"İçtihat Metni"
MAHKEMESİ : Yargıtay 12. Hukuk Dairesi (İlk Derece Mahkemesi Sıfatıyla)
SAYISI : 2023/5 E., 2024/10 K.
1. Taraflar arasındaki tazminat davasından dolayı Yargıtay 12. Hukuk Dairesince ilk derece mahkemesi sıfatıyla yapılan yargılama sonunda davanın reddine karar verilmiştir.
2. Karar davacı iflas idaresi vekili tarafından temyiz edilmiştir.
3. Hukuk Genel Kurulunca dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği düşünüldü:
I. YARGILAMA SÜRECİ
Davacı İstemi
4. Davacı şirket iflas idaresi adına iflas idare memuru tarafından açılan dava dilekçesinde; ... A.Ş. tarafından usulsüz olarak yapılan ve icra dairesince usulsüz tebligatla kesinleştirilen ipoteğin paraya çevrilmesi yoluyla takipte bankanın, açtığı kayıt kabul davasının kesinleşmesini beklemeden müflis şirkete ait taşınmazların satışını istediğini, icra müdürlüğünce İstanbul ve Kocaeli’de bulunan taşınmazların satışı için talimat yazıldığını, Kocaeli 1. İcra Müdürlüğünün 2016/206 Esas sayılı dosyası üzerinden yapılan ihale baştan sona usulsüzlüklerle dolu olduğu gibi taşınmazın katma değer vergisinden muaf olmasına rağmen %18 KDV ilavesi ile satışa çıkarıldığını ve satıldığını, ihalenin feshi için Kocaeli 1. İcra Hukuk Mahkemesinde 2014/651 Esas numarası ile açılan davada mahkemece sadece KDV konusunda bilirkişi raporu alındığını ve ihalenin feshine karar verildiğini ancak ihale alıcısının istinaf başvurusu üzerine İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 21. Hukuk Dairesinin 2018/2273 Esas 2019/223 Karar sayılı kararı ile ilk derece mahkemesi dosyasına sunulan özelge ve uzman görüşü esas alınarak taşınmaz satışının KDV’den muaf olmadığı gerekçesiyle ilk derece mahkemesi kararı kaldırılıp davanın reddine karar verildiğini, kararın 12. Hukuk Dairesince onandığını, hâlbuki başka bir taşınmaz için İstanbul Anadolu 5. İcra Hukuk Mahkemesinde 2016/771 Esas sayılı dosyada taşınmaz satışının KDV’den muaf olduğu gerekçesiyle ihalenin feshine hükmedildiğini, kararın istinaf ve temyiz yollarından geçerek kesinleştiğini, aynı mahiyetteki iki davada farklı kararlar verildiği gibi yaptıkları araştırmada hükme esas alınan özelge ve uzman görüşünün kanun hükümlerine aykırı ve usulsüz olarak hazırlandığını tespit ettiklerini, yargılamanın iadesinin talep edildiğini, Kocaeli 1. İcra Hukuk Mahkemesinin 2020/426 Esas sayılı dosyasında gösterdikleri deliller incelenmeden ve ilgili dosya celbedilmeden talebin reddedildiğini, istinaf başvurusunun da aynı şekilde Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince yerinde bulunmadığını, yine aynı Mahkemece müflis şirket temsilci tarafından açılan 2021/186 Esas sayılı davada da hiçbir delil toplanmadan davanın reddedildiğini, diğer takip borçlusu ... tarafından açılan 2021/203 Esas sayılı yargılamanın iadesi davasında verilen red kararının ise Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi 8. Hukuk Dairesince incelenmeyip dosyanın İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine gönderildiğini, taşınmazın değerinin 40.000.000,00 TL olmasına rağmen 3.361.000,00 TL’ye satıldığını, müflis şirket masasının zarara uğradığını ileri sürerek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 1.000.000,00 TL maddi ve 3.000.000,00 TL manevi tazminatın avans faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep etmiştir.
Davalı Cevabı
5. Davalı ... Hazinesi vekili cevap dilekçesinde; zamanaşımı süresinin geçtiğini, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 46. maddesindeki sorumluluk koşullarının oluşmadığını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Özel Daire Kararı
6. Yargıtay 12. Hukuk Dairesinin 04.06.2024 tarihli ve 2023/5 Esas, 2024/10 Karar sayılı kararı ile; "...İncelenen tüm dosya kapsamına göre;
Somut olayda, tüm deliller değerlendirilerek, soyut kanun hükümlerinin somut olaya uygulanması sonucu, hak ve nesafet kuralları gözetilerek vicdani kanaat doğrultusunda karar verildiği görülmüştür.
Hâkimin bağımsızlığı ve tarafsızlığı ile bunların gerçekleştirilmesine yönelik teminatlar hâkimlerin keyfî davranabilecekleri, istedikleri şekilde karar verebilecekleri ve bu kararlardan da sorumlu olmayacakları anlamına gelmemekle birlikte, somut olayda, HMK’nun 46. maddesinde sayılan sebeplerin mevcut olmadığı sonuç ve vicdani kanaatına varıldığından, işbu davanın reddine ve ...nun 49. maddesi hükmü uyarınca davacının 1000-TL disiplin para cezası ile cezalandırılmasına karar vermek gerekmiştir.
HÜKÜM: Yukarıda açıklanan nedenlere, kararın dayandığı yasal ve hukuksal gerekçeye, dosyadaki kanıtlara ve heyetin takdirine göre;
1-HMK'nun 46.maddesi uyarınca açılan davanın REDDİNE,
2-HMK’nun 49.maddesi uyarınca davacının takdiren 1.000-TL disiplin para cezası ile cezalandırılmasına,
3-492 Sayılı Harçlar Kanunu gereğince; alınması gereken 891,50 TL maktu karar ve ilam harcının peşin alınan 68.310,00TL harçtan mahsubu ile fazla alınan 67.418,50TL harcın karar kesinleştiğinde, isteği halinde davacıya İADESİNE,
4-Davacı tarafça yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,..." karar verilmiştir.
Kararın Temyizi
7. Özel Daire kararı süresi içinde davacı şirket iflas idaresi vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Hukuk Genel Kurulunun Geri Çevirme Kararı
8. Hukuk Genel Kurulunun 04.12.2024 tarihli ve 2024/12-697 Esas, 2024/631 Karar sayılı kararı ile; "...6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (HMK) 74 üncü maddesinde açıkça yetki verilmemiş ise vekilin hâkimlerin fiilleri sebebiyle Devlet aleyhine tazminat davası açamayacağı düzenlenmiştir. Bu düzenleme karşısında eldeki davanın vekil aracılığı ile açılıp açılmayacağı Hukuk Genel Kurulunda yapılan görüşmeler sırasında tartışılmıştır.
Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 46 ve devamı maddelerinde hâkimin hukuki sorumluluğu düzenlenmiş, söz konusu davaların ancak Devlet aleyhine açılabileceği, anılan Kanun’un 74 üncü maddesinde ise açıkça yetki verilmemesi hâlinde vekilin hâkimlerin fiilleri sebebiyle Devlet aleyhine tazminat davası açamayacağı kabul edilmiştir.
Dava şartlarından birisinin eksik olması hâlinde nasıl hareket edileceği de HMK’nın 115 inci maddesinde düzenlenmiştir. Uyuşmazlık konusu olan dava şartı eksikliği tamamlanabilir bir eksiklik olduğuna göre HMK’nın 115/2 nci maddesi uyarınca davacı müflis ... İnşaat Tur. ve Tic. A.Ş. İflas İdaresi'ne HMK’nın 74 üncü maddesine uygun vekâletname ibraz etmesi için kesin süre verilmesi, verilen kesin süre beklenildikten sonra Yargıtay Hukuk Genel Kuruluna gönderilmek üzere dosyanın mahalline geri çevrilmesi gerekmiştir...." gerekçesiyle belirtilen işlemlerin yerine getirilmesi için dosyanın Özel Daireye geri çevrilmesine karar verilmiştir.
9. Özel Dairece geri çevirme kararında belirtilen işlemler tamamlandıktan sonra dosya tekrar Hukuk Genel Kuruluna gönderilmiştir.
II. ÖN SORUN
10. Hukuk Genel Kurulundaki görüşmeler sırasında öncelikle geri çevirme kararı üzerine özel yetki içeren vekâletnameyi içeren vekâletnamenin sunulması için davacı şirket iflas idaresi vekiline gönderilen ve bir haftalık kesin süre verildiği ihtaratını içeren muhtıraya rağmen vekâletname ibraz edilmemesi nedeniyle 6100 sayılı Kanun'un 77. maddesine göre işlem yapılmak üzere dosyanın Özel Daireye geri çevrilmesinin gerekip gerekmediği ön sorun olarak tartışılıp değerlendirilmiştir.
11. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 46 ve devamı maddelerinde hâkimin hukuki sorumluluğu düzenlenmiş, söz konusu davaların ancak Devlet aleyhine açılabileceği, anılan Kanun’un 74. maddesinde ise açıkça yetki verilmemesi hâlinde vekilin hâkimlerin fiilleri sebebiyle Devlet aleyhine tazminat davası açamayacağı kabul edilmiştir.
12. Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 77. maddesinde ise vekâletsiz dava açılması ve işlem yapılması düzenlenmiş olup maddeye göre;
" (1) Vekâletnamesinin aslını veya onaylı örneğini vermeyen avukat, dava açamaz ve yargılamayla ilgili hiçbir işlem yapamaz. Şu kadar ki, gecikmesinde zarar doğabilecek hâllerde mahkeme, vereceği kesin süre içinde vekâletnamesini getirmek koşuluyla avukatın dava açmasına veya usul işlemlerini yapmasına izin verebilir. Bu süre içinde vekâletname verilmez veya asıl taraf yapılan işlemleri kabul ettiğini dilekçeyle mahkemeye bildirmez ise dava açılmamış veya gerçekleştirilen işlemler yapılmamış sayılır.
(2) Vekâletnamesiz işlem yapmasına izin verilen ancak haklı bir sebep olmaksızın süresi içinde vekâletname ibraz etmeyen avukat, celse harcı ile diğer yargılama giderleri ve karşı tarafın uğradığı zararları ödemeye mahkûm edilir. Bunu kötüniyetle yapan avukat aleyhine, ceza ve disiplin soruşturması açılmasını sağlamak üzere, Cumhuriyet başsavcılığına ve vekilin bağlı olduğu baro başkanlığına durum yazıyla bildirilir.
(3) Bir tarafın avukat tutmak istemesi sebebiyle, yargılama hiçbir şekilde başka bir güne bırakılamaz.
(4) Avukatın istifa etmesi, azledilmesi veya dosyayı incelememiş olması sebebiyle yargılama başka bir güne bırakılamaz. Ancak, dosyanın incelenmemiş olması geçerli bir özre dayanıyorsa, hâkim bir defaya mahsus olmak üzere, kısa bir süre verebilir. Verilen süre sonunda, dosya incelenmemiş olsa bile davaya devam olunur." hükmüne yer verilmiştir.
13. Somut olayda Hukuk Genel Kurulunun 04.12.2024 tarihli ve 2024/12-697 Esas, 2024/631 Karar sayılı kararı ile 6100 sayılı Kanun'un 46 vd. maddelerinde düzenlenen hâkimin hukuki sorumluluğu nedeniyle açılacak tazminat davalarında vekilin ancak aynı Kanun'un 74. maddesi gereğince açıkça yetki verilmesi hâlinde dava açabileceğinin düzenlendiği, 115. madde uyarınca vekâletname eksikliğinin tamamlanabilir dava şartı olduğu, bu nedenle 115. maddenin 2. fıkrasına göre davacı müflis... İnşaat Tur. ve Tic. A.Ş. iflas idaresine 74. maddeye uygun vekâletname ibraz etmesi için kesin süre verilmesi, verilen kesin süre beklenildikten sonra Hukuk Genel Kuruluna gönderilmek üzere dosyanın Özel Daireye geri çevrilmesine karar verilmiş olup Özel Dairece davacı vekiline hitaben düzenlenen 31.12.2024 tarihli muhtıra ile 6100 sayılı Kanun'un 74. maddesine uygun vekâletnamenin bir haftalık kesin süre içinde ibrazının, aksi hâlde aynı Kanun'un 74 ve 115/2. maddeleri uyarınca işlem yapılacağının bildirildiği, muhtıranın Hukuk Genel Kurulu kararı ile birlikte davacı müflis şirket iflas idaresi vekiline 07.01.2025 tarihinde e-tebligat yoluyla tebliğ edildiği, davacı vekilinin 10.01.2025 tarihli dilekçesinde davanın vekil tarafından değil, iflas idaresi memuru ... tarafından açıldığı, bu nedenle kararın tekrar değerlendirilerek özel yetki içeren vekâletname ibrazının gerekli olduğu sonucuna varılırsa işlemlerin alacağı süre gözetilerek iki haftalık ek süre talep ettiği, ancak dosya içinde ve UYAP ile oluşturulan elektronik ortamda sunulan vekâletname bulunmadığı görülmüştür.
14. Şu hâlde vekil tarafından 6100 sayılı Kanun'un 74. maddesine uygun özel yetki içeren vekâletname sunulmadığına göre aynı Kanun'un 77. maddesine göre işlem yapılmalıdır.
Bu itibarla;
a. Vekil tarafından verilen temyiz dilekçesinin, 6100 sayılı Kanun’un 77. maddesinin 1. fıkrasının son cümlesi gereğince yetkisiz vekil tarafından yapılmış temyize muvafakat verdiğini açıkça belirtmediği takdirde kararı temyiz etmemiş sayılacağı şerhini içeren davetiye ile davacı şirketin güncel iflas idaresinin tespiti ile tebliğ edilmesi,
b. Vekil tarafından verilen temyiz dilekçesine iflas idaresi tarafından açıkça muvafakat edilmemesi hâlinde iflas idaresine gerekçeli kararın daha önceden usulüne uygun şekilde tebliğ edilmemiş olması nedeniyle kararın iflas idaresine tebliğ edilerek temyiz süresinin beklenmesi,
c. Vekil tarafından verilen temyiz dilekçesine iflas idaresi tarafından muvafakat edilmesi veya süresi içinde karar temyiz edilirse gerekli usulî işlemler tamamlanarak temyiz incelemesi yapılmak üzere Hukuk Genel Kuruluna gönderilmesi için dosyanın Özel Daireye geri çevrilmesi gerekmiştir.
III.KARAR
Açıklanan sebeplerle;
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun 77. maddesi uyarınca işlem yapılmak üzere dosyanın Özel Daireye GERİ ÇEVRİLMESİNE,
26.03.2025 tarihinde oy birliği ile karar verildi.