mayıs 47.322,47 TL. 26.07.2021
2021 Haziran 47.321,47 TL. 26.08.2021
2021 Temmuz 47.197,47 TL. 26.09.2021
2021 Ağustos 47.321,47 TL. 26.10.2021
2021 Eylül 46.949,47 TL. 26.11.2021
2021 Ekim 47.197,47 TL. 26.12.2021
2021 Kasım 47.321,47 TL. 26.01.2022
2021 Aralık 47.321,47 TL. 26.02.2022
2022 Ocak 65.487,10 TL. 26.03.2022
2022 Şubat 65.487,10 TL. 26.04.2022
2022 Mart 76.943,32 TL. 26.05.2022
2022 Nisan 91.696,72 TL. 26.06.2022
2022 Mayıs 91.000,72 TL. 26.07.2022
2022 Haziran 91.000,72 TL. 26.08.2022
2022 Temmuz 90.072,72 TL. 26.09.2022
2022 Ağustos 90.072,72 TL. 26.10.2022
2022 Eylül 89.840,72 TL. 26.11.2022
2022 Ekim 89.840,72 TL. 26.12.2022
2022 Kasım 100.361,12 TL. 26.01.2023
2022 Aralık 100.768,67 TL. 26.02.2023
2023 Ocak 145.116,00 TL. 26.03.2023
2023 Şubat 144.782,40 TL. 26.04.2023
Toplam 1.754.724,27 TL alacağın yukarıda belirtilen temerrüt tarihlerinden itibaren bankalarca işletme kredilerine uygulanan en yüksek işletme kredi faizi ile birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine," ibaresinin yazılması suretiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalıya yükletilmesine,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde davacı tarafa iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
20.02.2025 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.